چه فیلمی نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۱ می‌شود؟
خورشید، شنای پروانه یا یک انتخاب عجیب؟
در شرایط کرونایی سینمای ایران نگاه‌ها متوجه این موضوع است که نماینده سینمای ایران در اسکار سال 2021 چه فیلمی خواهد بود؟ فیلم مجید مجیدی باتجربه یا محمد کارت جوان؟ شاید هم یک فیلمساز گمنام خوش‌شانس دیگر؟ چند روز دیگر پاسخ این پرسش مشخص خواهد شد.
[پولاد امین] همه‌ساله در چنین روزهایی سینمای ایران در تب و تاب معرفی نماینده ایران به بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان اسکار و تبعات و پس‌لرزه‌های انتخاب یک فیلم بود. اتفاقی که روزهای ملتهبی را برای سینمای ایران شکل می‌داد.
در روزهای اخیر، رسانه‌ها احتمالا بنا به عادت همه‌ساله شروع به انتشار شایعات، پیش‌بینی‌ها و گمانه‌زنی‌های منتقدان در قالب خبر کرده و ادعا کرده‌اند که امسال فیلم «خورشید» مجید مجیدی به‌عنوان نماینده ایران به آکادمی اسکار معرفی شده است. این درحالی است که امسال به دلیل اینکه کرونا برنامه سینمای دنیا را به هم ریخته، برگزاری مراسم اسکار با حدود دوماه تعویق انجام خواهد گرفت و به تبع این اتفاق، موعد معرفی نمایندگان کشورها نیز دوماه تمدید شده و کشورها تا یازدهم آذر برای معرفی نماینده‌شان به اسکار ۲۰۲۱ فرصت دارند.
البته با توجه به فیلم‌هایی که از ابتدای سال روی پرده آمده‌اند (یا به صورت آنلاین اکران شده‌اند) به احتمال فراوان «خورشید» مجیدی به اسکار معرفی خواهد شد. گفته می‌شود برخی مسئولان از مجیدی خواسته‌اند مقدمات اکران فیلمش را فراهم کند و برای همین هم هست که پروانه نمایش این فیلم روز گذشته صادر شد تا «خورشید» در موعد رسمی بتواند در ایران اکران شود.
تغییر تاریخ
با توجه به اینکه امسال تاریخ برگزاری مراسم اسکار به تعویق افتاده، زمانی هم که باید نماینده کشورها برای بخش «خارجی‌زبان» سابق و «بین‌الملل» فعلی معرفی شوند، تغییر کرده و به یازدهم آذر موکول شده است. در واقع پیش از این مهلت معرفی نمایندگان کشورها ابتدای ماه اکتبر بود، اما امسال این مهلت تا آخر دسامبر تمدید شده و فیلم‌هایی که از اکتبر ۲۰۱۹ تا دسامبر ۲۰۲۰ حداقل یک هفته به شکل تجاری اکران شده باشند، می‌توانند به آکادمی اسکار معرفی شوند.
در مورد زمان برگزاری مراسم اسکار هم باید گفت که پیش از این قرار بود نود‌وسومین دوره مراسم اسکار در تاریخ بیست‌وهشتم فوریه سال ۲۰۲۱ (دهم اسفند ۱۳۹۹) برگزار شود اما بعد از شیوع کرونا و تعطیلی سینماها مقرر شد که مهم‌ترین همایش سینمایی دنیا در بیست‌وپنجم آوریل (پنجم اردیبهشت سال ۱۴۰۰) برگزار شود.
سومین تعویق
از سال ۱۹۲۹ که اولین دوره جوایز اسکار برگزار شد، 92دوره از این مراسم برگزار شده. در طول این مدت، تنها سه‌بار مراسم به تعویق افتاده است. اولین‌بار در سال ۱۹۳۸ به خاطر سیل بزرگی در لس‌آنجلس رخ داد، برگزاری اسکار یک هفته به تأخیر افتاد. دومین‌بار در سال ۱۹۶۸ پس از ترور مارتین لوتر کینگ جونیور بود که مسئولان آکادمی تصمیم گرفتند این گردهمایی را با دو روز تأخیر برگزار کنند. آخرین‌بار نیز پس از سوءقصد ناموفق به جان رئیس‌جمهوری رونالد ریگان در سال ۱۹۸۱ بود که چهارساعت پیش از پخش تلویزیونی، مراسم با ۲۴ساعت تعویق مواجه شد.
چیزی معلوم نیست
روز گذشته رائد فریدزاده معاون امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی درباره شایعات موجود درباره معرفی فیلم «خورشید» مجید مجیدی به‌عنوان نماینده ایران در بخش بین‌الملل اسکار گفت که فعلا هنوز فیلمی انتخاب نشده و این امر باید توسط کمیته انتخاب انجام گیرد: «تاکنون تنها کارهای مقدماتی تشکیل کمیته انتخاب را انجام داده‌ایم، چون معمولا اعضا از سوی خانه سینما معرفی می‌شوند و کمیته متشکل از اعضای خانه سینماست که البته باید از عوامل فیلم‌های مورد بررسی نباشند. با توجه به اینکه هنوز فرصت زیادی برای اعلام این نماینده داریم، فعلا نامه‌نگاری را آغاز کرده‌ایم و هنوز چیزی قطعی نیست. به این صورت که از معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی برای معرفی فیلم‌ها و از خانه سینما برای معرفی اعضا، نامه‌نگاری شده است».
اکران آنلاین
معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی درباره شرایط و وضع اکران فیلم‌های حایز شرایط معرفی به اسکار می‌گوید: «فیلم‌های متقاضی باید حداقل یک هفته اکران تجاری تا دسامبر ۲۰۲۰ داشته باشند تا بتوانند جزو فهرست گزینه‌ها باشند. اگر این اتفاق نیفتد، برای امسال امکان معرفی آن فیلم وجود ندارد. ما از معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی می‌خواهیم که فیلم‌هایی که تا دسامبر ۲۰۲۰ اکران شده یا ممکن است تا آن تاریخ اکران شوند را به ما معرفی کنند تا ما آن فهرست را مبنا قرار دهیم و در کمیته به بحث و بررسی بگذاریم».
به گفته رائد فریدزاده «مدارکی که ارایه می‌دهیم، باید نشان‌دهنده حداقل یک هفته اکران تجاری فیلم‌ها باشد. قاعده جدیدی هم که وجود دارد این است که اگر سینماها درکشوری بسته شده باشند، اکران آنلاین هم لحاظ می‌شود. از همین‌رو آن دسته از فیلم‌های ما که از ابتدای امسال اکران آنلاین شده‌اند هم، می‌توانند جزو گزینه‌های مورد بررسی ما باشند. در واقع پس از معرفی نماینده مدنظر ما باید مدارکی هم ارایه دهیم که در چه برهه‌ای سینماها به دلیل کرونا امکان بازگشایی نداشته‌اند و فیلم‌ها اکران آنلاین شده‌اند».
چرا «خورشید»؟
با توجه به شرایطی که برای معرفی فیلم‌ها به آکادمی اسکار لازم است، به نظر می‌رسد پیش‌بینی‌ها و گمانه‌زنی‌ها مبنی بر معرفی فیلم «خورشید» به آکادمی درنهایت عملی خواهد شد و «مجید مجیدی» که در سال 1998 با فیلم «بچه‌های آسمان» (که درنهایت جزو پنج نامزد نهایی فیلم‌های خارجی‌زبان انتخاب شد) سینمای ایران را در رادار اسکار قرار داد، یک‌بار دیگر نماینده سینمای ایران در این مراسم باشکوه و معظم خواهد شد.
شرایط نیز تا حد زیادی به نفع «خورشید» به نظر می‌رسد. نه‌تنها به دلیل شرایط کرونایی سینمای ایران تاکنون فیلم‌های مهم و بزرگی (به استثنای «شنای پروانه» محمد کارت) اکران نشده، بلکه سینمای ایران درجشنواره‌های جهانی نیز سالی چندان موفق نداشته و تاکنون مهم‌ترین و پررنگ‌ترین حضور جشنواره‌ای ایران جشنواره ونیز بوده که همین «خورشید» توانست نگاه‌ها را متوجه خودش بکند و همین هم موقعیت خوبی برای معرفی این فیلم به اسکار می‌دهد.
با این حال عده‌ای نیز هستند که بر این باورند به دلیل برتری سینمایی و ساختاری فیلم «شنای پروانه» معرفی آن فیلم درنهایت به نفع سینمای ایران خواهد بود و شانس موفقیت ما را در اسکار بیشتر خواهد کرد. موضوعی که تاکنون باعث بحث‌های زیاد و پوشوری در رسانه‌ها شده است.
درشرایطی که تا تشکیل هیأت انتخاب فیلم ایرانی برای اسکار چند وقتی باقی مانده، به نظر می‌رسد درنهایت آن هیأت نیز مجبور به انتخاب یکی از دو فیلم «خورشید» یا «شنای پروانه» خواهد بود- که رقابت رسانه‌ای شدیدی با هم دارند و شانس‌شان برای نمایندگی سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۱ بیش از دیگر فیلم‌های سینمای ایران است، البته به شرطی که هیأت انتخاب فیلم ایرانی برای اسکار همانند سال گذشته با یک انتخاب عجیب سینماگران و سینمادوستان را شوکه نکند.
گفتنی است که سال گذشته فیلم مستند «در جست‌وجوی فریده» به کارگردانی «آزاده موسوي» و «كوروش عطائي» به‌عنوان نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار معرفی شد.