شهریه مدارس غیرانتفاعی، ۵۰ میلیون، حقوق معلم، ۲ میلیون

راضیه زرگری- «هر وقت برای حقوق، بیمه و مزایا به مدیران مدارس غیرانتفاعی اعتراض می‌کنیم به ما می‌گویند نیرو زیاد است. می‌توانید نیایید.» این عبارت شروع درددل معلمی است که 5 سال است در مدارس غیردولتی تدریس می‌کند و دریافتی ماهیانه‌اش 2 میلیون تومان است.

بسیاری از معلم‌های مدارس غیردولتی بیمه ندارند؛ در مناطقی بر اساس نظارت‌های سازمان مدارس غیرانتفاعی مدیران مدرسه مجبور می‌شوند معلم را بیمه کنند. با این‌حال اغلب این مدارس برای توجیه قانونی بودن کارشان معلم‌ها را 15 روز بیمه می‌کنند.حقوق معلم‌های غیرانتفاعی با 15 روز بیمه در ماه تقریبا یک میلیون و 600 هزارتومان است. یکی از همین معلم‌ها که سال‌هاست در مناطق شمال شهر تهران و منطقه پردیس در مقطع ابتدایی تدریس می‌کند، به «شهروندآنلاین» توضیح می‌دهد: «می‌گویند معلم غیرانتفاعی نباید زیر دوونیم میلیون تومان حقوق بگیرد، اما قراردادها با بیمه 15 روزه بسته می‌شود و دریافتی معلم‌ها معمولا زیر دو میلیون تومان است. خیلی راحت می‌گویند اگر کسی شکایتی دارد برود آموزش‌وپرورش شکایت کند.»

نتیجه شکایت، از دست دادن شغل است

ولی نتیجه شکایت، از دست دادن شغل است. چه کسی دوست دارد در این شرایط وخیم اقتصادی شغلش را از دست بدهد؟ آموزش‌وپرورش از یک طرف اعلام می‌کند هر تخلفی در امور صنفی و دریافتی داشتید بیایید اعلام کنید، از سوی دیگر معلم غیرانتفاعی می‌داند که هر گله‌وشکایتی، نتیجه‌اش این است که مدرسه عذرش را بخواهد و همین مبلغ ناچیز را هم از دست بدهد. «حرف که از استخدام یا مزایای دیگر می‌شود به ما می‌گویند ما هیچ‌گونه تعهدی نسبت به شما نداریم.»

وظیفه‌ای که بر دوش معلم قرار دارد بسیار سنگین است و در این بین توقع‌ها از معلم مدرسه غیردولتی بیشتر «اولیا برای آموزش بچه‌شان هزینه کرده‌اند و خدمات عالی و ویژه می‌خواهند؛ طرف حساب‌شان هم معلم است. هر ایرادی از عملکرد مدرسه گرفته شود، متاسفانه به گردن معلم می‌افتد و من معلم هستم که باید پاسخگو باشم.»

در دو سالی که همه‌گیری، مدارس حضوری را تعطیل کرد، عملا همه کارهای آموزش از تولید محتوا گرفته تا برگزاری کلاس‌های آنلاین و پیگیری درست بچه‌ها، همه‌وهمه به گردن معلم افتاده است. بسیاری از خانواده‌ها دیگر حاضر نشدند برای کلاس‌های غیرحضوری هزینه‌های چند 10 میلیونی کنند و فرزندانشان را در مدارس غیرانتفاعی ثبت‌نام کنند و به همان آموزش مجازی در مدارس دولتی اکتفا کردند. ولی آن دسته از خانواده‌ها که بازهم مدارس غیرانتفاعی را برای آموزش بچه‌ها بهتر دیدند، توقع‌شان از معلم چند برابر شده است. «چهار ماه تعطیل هستیم و بدون حقوق؛ نه بیمه داریم نه دریافتی درست‌وحسابی؛ هر سال هم این استرس را داریم که آیا سال آینده مدرسه ما را می‌خواهد یا نه؟ و چه قراردادی با ما می‌بندد. هر هشت ماه این شرایط بی‌ثباتی برای ما تکرار می‌شود.»

یکی دیگر از معلم‌های مدارس غیردولتی که از نبود پشتوانه حمایتی از سوی مدارس گلایه دارد، به «شهروندآنلاین» توضیح می‌دهد: «ما حتی عیدی نداریم؛ از من معلم در ابتدای راه چک ضمانت می‌گیرند تا نسبت به کارم متعهد باشم. خودشان می‌دانند این سختی کار و حقوق ناچیز، خیلی‌ها را در میانه راه دلسرد می‌کند و ممکن است در نیمه سال تحصیلی معلم‌ها کار را رها کنند و بروند.»

دوره‌های ضمن خدمت و گزینش داریم اما امنیت شغلی نه

او از دوره‌هایی که آموزش‌وپرورش برایشان برگزار می‌کند، می‌گوید: «دوره‌های آموزشی و یک‌سری دوره‌های ضمن‌خدمت تحت عنوان دوره‌های مهدوی برایمان گذاشته‌اند که خودمان هزینه می‌دهیم و در این دوره‌ها شرکت می‌کنیم.»

یک‌سری دوره‌های رایگان هم برایشان از طرف آموزش‌وپرورش برگزار می‌شود؛ همان دوره‌های ضمن‌خدمت. «برای معلم‌های مدارس دولتی که استخدام پیمانی و قراردادی وزارتخانه هستند، این دوره‌ها امتیاز محسوب می‌شود اما برای ما صرفا ارتقای دانش‌ومهارت آموزگاری. بدون هیچ امتیاز و  صدور گواهینامه خاصی.»

برای معلم‌های مدارس غیرانتفاعی هر دوره‌ای که شرکت کنند، تغییری در وضعیت استخدامی‌شان ندارد. «نه سنوات داریم و نه سابقه کار که دوره‌های آموزشی در ارتقای شغلی‌مان تاثیر بگذارد.» گزینش اما سرجایش است. «سوالات مرتبط با احکام و علوم‌دینی؛ مثل معلم‌های مدارس دولتی هر سال گزینش‌هایمان به‌روز و کنترل می‌شود.»

شرایط کاری برای این گروه از جامعه معلمین که خودشان را از بدنه نظام آموزشی می‌دانند، بسیار ناایمن است؛ این نکته حتی از سختی کار، فشار بیشتری رویشان می‌گذارد. «شرایط سختی کار زمانی قابل تحمل می‌شود که بدانیم آینده شغلی داریم و زحمت‌هایی که می‌کشیم در ارتقای شغلی‌مان تاثیر دارد، اما متاسفانه برای ما ارتقای شغلی و آسودگی خاطر از اینکه سال آینده هم شاغل باشیم، یک شوخی است.»

امسال آموزش‌‌وپرورش نیروهای نهضت، خدماتی، طرح امین (طلاب) را از طریق آزمون‌های داخلی جذب کردند اما هیچ فکری برای نیروهای غیرانتفاعی نشده است.چرا نیروهای باسابقه و کارآزموده مدارس‌ غیرانتفاعی نادیده گرفته شده‌اند؟ این معلم‌ها با سابقه بالایی که در تدریس و گذراندن دوره‌های مختلف آموزشی و همچنین گزینش آموزش‌وپرورش دارند، می‌توانند جایگزین بسیار مناسبی برای نیروهای بازنشسته باشند و آموزش‌وپرورش می‌تواند با استفاده از سنوات خدمات‌شان و سابقه‌های آموزشی، کمبود نیروی انسانی‌اش را از این طریق جبران کند. چراکه این وزارتخانه هم‌‌اکنون تعداد 120 هزار معلم در بدنه آموزش‌وپرورش کم دارد.

قراردادها 8 ماهه است و متاسفانه ملاک عقد قرارداد مهارت و دانش آموزگار نیست. «ممکن است مدیر مدرسه سال آینده کسی را پیدا کند که با مبلغ قرارداد پایین‌تر هم حاضر به کار در مدرسه‌اش باشد. طبیعی است که برای کاهش هزینه‌هایش او را انتخاب می‌کند و به‌راحتی من را کنار می‌گذارد.»

معلم، محور انجام کارهای مدرسه است و بله قربان‌گوی همه

این معلم توضیح می‌دهد که در پردیس تهران، مدارس دولتی نیاز به نیرو دارند، اما استخدام نمی‌کنند؛ چون باید نیرویش را بیمه کند و همه مزایا را به او بپردازد. در حالی که نیروهای دوره‌دیده آزاد بدون هیچ مشکلی جذب مدارس غیرانتفاعی می‌شوند.

نکته قابل توجه در این میان این است که کیفیت کار معلم غیرانتفاعی زیر ذره‌بین قرار دارد و مرتب رصد می‌شود در صورتی که این سختگیری‌ها برای مدارس دولتی اصلا وجود ندارد. «ماجرا برعکس می‌شود؛ در مدارس دولتی، اولیا بله قربان‌گوی معلم هستند و اگر هم کارش را خوب انجام ندهد نهایتا مدرسه یا منطقه آموزشی‌اش عوض می‌شود؛ چون استخدام آموزش‌وپرورش است. این در حالی است که معلم غیرانتفاعی اصلا نمی‌تواند با کیفیت پایین کار کند؛ مدرسه و خانواده‌ها همه از معلم توقع بهترین کار را دارند و همه بار زحمت مدرسه بر دوش معلم است. معلم، محور انجام کار است.

تصور جمعی ما این است که در آموزش‌وپرورش هیچ هویتی نداریم

محمدی 12 سال سابقه تدریس در مدارس غیردولتی دارد. او به «شهروندآنلاین» می‌گوید: «هیچ‌گونه مزایایی به معلم‌های مدارس غیردولتی چه در مدرسه و چه در آموزش‌وپرورش تعلق نمی‌گیرند. تصور جمعی ما این است که در آموزش‌وپرورش هیچ هویتی نداریم.»

در حالی که هر محصل برای هر سال تحصیلی بالای 10 میلیون تومان به مدرسه هزینه می‌دهد. در کمترین حالت هر کلاس هفت دانش‌آموز دارد و مدرسه سالانه 70 میلیون از دانش‌آموزان یک کلاس بابت آموزش پول می‌گیرد. «نه عیدی، نه هدیه روز معلم. باورش سخت است. سال گذشته روز معلم کارت هدیه به ما دادند. رفتم عابربانک و دیدم مبلغ کارت 100 هزارتومان است. حقوق‌مان امسال با خواهش‌وتمنا به دومیلیون تومان در ماه رسیده است. من پارسال یک‌میلیون و 100 تومان دریافتی ماهیانه‌ام بود و فقط‌وفقط عشق به معلمی و آموزش بچه‌هاست که من را در این شغل نگه داشته. اگر عشق به بچه‌ها نباشد، هیچ انگیزه‌ای برای اینکه فردا دوباره به مدرسه بیایم باقی نمی‌ماند.»

چرا هیچ فکری برای جذب نیروهای غیرانتفاعی نشده است

امسال آموزش‌‌وپرورش نیروهای نهضت، خدماتی، طرح امین (طلاب) را از طریق آزمون‌های داخلی جذب کردند اما هیچ فکری برای نیروهای غیرانتفاعی نشده است. چرا نیروهای باسابقه و کارآزموده مدارس‌ غیرانتفاعی نادیده گرفته شده‌اند؟ این معلم‌ها با سابقه بالایی که در تدریس و گذراندن دوره‌های مختلف آموزشی و همچنین گزینش آموزش‌وپرورش دارند می‌توانند جایگزین بسیار مناسبی برای نیروهای بازنشسته باشند و آموزش‌وپرورش می‌تواند با استفاده از سنوات خدمات‌شان و سابقه‌های آموزشی، کمبود نیروی انسانی‌اش را از این طریق جبران کند. چراکه این وزارتخانه هم‌‌اکنون تعداد 120 هزار معلم در بدنه آموزش‌وپرورش کم دارد.

مرادخانی، مسئول روابط عمومی سازمان مدارس غیردولتی، درباره پیگیری وضعیت استخدام این گروه از معلم‌ها به «شهروندآنلاین» توضیح می‌دهد «ما تابع قانون هستیم؛ قوانین استخدام کشوری است و مجلس باید درباره تبدیل وضعیت این گروه از معلم‌ها تصمیم بگیرد.»

حقوق باید بر اساس قانون کار باشد؛ غیر از این است شکایت کنند

او که سابقه نظارت بر عملکرد مدارس غیرانتفاعی تهران را داشته می‌گوید: «بارها از بحث استخدامی معلم‌های غیردولتی دفاع و موضوع را در موقعیت‌های تصمیم‌گیری مطرح کرده‌ایم، اما آموزش‌وپرورش و سازمان مدارس غیردولتی صرفا وظیفه آموزش‌های ضمن‌خدمت برای ارتقای مهارت معلم‌ها و البته گزینش آنها را دارد.»

مرادخانی تاکید می‌کند که دریافتی این گروه از معلم‌ها باید بر اساس قانون کار باشد اگر غیر از این است آنها باید به آموزش‌وپرورش منطقه شکایت کنند. البته این مسئول مربوطه بر این نکته هم اذعان دارد که اغلب این معلم‌ها برای اینکه موقعیت شغلی‌شان به‌خطر نیفتد، معمولا نسبت به حق‌وحقوقی که مدرسه برایشان تعیین می‌کند، اعتراضی نمی‌کنند.

پرسنل مدارس غیردولتی را موسسان و مدیران مدارس انتخاب می‌کنند و کاری که آموزش‌وپرورش در قبال آنها انجام می‌دهد، اموزش‌های ضمن‌خدمت و گزینش‌های سالیانه است. «دریافتی این معلم‌ها باید بر اساس قانون کار باشد و این دیگر به وجدان عمومی حاکم بر مدیریت مدارس غیرانتفاعی برمی‌گردد که چقدر مقام معلم را ارزشگذاری کند.»

خبرهای خوب از مجلس شورای اسلامی برای معلم‌های غیرانتفاعی

گفتنی است اخیرا طرحی در کمیسیون آموزش مجلس در حال بررسی است که اگر به نتیجه نهایی برسد خانواده آموزش‌وپرورش اعم از غیرانتفاعی‌ها، نهضتی‌ها، خرید خدمتی‌ها،‌ قبل و بعد از سال 1391 ساماندهی شده و با برگزاری یک آزمون داخلی در وزارت آموزش‌وپرورش برای همیشه تکلیف آنها مشخص خواهد شد.

محمدرضا احمدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درباره عدم تعیین تکلیف و ساماندهی معلمان مدارس غیرانتفاعی می‌گوید: «بعد از تصویب این قانون دیگر معلمان با عناوین مختلف شغلی که به‌صورت غیررسمی در آموزش‌وپرورش فعالیت می‌کنند، نخواهیم داشت و بعد از آن جذب معلمان در این وزارتخانه فقط باید از مسیر دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی صورت گیرد.»