از “سوت زنی در نیمه راه” تا “سفر به پایتخت متخصصان میانجیگری”/مرور روزنامه های صبح کشور

امروز صبح تنوع مطالب روزنامه ها نسبت به روزهای گذشته بیشتر بود. در صفحه اول اکثر روزنامه ها آن چیزی که بیشتر خودنمایی می کرد، خبر تصادف زنجیره ای بهبهان بود. اخبار مربوط به مذاکرات وین و همچنین مذاکرات با طالبان نیز در صدر توجه مطبوعات بود. با هم گزیده ای از این مطالب را مرور می کنیم؛

سوت زنی در نیمه راه

روزنامه خراسان نوشت:گروه اجتماعی – تعیین ساز و کار لازم برای استفاده از ظرفیت‌های مردمی در نظارت عمومی؛ این یک مطالبه مهم و راهگشاست که رهبر معظم انقلاب مطرح و دولت را مکلف به پیگیری آن کرده‌اند. اشاره مستقیم رهبر انقلاب به ضرورت استفاده از نظارت عمومی اگرچه رهبر معظم انقلاب تاکنون بارها و بارها بر ضرورت استفاده مسئولان از مشارکت مردم برای پیشبرد برنامه‌ها و مقابله با فساد سخن گفته‌اند، اما بیانات دو روز قبل ایشان صراحت بیشتری داشت و مشخص کرد که وضعیت موجود با آن‌چه مطلوب است، فاصله دارد. ایشان در سخنرانی نوزدهم دی‌ماه اظهار کردند: «…[مسئولین] از ظرفیّت مردمی هم برای نظارت عمومی استفاده کنند. در گوشه و کنار کشور مواردی هست که فساد هست، ویژه‌خواری هست که ممکن است از چشم مسئولین ذی‌ربط دور مانده باشد، پنهان مانده باشد؛ این‌ها را مردم مشاهده می‌کنند، می‌بینند؛ از ظرفیّت مردم در این زمینه هم استفاده بشود». توجه ویژه دولت و ابلاغ منشور 12 گانه مبارزه با فساد مبارزه با فساد و ویژه‌خواری، موضوعی است که دولت سیزدهم نیز از همان ابتدای کار بر آن تاکید داشته و عزم خود را برای آن جزم کرده است. اتفاقا در ماده 3 این منشور و نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی، که شهریورماه امسال ابلاغ شده نیز بر اهمیت استفاده از ظرفیت‌های مردمی تاکید شده است: «تقویت حساسیت عمومی با به مشارکت طلبیدن مردم و توسعه زیرساخت‌های حمایتی از افشاکنندگان فساد و فراهم کردن زمینه‌های نظارت همگانی». این رویکرد را می‌توان تداوم همان برنامه «سوت‌زنی و گزارش فساد» آیت‌ا…رئیسی در دوران ریاست قوه قضاییه دانست که حالا قرار است در قوه مجریه هم با جدیت بیشتری دنبال شود.

«مرگ‌هاي جاده‌اي» جاي كرونا را گرفت

به نوشته روزنامه آرمان ملی، طی دو هفته‌ اخیر، دو تصــادف زنجیره‌ای بــزرگ در جاده‌های کشور منجــر به زخمــی شــدن چنــدیــن نفـر و یتیم شــدن ده‌ها کودک و بی‌سرپرســت شدن زنان بسیاری شد. در آخرین اتفاق، بامداد (۲۰ دی ۱۴۰۰) تصادف زنجیره‌ای 59 خودرو در محور بهبهان- اهواز که بیشتر به فیلم‌های اکشن هالیودی، شباهت داشت، منجر به فــوت ۵ نفر و ۴۱ مصدوم شده‌اند که در حــال حاضر ۱۰ نفر ترخیص شده و حال یک‌نفر از آنها وخیم است. آنطور که رئـــیس پلیس راه خوزستان گفته است: «این تصادف که دو تصادف مجزا محسوب می‌شود در دو لاین مخالف اتفاق افتاده است. در یکی از این دو لاین حدود ۹ دستگاه خودرو با هم تصادف کرده‌اند. اما این تصادف خسارتی بوده و مشکل خاصی نداشته است. در لاین مخالف که حدود دویست متر با تصادف اولیه فاصله داشت حدود ۵۰ دستگاه خودرو متاسفانه با هم برخورد کردند. در این حادثه سه دستگاه خودرو دچار حریق شده‌اند. طبق اعلام وی، علت حادثه در دست بررسی است، اما علت انسانی دلیل اصلی این اتفاق بوده. آنچه که طی ماه‌ها و هفته‌های اخیر کام جامعه را تلخ کرده است و تعداد قابل توجهی از خانواده‌های ایرانی را عزادار و داغدار عزیزان خود کرده، حوادث مرگباری بوده که زنجیروار در اقصی نقاط کشور روی داده است. بخشی از این حوادث در جاده‌های مواصلاتی کشور و خیابان‌های شهری، و بخشی دیگر در مراکز تجاری و واحدهای کارگاهی و صنعتی اتفاق افتاده است.

دوربین مخفیه؟

روزنامه آفتاب یزد می نویسد: خبر کوتاه و عجیب بود؛ علی عسگری رئیس سابق رسانه ملی، به عنوان مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس منصوب شد. عسگری جایگزین جعفر ربیعی شده است. اما علی عسگری کسی است که زمانی که ریاست صدا و سیما را بر عهده داشت بیشترین انتقادها هم متوجه صدا و سیما بود. حتی یکی از رسانه‌ها درباره عملکرد او بر صدا و سیما، طی گزارشی نوشته بود: «در دوران ریاست آقای علی‌عسگری، نقدها به دولت وقت به اوج رسید و مواضع سازمان تندتر از هر زمان شد. نگاه برنامه‌های صداوسیما در شبکه‌های مختلف در اواخر دوران مذکور، نسبت به دولت به جایی رسیده بود که مجریان رسانه بدون نگرانی مستقیما هیئت دولت و شخص رئیس‌جمهور را مورد خطاب و تذکر قرار می‌دادند؛ حتی در هفته‌های پایانی کار دولت دوازدهم در موردی، خانم مجری در برنامه زنده خطاب به دولت وقت گفت بهتر است زودتر بساطتان را جمع کنید و بروید! برخورد یک‌سویه با منتقدان و غیرهمفکران داخلی و اجازه‌ندادن به آن‌ها برای حضور یا انعکاس پاسخشان در دوران ریاست آقای علی‌عسگری ادامه و تا حدی توسعه یافت و متاسفانه در این دوران پنج‌ساله برخورد غیرمنصفانه با برخی از شخصیت‌ها داشت. از انتقادهای واردشده به آقای علی‌عسگری، انتصاب برخی از خویشان خود در مدیریت‌های بالای سازمان بود؛ افرادی که سابقه رادیو و تلویزیونی هم نداشتند.»

شمارش معکوس برای توافق در وین

به نوشته  روزنامه ابتکار،شمارش معکوس برای ایجاد توافق در وین به انتهای‌خود نزدیک شده است. این را می‌توان در اظهارات همه طرف‌های مذاکره کننده مستقر در هتل «کوبورگ» این شهر نشان گرفت. حالا نگرانی‌ها از احتمال بی‌نتیجه بودن مذاکرات به چشم‌اندازی انجامیده که دیر نیست اعضای گروه «پنج + یک» دوباره دور یک میز بنشینند و چانه‌زنی‌ها بر سر توافق نهایی به طور مستقیم و بی‌واسطه میان اعضا و خاصه تهران و واشنگتن به‌دست آید.تجربه مذاکرات وین، مصداقی دوباره براین واقعیت خواهد بود که سیاست امری سیال است و نمی‌توان برای آن تکلیف دائمی و مطلق تعیین کرد. تصورات ذهنی و بسته با سیاست به عنوان هنر و فن عملی، فاصله بسیار دارد. سیاست‌، واقع بینی؛ انعطاف پذیری و فهم عملگرایانه را می‌طلبد. از این رو امروز همه مخالفان داخلی و خارجی برجام که مذاکره را محکوم و بی‌نتیجه بودن آن را سرنوشتی‌ محتوم می‌خواندند، در انفعال قرار گرفته‌اند.آنچه اکنون اهمیت دارد، ایجاد امکان برای بازگشت ایران به جامعه جهانی است. مهم نیست این فرصت از سوی کارگزاران چه جریان سیاسی و با چه سابقه فکری و کارنامه عملی ایجاد می‌شود. همه آنان که دل در گرو منافع و امنیت ملی دارند، فارغ از وابستگی و یا همدلی با گرایش‌های سیاسی و جناحی، لازم است از مذاکرات جاری در وین حمایت کرده و توافق هر چند محدود و اندک را فرصتی موقعیت ساز برای کشور در برون رفت از تهدیدهای فوری و مشکلات گریبانگیر کشور و مردم به حساب آورند.

پشت پرده واردات روغن چیست؟

روزنامه ایران نوشت:هزینه خرید تضمینی دانه‌های روغنی امسال معادل هزار میلیارد تومان است در حالی‌که ارزش واردات دانه‌های روغنی در 9 ماهه امسال برابر با 39 هزار میلیارد تومان (بر اساس قیمت دلار آزاد) است. به نظر می‌رسد سود هنگفتی که با تخصیص ارز 4200 تومانی برای واردات دانه‌های روغنی نصیب واردکنندگان می‌شود مانع اصلی افزایش تولید داخلی و خودکفایی دانه‌های روغنی است.

روغن‌های خوراکی بعد از ذرت از نظر ارزشی بیشترین سهم از واردات کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی را دارد. براساس آمار گمرک، در 9 ماهه امسال 7هزار تن ذرت وارد شده که ارزش آن معادل 2میلیارد و 400 میلیون دلار است اما روغن با یک میلیون و 500 هزار تن واردات ارزشی برابر 2میلیارد و 71 میلیون دلار دارد. یعنی با اینکه واردات روغن از نظر وزنی 6 هزار تن کمتر از ذرت است ولی ارزش آن تقریباً برابر با ذرت است. دانه‌های روغنی نیز در رده پنجم واردات کالاهای اساسی از نظر ارزشی قرار دارد.

کارآمدی «سیاست مراوده» با طالبان

روزنامه جوان می نویسد:بعد از چند مرتبه تأیید و تکذیب، هم ایران و هم طالبان تأیید کردند که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، در تهران با احمد مسعود و محمد اسماعیل خان، از رهبران جهادی ملاقات کرده است. معاون سخنگوی طالبان گفته که در این دیدار، به احمد مسعود رهبر مقاومت ملی افغانستان اطمینان داده شده که می‌تواند بدون هیچ نگرانی به کشور خود بازگردد. به گزارش «جوان»، گام‌های طالبان به سمت ایران و بالعکس با سفر امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان به تهران و ملاقات و مذاکره با مقام‌های بلندپایه ایرانی، در حال سرعت گرفتن است. هرچند سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه گفته که «اساساً در نقطه به رسمیت شناختن طالبان قرار نداریم»، ولی هم متقی از سفر به تهران راضی به نظر می‌رسد و هم ایران از ملاقات او و نتایجش قانع است. طالبان زمانی در تهران به چشم تهدید دیده می‌شد و بعد هم که به سمت تنش‌زدایی با ایران گام برداشت، مقام‌هایش مخفیانه به تهران سفر می‌کردند و مقام‌های ایرانی با تردید با اعضایش عکس یادگاری می‌گرفتند. اما حالا متقی، وزیر خارجه طالبان در معرض دوربین‌ها، با هیئت همراه به تهران آمده، با وزیر خارجه، نماینده وزیر رئیس‌جمهور در امور ایران، علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری و چندین مقام بلندپایه دیگر ملاقات کرده و دست آخر هم با ابراز رضایت از اولین سفر در کسوت وزیر خارجه طالبان، این سفر و ملاقات با امیر عبداللهیان را مثبت ارزیابی می‌کند: «در این دیدار، روابط، تجارت، بازرگانی، فرآورده‌های نفتی، ترانزیت و مسائل امنیتی به صورت مثبت و سازنده مورد بحث قرار گرفت.»

به روسیه اعتماد نکنید به آمریکا اعتماد کنید!

به نوشته روزنامه کيهان،  موضوع «اعتماد» سال‌هاست وارد ادبیات سیاسی کشور شده و بسته به شرایط و موقعیتی که جریان‌های سیاسی در آن قرار می‌گیرند، برجسته یا مورد بی‌اعتنایی قرار می‌گیرد. سؤال‌هایی مثل «آیا به آمریکا می‌شود اعتماد کرد؟»«آیا به روسیه می‌توان اعتماد کرد؟» همین‌طور اعتماد به چین یا هر کشور دیگری که به نوعی دارای قدرتی است، چقدر درست است؟ اصلا «اعتماد» جایی در دنیای سیاست دارد؟واقعیت این است که، در دنیای سیاست «اعتماد» واژه‌ای تقریبا بی‌معناست و به هیچ کشوری نمی‌شود صد‌در‌صد اعتماد کرد. اما به برخی کشورها می‌توان صد‌در‌صد بی‌اعتماد بود. در چنین دنیایی- درست یا غلط- دولت‌ها غالباً با منطق «سود و زیان» و «منافع ملی» سیاست‌های خود را با دیگر کشورها تنظیم می‌کنند. این دولت‌ها ممکن است به محض مشاهده شرایط جدید، با همان منطق «سود و زیان» زیر تعهدات‌شان هم بزنند.

‌ نمایندگان ‌سال‌آینده حقوق نمی‌گیرند؟

شرق نوشت: انتشار لایحه بودجه 1401 حواشی به‌مراتب کمتری نسبت به لوایح سال‌های گذشته داشته است. البته نباید قدرت رسانه‌های حامی دولت و سیاست سکوت را در ازای هر‌آنچه از سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم به بیرون درز می‌کند، نادیده گرفت. به هر شکل، کلیات لایحه بودجه سال آینده، یکشنبه همین هفته در صحن علنی مجلس با 174رأی موافق به تصویب رسید. لایحه‌ای که تمرکز آن بر تراز دخل‌و‌خرج دولت با سیاست‌هایی نظیر افزایش نرخ تسعیر ارز و انقباض در طرف مصارف با افزایش حداقلی حقوق کارکنان بوده است. اما یکی از نکاتی که در لایحه بودجه خودنمایی می‌کند، حرکت معکوس در مسیر افزایش شفافیت است تا جایی که برخلاف سالیان گذشته حتی میزان حقوق و دستمزد کارکنان و نمایندگان مجلس نیز در آن شفاف نیست. بررسی جداول مربوط به خلاصه بودجه دستگاه‌های اجرائی در پیوست اطلاعات تکمیلی لایحه بودجه 1401، حاکی از سانسور عجیب حقوق نمایندگان مجلس است. بر این اساس، در جدول شماره 7 لایحه بودجه 1401، عدد صفر ذیل ستون «حقوق و دستمزد» مجلس خودنمایی می‌کند. البته این موضوع ابدا به این معنی نیست که کارکنان مجلس در سال آینده هیچ حقوقی دریافت نمی‌کنند؛ شواهد نشان می‌دهد عدد در نظر گرفته‌شده برای حقوق کارکنان مجلس کمی آن‌طرف‌تر و در ستون «سایر» لحاظ شده است.

فوکویاما فاتحه آمریکا را خواند

وطن امروز می نویسد: ۶ ژانویه شکاف‌های درون ایالات‌متحده را تثبیت و تعمیق کرد و به همین دلیل هم طی سال‌های آینده پیامدهایش در سراسر جهان همچنان انعکاس خواهد داشت. یک سال پس از حمله‌‌ عده‌ای از مردم آمریکا، در ۶ ژانویه‌ ۲۰۲۱ به ساختمان کنگره‌ این کشور، ظاهرا در دفاع از ترامپ و اعتراض به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰، نه‌تنها هنوز از اهمیت این حادثه کاسته نشده، بلکه حقایق و تحلیل‌های مختلف، از ابعاد دیگری از این نقطه‌ عطف مهم در تاریخ ایالات متحده پرده برداشته‌اند. فرانسیس فوکویاما، نظریه‌پرداز «پایان تاریخ» در نیویورک‌تایمز در این‌باره یادداشت مهمی نوشته است که در ادامه متن آن می‌آید:حمله 6 ژانویه سال گذشته به کنگره آمریکا نقطه عطفی در تاریخ این کشور بود و الگوی آمریکایی لیبرال‌- دموکراسی، که قرار بود بر تمام جهان چیره شود، پاره‌پاره شد. پیش‌بینی‌ها درباره‌‌ برتری و استیلای نظام حاکمیتی لیبرال- ‌دموکراسی بر جهان، ناقص بوده و از جمله تحولاتی که این نقص را افشا کرده‌اند، اتفاقاتی بود که یک سال قبل در کنگره‌‌ آمریکا رخ داد.

اصلاح گلوگاه‌هاي قضايي

اعتماد نوشت:درحالي‌كه رسيدگي به پرونده‌هاي كثيرالشاكي و اولويت دادن به اين پرونده‌ها به‌دليل تعدد شاكيان و اينكه در اين پرونده‌ها نسبت ‌به پرونده‌هاي عادي، رسيدگي به حقوق تعداد بيشتري از شهروندان محل بحث قرار دارد، ازجمله اولويت‌هاي دستگاه قضايي نيز هست و غلامحسين محسني اژه‌اي نيز در حدود 6 ماهي كه در اين مقام فعاليت مي‌كند، تاكيدي ويژه بر اين پرونده‌هاي كثيرالشاكي دارد، برخي كارشناسان حقوقي و حقوقدانان اين اولويت را به عنوان راهبردي در دستگاه قضايي راهگشا مي‌دانند. اين درحالي است كه آنچه همزمان ازسوي اين ناظران مورد تاكيد قرار داشته و دارد، بحث نظارت درون‌سازماني است و مبارزه با فساد در دستگاه قضايي به عنوان نهاد متولي امر مبارزه با فساد است. نكته‌اي كه البته مورد تاكيد دستگاه قضايي و رياست قوه قضاييه بوده و بر اين اساس غلامحسين محسني اژه‌اي طي ماه‌هاي گذشته به دفعات از اهميت اين مساله سخن گفته است. تاكيدي كه مسوولان قوه قضاييه مي‌گويند كه سعي بر اين دارند كه با حضور ميداني و بازديد از محاكم و زندان‌ها آن را فراتر از سطح ابلاغيه و دستور و حرف و كلام، موردتوجه قرار دهند. اين درحالي است كه برخي از وكلاي دادگستري و حقوقدانان نيز با اشاره به اهميت اين دو مساله يعني اولويت‌بخشي به رسيدگي قضايي پرونده‌هاي كثيرالشاكي و به‌خصوص نظارت درون‌سازماني در قوه قضاييه، معتقدند هر كدام به‌نحوي منجر به احقاق حقوق شهروندان خواهد بود.

چطور یک دروغ بزرگ را باور می‌کنیم؟

به نوشته فرهیختگان،حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان روز گذشته در سفری از پیش اعلام‌نشده به مسقط پایتخت عمان سفر کرد. امیرعبداللهیان در بدو ورود به مسقط اظهار امیدواری کرد توافق چهارجانبه‌ای که در گذشته بین ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان برای احیای خط ترانزیت ایجاد شده بود را در این سفر بتواند پیگیری کند. امیرعبداللهیان بیش از این درمورد اهداف سفر یک‌روزه خود به عمان توضیح نداد، اما احتمال می‌رود در فرامتن حضور وی در مسقط و دیدارش با مقامات عمانی بار دیگر مساله میانجیگری عمان بین ایران آمریکا و انتقال پیام آمریکایی‌ها توسط پادشاه این کشور همزمان با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای در وین مطرح باشد.طی سال‌های گذشته، آمریکایی‌ها نیز همواره پیام‌های مهم و محرمانه خود را ازطریق عمان به گوش سران جمهوری اسلامی رسانده‌اند. کشور عمان نیز در نقش یک میانجی همواره سعی داشته است برای حل مناقشات مختلف و مهم میان ایران و آمریکا ارتباط برقرار کند. مهم‌ترین این میانجیگری‌ها بازمی‌گردد به حدود یک‌دهه قبل. بنابر خاطرات علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه وقت دولت دهم، در سال‌های پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد، باراک اوباما که برای پیروزی مجدد در انتخابات آمریکا نیاز به یک دستاورد بزرگ بین‌المللی داشت، دست روی پرونده هسته‌ای ایران گذاشت و ازطریق عمان پیامی برای جمهوری اسلامی ارسال کرد مبنی‌بر تمایل آمریکا به مذاکره دوطرفه با ایران برای حل مناقشه هسته‌ای.