لطفا با زاویه مناسب تصادف کنید تا ایربگ باز شود!

شهروندآنلاین- هزار و 502 نفر؛ آمار جانباختگان سوانح رانندگی در 9 ماه از سال 1400. اتفاق تلخی که به گفته رئیس پلیس راهور در 3هزار و 500 نقطه حادثه‌خیز رقم خورده‌اند. تصادفاتی که گاهی بهانه‌شان مه ‌شدید است و زمانی نامناسب بودن جاده، اگرچه به روایت آمارها 27درصد تصادفات واژگونی را به خود می‌بینند.

بیستم دی ۱۴۰۰ بود که ۵۰ خودرو به دلیل مه شدید در هم مچاله شدند و از تعدادی از آنها چیزی جز چند آهن‌پاره باقی نماند. البته دو روز قبل از ماجرای 50 خودرو مه غلیظ صبحگاهی در محور آبادان و اهواز – رامهرمز ماجراساز شد و 27 خودرو را با هم گلاویز کرد. اگرچه تصادف زنجیره‌ای بهبهان حاشیه‌ساز شد و رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور این سوال را مطرح کرد که چرا ارابه مرگ تولید می‌کنیم؟ چرا استانداردها کنترل نمی‌شود؟ چرا وزارت صمت کنترل نمی‌کند؟

یکی از خواسته‌های سردار سیدکمال هادیانفر این بود که خودروسازان در این حادثه باید به مراجع قضائی معرفی شوند. هادیانفر گفته بود اینکه بگوییم رانندگان در حادثه بهبهان دقت نداشته‌اند، درست است، اما سازمان‌های مربوط چه نقشی داشتند؟ «در این حادثه ایربگ هیچ خودرویی باز نشد.»

به باور رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور مسئولان امر به‌ویژه پلیس راهنمایی‌ورانندگی باید درخصوص نحوه عملکرد کیسه‌های هوا اظهارنظر کنند. هرچند خودروسازی به مراجع قضائی معرفی نشد. پرونده ماجرای 50خودرو که ایربگ هیچ‌کدام باز نشده بود، مختومه شد. پرونده‌ای که درنهایت عامل اصلی را سرعت بالای خودروها و بی‌احتیاطی رانندگان عنوان کرد.

مازیار بیگلو معتقد است نمی‌توان بدون تحلیل درست تصادف، علت بازنشدن ایربگ این خودروها را بررسی کرد. بیگلو گفته بود باید مشخص شود این ایربگ‌ها مربوط به چه شرکت‌های قطعه‌ساز یا تامین‌کننده قطعه بوده و چه شرکت‌هایی ایربگ‌ها را نصب کرده‌اند. هرچند چهار شرکت تامین‌کننده ایربگ خودروهای داخلی از ارایه هرگونه اطلاعات در مورد عوامل موثر در بازنشدن ایربگ‌ها خودداری کردند.

تحریم‌ها متهم اجرایی‌نشدن 9استاندارد به‌علاوه ایربگ!

تصادف زنجیره‌ای بهبهان بار دیگر پای خودروسازان را به میان کشید. خودروسازانی که اغلب اوقات با تولیدات‌شان خبرساز می‌شوند، اما همچنان به کارشان ادامه می‌دهند. این‌بار ایربگ‌های بازنشده پای خودروسازان را به میان کشید تا توضیح منطقی برای آن ارایه دهند.

نصب ایربگ؛ آپشنی که از چندسال پیش به فهرست استانداردهای اجباری هشتادوپنج‌گانه خودروهای داخلی اضافه شد. استانداردی که به گفته رئیس و معاون سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به دلیل تحریم‌ها چهارسالی است اجرایی نمی‌شود. «نُه استاندارد اجباری تولید خودروهای داخلی، از جمله ایربگ (تست تصادف)  از چهار سال پیش اجرایی نمی‌شوند.»

به گفته دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو در تولید ایربگ علاوه بر آزمایش‌های اجباری شرکت‌های قطعه‌سازی‌ سازمان‌ها و شرکت‌های دیگری هم دخیل هستند. سازمان ملی استاندارد و الزامات کیفی خودروسازان و شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران.

مازیار بیگلو معتقد است نمی‌توان بدون تحلیل درست تصادف، علت بازنشدن ایربگ این خودروها را بررسی کرد. بیگلو گفته بود باید مشخص شود این ایربگ‌ها مربوط به چه شرکت‌های قطعه‌ساز یا تامین‌کننده قطعه بوده و چه شرکت‌هایی ایربگ‌ها را نصب کرده‌اند. هرچند چهار شرکت تامین‌کننده ایربگ خودروهای داخلی از ارایه هرگونه اطلاعات در مورد عوامل موثر در بازنشدن ایربگ‌ها خودداری کردند.

مجتبی استادرحیمی نیز گفته که از ۵۰ خودروی حادثه‌دیده، 15 دستگاه خودرو متعلق به گروه صنعتی ایران‌خودرو است. «ایربگ سورن به دلیل شرایط برخورد و حادثه عمل کرده و باز شده است.  پنج خودرو نیز از مدل‌های قدیمی و فاقد ایربگ بوده‌اند.»

ادعای متهمان از قدیمی‌بودن مدل تا بازشدن ایربگ تابع شرایط

بیستم دی‌ماه تصادف زنجیره‌ای بهبهان پنج کشته به آمار فوتی‌های تصادفات اضافه کرد. تصادف زنجیره‌ای که بازنشدن ایربگ‌ها آن را از بقیه تصادفات کمی متمایز کرد. اگرچه همین مسأله بار دیگر ضرورت نظارت دقیق‏‏‌تر بر کیفیت خودروها را گوشزد کرد. پلیس اعلام کرده بود بازنشدن کیسه‌های هوای به دلیل ضعف ایمنی و عدم‌استانداردبودن خودروها بوده است. اهمیت مسأله تا جایی بود که وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه‏‏‌هایی جداگانه به وزیر راه‌وشهرسازی و رئیس هیأت عامل ایدرو، بررسی دقیق و تعیین عوامل دخیل در بروز حادثه مذکور را خواستار شد.

اگرچه واکنش‌ها به این حادثه از متولیان دخیل جای بسی تامل دارد. یکی از این واکنش‌ها مربوط به معاون کیفیت گروه صنعتی ایران‏‏‌خودرو است. مجتبی استادرحیمی نیز گفته که از ۵۰ خودروی حادثه‌دیده، 15 دستگاه خودرو متعلق به گروه صنعتی ایران‌خودرو است. «ایربگ سورن به دلیل شرایط برخورد و حادثه عمل کرده و باز شده است. پنج خودرو نیز از مدل‌های قدیمی و فاقد ایربگ بوده‌اند.»

استاد رحیمی در توضیح و شاید هم توجیه این مسأله گفته بود؛ بازشدن ایربگ جلو در سمت راننده یا شاگرد، تابع شرایط تعریف‌شده برای واحد کنترل‌کننده الکترونیکی کیسه هواست. به اعتقاد او این شرایط عبارتند از سرعت و زاویه تصادف و جنس مانع در لحظه وقوع حادثه. به اعتقاد او باز شدن بی‌مورد ایربگ نه‌تنها سبب نجات سرنشین خودرو نمی‌شود، بلکه جان آنان را به مخاطره خواهد انداخت.

«حدود 30 تا 40درصد از سوال‌های نمایندگان از وزیر صمت که به کمیسیون صنایع ارجاع داده می‌شود، در حوزه خودرو است. وزیر هم برنامه‌ای ارایه داده و می‌گوید زمان می‌خواهد. مجلس هم بی‌تفاوت نیست و پیگیری می‌کند.»

خودروهای داخلی استیضاح وزیر را کلید زدند

«خودروسازان در مدت یک‌ماه استانداردها را رعایت نکنند جلوی شماره‌گذاری تولیدات‌شان را می‌گیریم.» رئیس سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران پیشتر چنین اخطاری به خودروسازان داده بود. اگرچه نایب رئیس کمیسیون صنایع مجلس از یک واقعیت تلخ پرده برداشته بود. «سازمان ملی استاندارد یک آزمایشگاه مناسب برای آزمایش خودرو ندارد.» به اعتقاد علی جدی این سازمان وظیفه داشت آزمایشگاهی برای خودرو تاسیس کند. به گفته جدی در جاده قم، زمینی هم برای این کار اختصاص داده شد تا در مورد تخریب و تصادف خودرو آزمایش‌ها انجام شود. اما سازمان ملی استاندارد چندین سال است که هنوز این پروژه را به نتیجه نرسانده است.

به باور نایب رئیس کمیسیون صنایع مجلس بازنشدن ایربگ 50 خودرو در مورد خودروهای داخلی عجیب نیست. او معتقد است با صرف ورود سازمان ملی استاندارد یا سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان مشکل خودروسازان ما حل نمی‌شود. «این موضوع می‌تواند بابی باشد برای اینکه بالاخره به فکر حل اصل مشکل باشند.»

به گفته جدی استیضاح وزیر صمت حدود 19 امضا به خود می‌بیند. «از کمیسیون صنایع هم دو یا سه نفر استیضاح را امضا کرده‌اند. استیضاح حداقل با 10 امضا عملی می‌شود.» به باور نایب رئیس کمیسیون صنایع مجلس  به هرحال موضوع خودرو باید حل شود. «حدود 30 تا 40درصد از سوال‌های نمایندگان از وزیر صمت که به کمیسیون صنایع ارجاع داده می‌شود، در حوزه خودرو است. وزیر هم برنامه‌ای ارایه داده و می‌گوید زمان می‌خواهد. مجلس هم بی‌تفاوت نیست و پیگیری می‌کند.»

 

البته برخورد با تخلفات برای پایین آوردن تصادفات در 10ماهه سال‌جاری رشد 8درصدی داشته است. به گفته هادیانفر میزان تردد در جاده‌ها هم روند افزایشی داشته به‌طوری‌که جاده‌های کشور شاهد بیش از 5.4 میلیارد تردد بوده‌اند. یعنی افزایش 12درصدی ترددها نسبت به سال گذشته.

فرسودگی وسایل نقلیه یا جاده‌های دوطرفه؟

فرسودگی، متهم دیگر پرونده تصادفات. متهمی که به روایت آمارها 32درصد وسایل نقلیه کشور به آن دست‌به‌گریبان هستند. البته به روایت همین آمارها 80درصد موتورسیکلت‌ها هم فرسودگی را به خود می‌بینند. ناوگان عمومی کشور هم بیش از 80درصد فرسوده است. اعداد و درصدهایی که احتمال تصادفات را بالا می‌برند تا بر آمار فوتی‌های تصادفات اضافه شود.

وضعیت راه‌ها و جاده‌ها هم خیلی مساعد نیست. راه‌ها و جاده‌هایی که با فرسودگی دست ‌به یکی کرده‌اند برای بالا بردن اخبار تصادفات. به گفته رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور بیش از 80درصد راه‌های اصلی، فرعی و روستایی ما دوطرفه است. به عبارتی یعنی 80درصد راه‌های اصلی موانع‌ جداشونده به خود نمی‌بینند.

البته برخورد با تخلفات برای پایین آوردن تصادفات در 10ماهه سال‌جاری رشد 8درصدی داشته است. به گفته هادیانفر میزان تردد در جاده‌ها هم روند افزایشی داشته، به‌طوری‌که جاده‌های کشور شاهد بیش از 5.4میلیارد تردد بوده‌اند. یعنی افزایش 12درصدی ترددها نسبت به سال گذشته.

در میان جاده‌های کشور تهران، مازندران، البرز، گیلان و فارس بیشترین ترددها را به خود اختصاص داده‌اند. «نزدیک به 60درصد تصادفات در 30 کیلومتری شهرها به وقوع می‌پیوندد. اگرچه در بحث رفع نقاط حادثه‌خیز، وزارت راه و شهرداری‌‌ها باید اقدام جدی انجام دهند.»

سالانه 301هزار نفر در تصادفات مجروح، مصدوم یا معلول شده‌اند

در سالی که گذشته 11هزار و 744نفر در گواهی فوت‌شان علت مرگ، تصادف قید شد. آماری که در سال‌جاری به 13هزار و 154نفر رسید. به عبارتی یعنی افزایش 11.7درصدی فوتی‌ها. به گواه آمارها سالانه 301هزار نفر در تصادفات مجروح، مصدوم یا معلول شده‌اند. البته سال 1400 در این زمینه روند کاهشی به خود دیده، به‌طوری که این رقم به 248هزار نفر رسیده است.

اما علت تصادفات را کجا باید جست‌وجو کرد؟ در میان متهمان این حوادث ناگوار عدم‌توجه به جلو سهم 38درصدی به خود می‌بیند. رعایت حق‌تقدم سهم 19.5درصدی دارد و عدم‌کنترل وسایل نقلیه 9.1درصد را به خود اختصاص داده است.

به گفته رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور 32.8درصد فوتی‌ها مربوط به سرنشینان است.  24.5درصد مربوط به رانندگان می‌شود و 23.3 درصد سهم موتورسیکلت‌سواران است. در این میان سهم عابران‌پیاده 19.4درصد است. «51 درصد فوتی‌ها در سر صحنه فوت می‌کنند. 6درصد در حین انتقال و 43درصد در مراکز درمانی جان خود را از دست می‌دهند.»

در سالی که گذشته 11هزار و 744نفر در گواهی فوت‌شان علت مرگ تصادف قید شد. آماری که در سال‌جاری به 13هزار و 154نفر رسید. به عبارتی یعنی افزایش 11.7درصدی فوتی‌ها. به گواه آمارها سالانه 301هزار نفر در تصادفات مجروح، مصدوم یا معلول شده‌اند. البته سال 1400 در این زمینه روند کاهشی به خود دیده، به‌طوری‌که این رقم به 248هزار نفر رسیده است.

از بدها؛ فارس، تهران سیستان‌وبلوچستان

در میانه ماه‌های تقویم، شهریور و مهرماه بیشترین جانباختگان تصادفات را به خود اختصاص دادند. دو ماهی که بیشترین سفرها را هم به نام خود ثبت کرده‌اند. در میانه ماه‌های سال هم هفت ماهه سال‌جاری 10هزار و 266 فوتی را به تصادفات اختصاص داد. آماری که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 9.2درصد بیشتر است.

فوتی‌هایی که 8هزار و 290 نفرشان میان مردها بوده و یک‌هزار و 976نفر زن. در میان استان‌ها هم فارس با 827، تهران با 706 و سیستان‌وبلوچستان با 667 فوتی جزو بیشترین فوتی‌ها بودند. البته استان‌های ایلام با 80، کهگیلویه‌وبویراحمد با 145 و قم با 147 فوتی کمترین آمار تلفات حوادث رانندگی را به خود اختصاص دادند.

طبق گزارشات در هفت ماهه امسال 6هزار و 966 نفر از متوفیان در مسیرهای برون‌شهری جان باخته‌اند. آماری که در مقایسه با مدت مشابه‌اش رشد 11.2درصدی را تجربه کرده است. پس از مسیرهای برون‌شهری، محورهای درون‌شهری با 2هزار و 477 و جاده‌های روستایی با 644 فوتی بیشترین آمار تلفات را داشته‌اند. 179نفر هم در سایر مسیرها و در پی وقوع یک تصادف جان خود را از دست داده‌اند.

در 10 ماهه سال‌جاری 78درصد جرایم وصول شده

و اما ماجرای جرایمی که انتظار می‌رفته با افزایش رقم‌هایش مانعی باشد بر کاهش آمار تصادفات. به گفته رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور در بحث دیون معوقه دولتی و وصول جرایم در 10 ماهه سال99، 71درصد جرایم و در 10 ماهه سال‌جاری، 78درصد وصول شده است. «تقریبا یک‌‌میلیون و 370هزار خودرو جرایم بالای یک‌میلیون تومان دارند.»

هادیانفر در توضیح بیشتر گفته بود برای مالکان آنها سه مرحله پیامک زده شده است. برابر قانون باید این خودروها توقیف شوند، اما به همکاران توصیه کردیم خودروها تا سقف سه‌میلیون جریمه اگر همراه با خانواده بودند، توقیف نشوند. «ما برای دارندگان وسلیه‌ نقلیه متخلف دو مرحله پیامک ارسال می‌کنیم. پیامک نخست مربوط به بررسی آن تخلف بوده و شناسه قبض و پرداخت ندارد. اما پیامک دوم حاوی شناسه قبض و پرداخت است، یعنی پیامک دوم زمانی ارسال می‌شود که آن تخلف محرز شود.»

هادیانفر به رانندگان توصیه کرده برای پرداخت جرایم رانندگی از بانک‌ها، خودپردازها، راهور 120 و دفاتر پلیس +10 استفاده کنند. او از شهروندان خواسته از اپلیکیشن‌هایی همچون قبضینو استفاده نکنند، زیرا این‌گونه اپلیکیشن‌ها از رسوب پول استفاده می‌کنند. «امسال نسبت به سال گذشته افزایش 5.3درصد نوشماره داریم. سه‌میلیون و 184هزار نقل و انتقال و فقط 19هزار اسقاط صورت گرفته است.»

«پلیس به‌ازای هر 37میلیون وسیله‌‌ نقلیه نمی‌تواند یک مراقب بگذارد. در وهله نخست راننده، مسئول حفظ جان راننده و سرنشینان است.» به باور هادیانفر در گام بعدی بحث ایمنی وسلیه‌ نقلیه مطرح می‌شود. یعنی در صورت بی‌مبالاتی راننده، پلیس در تمام دنیا ناظر قانون است.

کارت خودروها به بارکد سه‌بعدی مجهز می‌شوند

«پلیس به‌ازای هر 37میلیون وسیله‌‌ نقلیه نمی‌تواند یک مراقب بگذارد. در وهله نخست راننده، مسئول حفظ جان راننده و سرنشینان است.» به باور هادیانفر در گام بعدی بحث ایمنی وسلیه‌ نقلیه مطرح می‌شود. یعنی در صورت بی‌مبالاتی راننده، پلیس در تمام دنیا ناظر قانون است.

به اعتقاد او  همه باید به تکالیف قانونی عمل کنند و اگر عمل نکردند، پلیس باید با ابزار موجود اعمال قانون کند‌. تعیین سهم دستگاه‌ها مربوط به کروکی است که توسط کارشناسان ما تعیین می‌شود. «کارت قبلی خودرو دارای یک چیپ بود که اطلاعات در آن‌ نگهداری می‌شد و به نوعی دیگر به‌روز نیست. بنابراین ان‌شاءالله بارکد سه‌بعدی را در کارت خودرو لحاظ خواهیم کرد.»

به باور رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور، پلیس ما کارشناس هواشناسی نیست. «ما متناسب با آنچه توسط هواشناسی اعلام می‌کند، اقدام به انسداد جاده می‌کنیم.» به گفته هادیانفر اگر زمانی حادثه‌ای روی دهد که پلیس قصور کرده باشد، هم پلیس، هم راهور و هم سازمان قضائی برخورد خواهد کرد. «در تصادف بهبهان سه گروه اعزام شد. گروه نخست برای بررسی اقدامات پلیس راه استان به آنجا اعزام شد. خداروشکر هیچ قصوری نداشتند و رئیس پلیس راه استان، از چهار صبح در آنجا مستقر بود.»

«خواهش می‌کنم خودروسازها فرافکنی نکنند. باید اشتباه‌شان را قبول کرده و قول بدهند خودروی ایمن تولید کنند. آقای سازمان استاندارد چند بار در خط رفتی و تست تصادف را شاهد بودی؟ چرا فرافکنی می‌کنید؟ اگر بخواهیم کروکی 11 ساله را تحلیل کنیم و بگوییم چند کیسه هوا باز شده که خیلی به ضرر خودروسازها خواهد شد. اصلا کیسه هوای راننده تابع هوای سوییچ نیست، چرا بی‌خود فرافکنی می‌کنید‌.»

خودروسازها، فرافکنی نکنند

هادیانفر معتقد است اگر تصادف روی دهد، پلیس، فرمانده رسیدگی به آن تصادف است. قانون‌گذار نیز به منظور سهم تقصیر در تصادفات به پلیس اجازه داده که ما این کار را انجام می‌دهیم. «در تصادفات غالبا با یک آهن‌پاره مواجهیم. تاکید ما بر ایمنی خودرو است و از خودروسازان می‌خواهیم که خودروی ایمن تولید کنند و دست مردم دهند.»

رئیس پلیس راهور فرماندهی انتظامی کشور می‌پرسد چرا در بهبهان باید سه پراید و یک سمند آتش بگیرد؟ این خودروها تی‌.ان‌‌.تی نداشتند که منفجر شوند. گمان می‌کنم خودروسازها مزاح کرده و می‌گویند مردم با زاویه مناسب تصادف کنند. «خواهش می‌کنم خودروسازها فرافکنی نکنند. باید اشتباه‌شان را قبول کرده و قول بدهند خودروی ایمن تولید کنند. آقای سازمان استاندارد چند بار در خط رفتی و تست تصادف را شاهد بودی؟ چرا فرافکنی می‌کنید؟ اگر بخواهیم کروکی 11 ساله را تحلیل کنیم و بگوییم چند کیسه هوا باز شده که خیلی به ضرر خودروسازها خواهد شد. اصلا کیسه هوای راننده تابع هوای سوییچ نیست، چرا بی‌خود فرافکنی می‌کنید‌.» هادیانفر گفته بود که ابلاغ کردم هرجا در تصادفات ایربگ باز نشد، خودروساز را به مقام قضائی معرفی کنند تا مردم خسارت بگیرند.