«تصرف عدوانی» اولین رمان از نویسنده سوئدی، لنا اندرشون، بود که در ایران چاپ شد و به جهت مضمون عاشقانه و مایههای روانشناختی آن مورد توجه قرار گرفت.
شهروند آنلاین: اولین ترجمه از لنا اندرشون، نویسنده سوئدی که در ایران چاپ شد، رمانی بود با عنوان «تصرف عدوانی». برخلاف اسم رمان که خبر از استقبال مخاطبان نمیداد، اتفاقا کتاب دیده شد و درباره آن نوشتند؛ عشق زنی که در جایگاه اجتماعی مناسب قرار گرفته به هنرمندی به نام هوگو. حضور مؤلفه عشق در اثر طبیعتا خوانندگان را به خود جذب میکرد و مایههای روانشناختی آن میتوانست برای اقشار سختپسندتر هم قانعکننده باشد. حالا بعد از انتشار «تصرف عدوانی»، کتابی دیگر از این نویسنده در ایران چاپ شده؛ رمانی با عنوان «فعل بیوفایی».
لنا اندرشون در این رمان با درایت و هوشمندی به شرح دقیق تجربه استر نیلسون (زن نویسنده روشنفکر) در رابطه عاشقانه عجیبش با الاف استن (هنرپیشه تأتر) میپردازد و توصیفی دقیق، بیرحمانه و دردناک از درگیریها و پیچیدگیهای این رابطه ارائه میکند. الاف واستر مثل دو چرخدندهاند. چرخدندهها با هم ترکیب یا جفت نمیشوند، هیچوقت از این حالت که شروع یکی به منزله پایان دیگری است خارج نمیشوند؛ پیشفرض وجود هماند، یکدیگر را به حرکت درمیآورند و پیش میبرند و در هماهنگی کامل هستند.
اندرشون در این رمان هم سوگیری روانشناختی خود را رها نمیکند و روایت را با پررنگ کردن شخصیتپردازیهایش پیش میبرد. دیلیمیل درباره این رمان نوشته: «رمانی خیرهکننده… ترکیبی از خرد و ظرافت بیپایان.»
اما در ترجمه عنوان رمان باید گفت که اگر بخواهیم به شکل تحتالفظی آن را ترجمه میکنیم میشود عبارتی با این مضمون: «بدون مسئولیت شخصی» طبیعتا مترجم یا ناشر تصمیم گرفتهاند رمان را با چنین اسمی به بازار کتاب ندهند و نامی محتوایی برای کتاب انتخاب کردهاند: «فعل بیوفایی». عنوانهای محتوایی در واقع اغلب زمانی به کار گرفته میشوند که ترجمه عنوان یک کتاب به فارسی، نامفهوم یا بدآوا باشد. از این قبیل تعویض عناوین هم در ایران فراوان داشتهایم؛ از جمله ترجمه رمان «زمانی که خوابیده میمیریم» از ویلیام فاکنر که مترجم فقید و پیشکوست، نجف دریابندری، آن را عوض کرد و گذاشت «گور به گور».
«فعل بیوفایی» به تازگی با ترجمه نیلوفر خوشزبان از سوی انتشارات «نون» روانه بازار کتاب ایران شده است.