علت حادثه برخورد دو قطار در خط متروی تهران – کرج در صحن علنی شورای شهر تهران مشخص شد، اما هنوز به صورت صددرصد به قطعیت نرسیده است.
شهروند آنلاین: ابعاد حادثه برخورد دو قطار در ایستگاه چیتگر تشریح شد. معاون حمل و نقل شهرداری تهران خطای راهبر را عامل اصلی این حادثه اعلام کرد. ۵ خطای سرعت غیر مجاز، قطع ATP ، توقف بیجا، بیتوجهی به سوزن و بیتوجهی به چراغ قرمز را راهبر قطار همزمان انجام داده است.
مجتبی شفیعی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران صبح امروز، یکشنبه پنجم دی ماه، با حضور در صحن علنی شورای شهر تهران با اشاره به حادثه برخورد دو قطار در خط متروی تهران – کرج در روز اول دی ماه جاری گفت: «شبکه مترو ۲۴۵ کیلومتر فعال است که یک میلیون و ۲۰۰ هزار جابهجایی به صورت روزانه انجام میشود و ۴۰ درصد قطارها نیازمند اورهال هستند و سرفاصله حرکت نیز بین ۴ تا ۱۵ دقیقه است.»
وی با بیان اینکه خط ۵ مترو ۴۳ کیلومتر با ۱۱ ایستگاه است که به طور میانگین روزانه ۱۰۰ هزار جابهجایی دارد، افزود: «این خط ۱۹۴ واگن فعال دارد که با سرفاصله ۱۰ دقیقه فعالیت میکنند.»
معاون شهردار تهران با بیان اینکه این حادثه در روز چهارشنبه یکم دی ماه ساعت ۷ و ۴ دقیقه رخ داد که من بلافاصله به محل رفتم، بهگونهای که ۷ و ۲۰ دقیقه آنجا بودم و متصدیان ایستگاه در حال تخلیه مسافران بودند، گفت: «البته شرایط تخلیه نیز بهگونهای بود که به دلیل ارتفاع واگن از سطح زمین نامطلوب بود، چرا که پلکانی وجود نداشت و برخی از آسیبهای مصدومان نیز در نحوه پریدن از واگنها بود.»
جابهجایی مسافران کار بزرگی بود
وی با بیان اینکه ۳ قطار در ایستگاه متوقف شده بودند و مسافران سردرگم بودند، گفت: «بلافاصله تمام اتوبوس و تاکسیهای اطراف را به ایستگاه چیتگر فراخواندیم و در حدود نیم ساعت پایانه و ایستگاه از مسافر تخلیه شد، اما خبر رسید که در ایستگاه قبلی یعنی ورد آورد و ایستگاه بعدی چیتگر یعنی صادقیه با تراکم مسافر روبهرو هستیم که بلافاصله ۱۰۰ اتوبوس تامین شد. مسافران را از ورد آورد و صادقیه جابهجا کردند که البته در پیک عصر تمرکزمان در ایستگاه صادقیه بود. با هماهنگی شهرداری کرج ۵۰ دستگاه اتوبوس از آنها گرفتیم که مجموعا ۱۵۵ اتوبوس بین ایستگاه صادقیه و ورد آورد حرکت کردند که کار بسیار بزرگی بود چرا که ۶۵ هزار مسافر با سیستم اتوبوسرانی جابهجا شد و کاری کمنظیر بود.»
ماجرا چه بود؟
وی در تشریح حادثه گفت: «در ایستگاه چیتگر دو خط اصلی و دو خط جانبی برای استقرار و مسافرگیری داریم که قطارهایی که میخواهند مسافرگیری کنند به این خطوط جانبی میآیند و خطهای اصلی برای عبور قطار اکسپرس پیشبینی شده است.»
شفیعی افزود: «قطاری که به نظر میرسد مقصر اصلی بوده از کرج وارد ایستگاه چیتگر میشود، اما از آنجایی که پیش از ورود به ایستگاه سرعت غیر مجاز داشته راهبر، ATP را خاموش میکند تا ترمز اضطراری نگیرد و وارد ریل جانبی شده و مسافرگیری میکند. بعد از آن چراغ فرمان قطار در مقابل راهبر قرمز بوده و باید قطار متوقف میشد که قطار اکسپرس عبور کند، اما چون ای تی پی را خاموش کرده و به سیگنال قرمز هم توجه نکرد و حتی به سوزن که در انتهای خط سایت اولویت حرکت را مشخص میکند بیتوجهی کرده، وارد خط اصلی میشود. اما در این میان قطار اکسپرس که ATP آن فعال بوده و راهبر حرفهای داشته که از آن هم تشکر کردیم، عکسالعمل مناسب نشان داده است. ۴۹۰ متر پیش از ورود به ایستگاه، ATP آن فعال شده و راهبر قطار اکسپرس تمام سیستمها را فعال میکند بهگونهای که سرعتش از ۷۰ کیلومتر به ۲۰ کیلومتر میرسد و به همین دلیل شدت برخورد بالا نبود و لوکوموتیو اکسپرس از ریل خارج و متوقف میشود. جالب است که یک قطار از روبهرو میآمده که با آلارم ترمز قبل از ورود به ایستگاه چیتگر متوقف میشود.»
5 خطای راهبر باسابقه
وی با بیان اینکه کمیسیون سوانح مترو شامگاه شنبه تشکیل جلسه داد، اما هنوز به صورت صددرصد به قطعیت نرسیدهاند، گفت: «البته برداشت من که حاصل اظهارات راهبر، کارشناسان فنی و صوت و فیلم است، این است که عامل اصلی خطای راهبر بوده که ۵ خطای سرعت غیر مجاز، قطع ATP ، توقف بیجا، بیتوجهی به سوزن و بیتوجهی به چراغ قرمز را همزمان انجام داده و به نظر میرسد راهبر در آن لحظه از نظر روحی و جسمی هوشیاری و حداقل تمرکزی بر وظیفه خود نداشته استف البته راهبر قطار ۱۸ سال سابقه داشته و با اینکه دو مورد خطا در گذشته داشته اما راهبر غیر حرفهای نبود ولی تمرکز کافی نداشت.»
بیتوجهی به هشدارها
وی افزود: «البته اشکالات فنی و ضعف در سیگنالینگ و مرکز کنترل نیز وجود داشته و یکی از مشکلات ما این است که راهبر میتواند ATP را قطع کند البته بر اساس آییننامه نباید این کار را انجام دهد، اما چون ضعف سیستم زیاد است در سالهای اخیر این اتفاق بین راهبرها عرف شده و ۷ مورد برخورد قطار از سالهای ۸۰ تا ۹۶ ثبت شده که به علت قطع ATP بوده است؛ البته هشدارهایی داده شده، اما توجه نشده است.»
اشکالات اصلاح شود
وی با بیان اینکه اشکالات فنی زیادی در سیستم سیگنالینگ است که باید اصلاح شود گفت: «یکی از مشکلات ما نیز در مورد راهبردها است که باید پروتکلها اصلاح شود و همچنین حفاظت فیزیکی خط ۵ مترو اشکالاتی دارد و گزارشاتی مبنی بر تخریب در سالهای اخیر وصول شده و احتمال آسیب به تجهیزات وجود دارد که برنامهای برای حفاظت فیزیکی خط ۵ داریم، اما مشکل دیگر ما فرسودگی تجهیزات است که بارها اعلام کردیم. باید قطارهایمان اورهال شود، همچنین سیستم سیگنالینگ قوی لازم است. سیستم خط ۵ متعلق به ۲۰ سال پیش است و فرسودگی قطعات و ترمز باید حل شود، اما متاسفانه میبینیم که از سال ۹۵ خرید تجهیزات نشده و انبار قطعات حساس خالی است که ما تازه سفارشها را ثبت کردیم، اما چند ماه طول میکشد که به دستمان برسد.»