از دست جوش‌های نوجوانی با این شیوه خلاص شوید

ملیحه محمودخواه – هیچ چیز بدتر از این نیست که فردا مراسم جشنی داشته باشید و از قضا این مراسم برای یکی از نزدیکان شما باشد اما وقتی خیلی اتفاقی از جلوی آینه رد می‌شوید و چشم‌تان به آینه می‌افتد، می‌بینید یک جوش گنده روی صورت‌تان نقش بسته است. جوش کلا چیز خوبی نیست و خصوصا در نوجوانی هم عامل حرص‌وجوش بچه‌ها می‌شود. اصلا کسی وجود ندارد که دلش بخواهد صورتش جوش بزند و اگر هم وجود داشته باشد حتما عقل درست‌وحسابی ندارد، اما اینکه این جوش‌ها چطور سروکله‌شان پیدا می‌شود، موضوعی است که با دکتر مهدیس مجتبایی، متخصص طب‌سنتی مطرح کردیم و او با حوصله‌وصبر پاسخ ما را داد. دکتر مجتبایی رشته پزشکی‌اش را در دانشگاه علوم پزشکی اراک به‌پایان برده است، در رشته طب‌سنتی شرکت کرده است و توانسته در دانشگاه شهیدبهشتی هم تخصصش را بگیرد. با او درمورد جوش صحبت کردیم و گفت‌وگوی زیر نتیجه آن است.

چرا بعضی‌ها جوش می‌زنند و بعضی‌ها جوش نمی‌زنند؟

همه انسان‌ها و موجودات از چهار عنصر آب، خاک، آتش و هوا تشکیل شده‌اند که اینها با نسبت‌های مختلف در انسان‌ها ترکیب می‌شوند و مزاج‌های مختلف به‌وجود می‌آورند، اما در این میان چهار مزاج وجود دارند که بین بیشتر مردم دیده می‌شود. گرم‌وتر که به آن دم هم می‌گویند، سردوتر یا بلغم، گرم‌وخشک یا سودا و سردوخشک یا صفرا، اما برگردیم به جوش. در دو گروه از بچه‌هایی که مزاج آنها گرم‌وتر و گرم‌وخشک است جوش بیشتر از بقیه دیده می‌شود.

چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد که جوش می‌زنیم؟

اساس طب‌سنتی بر این است که اگر هرکدام از این مزاج‌ها را دارید بدن‌تان از تعادل خارج نشود و در همان حالت بمانید. وقتی تعادل مواد بدن به‌هم می‌خورد بدن می‌خواهد این مواد زائد را دفع کند و به‌همین دلیل آنها را به سمت پوست هدایت می‌کند و این‌طور می‌شود که جوش‌ها بیرون می‌ریزند. در واقع پوست به‌عنوان یک اندام دفعی به‌کار می‌رود و اعضای داخلی بدن حکم هیأت‌رئیسه را بازی می‌کنند و مواد دفعی را از طریق ادار، مدفوع و عرق سعی می‌کنند از بدن بیرون کنند اما وقتی دفع این مواد به‌صورت طبیعی مشکل باشد مثلا یک نفر دچار یبوست شود ،بدن ناچار است راه دیگری برای این کار انتخاب کند و این مواد را به سمت پوست هدایت می‌کند. به‌همین دلیل است که وقتی‌ شما به متخصص طب‌سنتی مراجعه می‌کنید اولین سوالش این است که در مورد اعضای داخلی بدن از شما می‌پرسد زیرا حتما یکی از اعضای رِئیس بدن مثل قلب و کبد دچار اختلال شده‌اند که شما جوش می‌زنید.

خب عرق هم یکی از راه‌های خروج این مواد است و پس نباید جوش زد؟

درست است که پوست یک اندام دفعی است اما اگر مواد بخواهند از طریق پوست خارج شوند باید به رقیقی آب دربیایند اما وقتی مواد غلیظ به پوست می‌رسند و نمی‌‌توانند از آن خارج شوند همانجا در منافذ پوست گیر می‌افتند و به‌صورت جوش خودشان را نشان می‌دهند و بسته به غلظت آن هم مدت زمانی که روی پوست می‌مانند با هم متفاوت است.

جوش بر اساس طب‌سنتی چطور تعریف می‌شود؟

بر اساس طب‌سنتی اگر کسی بخواهد سلامت‌وسالم باشد باید 6 اصل اساسی را رعایت کند. این اصول شامل عواملی است که بدون آنها نه‌تنها سلامتی شما به‌خطر می‌افتد بلکه اصلا نمی‌توانید زندگی کنید. این 6 اصل عبارتند از هوا و هرآنچه که بدان تعلق دارد، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و زیرمجموعه‌هایش مانند انواع غذاها، حرکت‌وسکون نفسانی و آنچه که در آن بحث می‌‌شود مانند غضب، شادی، ترس، غم و…، حرکت‌وسکون بدنی و مباحث مرتبط با آن، خواب‌وبیداری و در آخر احتباس و استفراغ که معنی خارج کردن مواد زائد بدن است.

خب اینهایی که گفتید کمی سخت بود اینها یعنی چه ؟

اگر هرکدام از این موارد دچار مشکل شوند بدن از تعادل خارج و دچار مشکل می‌شود. مثلا اگر فردی روده‌هایش دچار مشکل باشد و یبوست داشته باشد تاوقتی این مشکلش برطرف نشود جوشش هم درست نمی‌شود. اگر فردی تغذیه درست نداشته باشد و مدام غذاهایی مثل چیپس، پفک و موادمضره را به‌بدنش راهی کند نباید امید داشته باشد که جوش‌هایش خوب شود. ابن سینا می‌گوید پوست، زباله‌دان بدن است و استرس‌ها و حالات روحی نیز می‌تواند باعث تولید موادزائد مزاج شوند و براساس اصل پاکسازی از بدن خارج نمی‌شوند و به‌صورت جوش، کک و ضایعات‌پوستی خودشان را نشان می‌دهند.

راه درمان این جوش‌ها چیست؟

اگر امکان حجامت وجود داشته باشد در طب‌سنتی به آن توصیه شده است زیرا باید در درجه اول کیفیت خون، مناسب شود. خوردن عرق کاسنی، شاه‌تره، خاکشیر و دمنوش اناب و آویشن می‌تواند خون را صاف و مواد زائدش را از آن خارج کند.

برای بچه‌هایی که مزاج‌های گرمی دارند نیز آب زرشک، آب آلبالو و آب انار مفید است و می‌تواند جوش‌های صورت‌شان را تا حدودی کمتر کند، اما آنها که مزاج سودا دارند اگر بادرنج، سنبل‌تیو و خاکشیر بخورند بدن‌شان به حالت تعادل برمی‌گردد و جوش‌هایشان هم کمتر می‌شود. اسپری گلاب، ماسک شوید و بابونه، مخلوط حنای بی‌رنگ، صدر، لعاب بابونه و گل‌ختمی هم می‌تواند در برطرف کردن جوش‌ها خیلی موثر باشد.

راه‌های دیگری را هم پیشنهاد می‌دهید؟

نوجوانانی که مبتلا به جوش می‌شوند کمی ورزش کنند آن‌وقت خودشان می‌بینند که این جوش‌ها چقدر تغییر می‌کند و کمتر می‌شود زیرا ورزش باعث می‌شود این موادزائد از طریق عرق از بدن بیرون بروند و صورت این‌قدر جوش نزند. تغذیه مناسب، خواب مناسب، نداشتن استرس و تنفس طبی خیلی در کاهش جوش تاثیر دارند. (تنفس طبی این است که هرروز 4 یا 5 بار نفس عمیق بکشید و از یک تا 5 بشمارید و سپس نفس‌تان را خارج کنید.) این نوع نفس می‌تواند به شما آرامش بدهد و استرس و مشکلات عصبی‌تان را که باعث ایجاد جوش می‌شود را کاهش دهد.

حالا اگر همه این کارها انجام شد و جوش‌ها خوب نشد چه‌کار کنیم؟

آن‌وقت باید کارها را تعطیل و به یک پزشک طب‌سنتی مراجعه کنید تا او شما را معاینه و برای درمان مشکل‌تان راه‌حلی انتخاب کند.