سعید پورزند – در سفر اخیر رئیس‌جمهوری به قم، نکات مختلفی مطرح شد که یکی از آنها اتمام پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام بود و البته با این صراحت از سوی رئیس‌جمهوری: «تنها بخش دولت که اجازه کلنگ‌زنی دارد، وزارت راه‌وشهرسازی است که باید طرح ملی مسکن را طبق قانون اجرایی کند.»
اینکه رئیس‌جمهوری به این موضوع ورود کرده، حکایت از حساسیت موضوع و شرایط ویژه کشور دارد و این امیدواری را دامن زده که دیگر شاهد کلنگ‌زنی‌های بی‌ثمر و هزینه‌هایی که به‌باد می‌رود نباشیم؛ به‌عبارت دیگر خیلی از پروژه‌ها هستند که سال‌هاست به‌صورت نیمه‌تمام در انتظار رسیدن بودجه یا سرمایه‌گذار به‌سر می‌برند و دچار فرسایش شده‌اند.
در آبان‌ماه سال‌جاری بود که مجتبی یوسفی، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی مبلغ موردنیاز برای پروژه‌های نیمه‌تمام را 700هزار میلیارد تومان برآورد کرد و حسین حسین‌زاده، عضو هیأت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس در توییتی، مهم‌ترین دغدغه مجلس و دولت را علاوه بر رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی، به سرانجام رساندن پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی در کشور دانست.
در همین حال، به باور حجت‌الاسلام محمدرضا میرتاج‌الدینی افزون بر 100هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور وجود دارد که وضعیت خوبی ندارند. او یکی از منابع تامین اعتبار برای تکمیل این پروژه‌ها را تهاتر با دارایی‌های دولت و نفت برای تکمیل پروژه‌های عمرانی ذکر کرد.
اما چه نکته‌ای در قم وجود داشت که باعث یادآوری این مبحث شد؟ جدای از بحث فرودگاه قم، باید به کارهای انجام شده درخصوص مونوریل اشاره کرد؛ پرونده‌ای که 12 سال از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد؛ یک دولت از محمود احمدی‌نژاد، دو دولت از حسن روحانی و حالا شروع دولت جدید.
در سرشماری سال 1395 جمعیت قم حدود یک میلیون‌ودویست‌هزار نفر برآورد شد که به‌دلیل وجود اماکن متبرکه و نزدیکی با اراک، هم شاهد حضور زائران و هم مهاجران در آن هستیم. خب، تعریف چنین پروژه‌ای برای این شهر و جمعیت و با خصوصیات منحصربه‌فرد در همان آغاز به‌نظر می‌رسید، به رفع مشکلات شهری و درگیری مسافران با ترافیک کمک‌شایانی کند؛ غافل از اینکه دولت‌ها آمدند و رفتند ولی پایه‌های مونوریل همچنان پابرجاست.
پروژه احداث مونوریل شهر قم اولین خط مونوریل کشور و با هدف توسعۀ سیستم‌های مدرن حمل‌ونقل شهری به طول ۶/۲ کیلومتر و با ۵ ایستگاه (در فاز اول) تیر ۱۳۸۸ به مناقصه گذاشته شد و کنسرسیومی متشکل از گروه مپنا و شرکت کیسون با کسب بهترین امتیاز برندۀ مناقصه اعلام شدند. این قرارداد میان سازمان قطار شهری قم و کنسرسیوم مپنا و کیسون منعقد شد و در تاریخ ۸۸/۱۰/۱۶ ابلاغ شد. این پروژه به‌صورت EPC و شامل مراحل مختلفِ طراحی ناوگان، تجهیزات ویژه و سازه، تأمین و تست و راه‌اندازی ناوگان و همچنین تأمین، نصب، راه‌اندازی، تست و راه‌اندازی تجهیزات ویژه و اجرای عملیات ساختمانی بود.
اما درباره گروه مپنا قابل ذکر است، این گروه به‌عنوان یک شرکت تولیدی، صنعتی و بازرگانی بین‌المللی به همراه بیش از چهل شرکت زیرمجموعه خود، در زمینه طراحی و احداث نیروگاه‌های حرارتی، اجرای پروژه‌های نفت‌وگاز و حمل‌ونقل ریلی و نیز در حوزه برقی‌سازی، سلامت و سرمایه‌گذاری خصوصی در این صنایع به‌صورت پیمانکار اجرایی کلید در دست و سرمایه‌گذاری خصوصی در سطح بازار ایران و منطقه فعالیت می‌کند.
حال در شرایطی که انتظار می‌رفت پروژه مذکور با وجود واکنش‌ها و موضع‌گیری‌ها در سال 90 به سرانجام برسد، اجرای آن تحت‌الشعاع موضوع مهم‌تری قرار گرفت که روند آن را متوقف ساخت؛خدشه بصری‌ومعنوی. این در حالی است که به گفته سقائیان‌نژاد، شهردار قم، اکنون تکمیل این پروژه نیازمند ۱,۲۰۰ میلیارد تومان بودجه است که در این شرایط امکان تأمین این هزینه نه برای شهرداری و نه برای دولت وجود ندارد.
از همین رو طبیعی است که در شرایط کنونی دولت دست همکاری به سوی بخش خصوصی دراز کند و خواهان حضور این بخش در تکمیل این طرح باشد. از آنچه ذکرش به میان رفت، دو چیز نقش بست؛ یکی نیازمند مشارکت بخش خصوصی و جذب سرمایه هستیم و دیگری اینکه کلنگ‌ها را همینطوری بالا نبریم، چراکه هزینه‌های سنگینی دربردارد.