گمشده‌های برفی

فاطمه عسگری‌نیا| بامداد 25 دی‌ماه بود که تلفن 112 جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی به صدا درآمد. در آن سوی خط زنی سراسیمه با صدایی بغض‌آلود و لرزان خبر از عدم‌مراجعت دو نفر از اعضای خانواده‌شان از ارتفاعات شانجان داد. پسری 16 ساله همراه با عموی پزشکش. این خبر در حالی به گوش امدادگران جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی رسید که طبق گزارشات واصله از سوی سازمان هواشناسی، ارتفاعات شانجان از 24 ساعت قبل از آن درگیر کولاک و باد بسیار شدید بود. به همین علت احتمال گرفتاری این دو نفر در برف‌وکولاک کوهستان شدت گرفت. به گفته دکتر حمید حسین‌پور، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی بلافاصله دو تیم امدادی از جمعیت هلال‌احمر شهرستان شبستر برای جست‌وجو به ارتفاعات شانجان اعزام  شدند: «با توجه به وسعت و صعب‌العبور بودن منطقه دو تیم کمکی نیز از شهرستان معینِ شبستر (جمعیت هلال‌احمر مرند) برای کمک به تیم‌های جست‌وجو و نجات به محل اعزام شدند و در ادامه نیز چهار تیم جست‌وجو و نجات از معاونت امدادونجات جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی با استفاده از خودروی برف‌روی آرگو در محل حضور پیدا کردند.» در همان روز نخست هشت تیم  امدادی به ظرفیت ۴۰ نجاتگر و امدادگر از شهرهای شبستر، مرند و تبریز  عملیات جست‌وجو و نجات را در ارتفاعات شانجان مشرف به میشو را از چندین جبهه آغاز کردند و تا غروب خورشید عملیات جست‌وجو و نجات ادامه داشت که به علت تاریکی و صعب‌العبور و برفی‌بودن منطقه، عملیات جست‌وجو به صبح فردای آن روز موکول شد.

از تمام ظرفیت‌های امدادی کمک گرفتیم

آیدین سقایی، مسئول پایگاه‌های امدادونجات جمعیت هلال‌احمر استان آذربایجان‌شرقی همراه با تیم‌های امدادی از همان روز نخست در منطقه حضور داشت: «خبر ساعت 3 و 15 دقیقه بامداد جمعه 25 دی‌ماه به ما رسید و همراه با تیم‌های امدادی راهی منطقه شدیم. امدادگران و نجاتگران جمعیت هلال‌احمر شهرستان شبستر نیز با ما همراه شدند. از تمام ظرفیت‌های امدادی اعم از خودروهای امدادی و آرگو در منطقه حاضر شدیم. بارش برف‌وکولاک در روزهای نخست به حدی بود که امکان استفاده از بالگردهای امدادی در منطقه وجود نداشت، به همین علت از پهپادهای امدادی کمک گرفتیم، اما متاسفانه به‌خاطر بارش شدید برف‌وبهمن‌های مرگباری که در منطقه کوهستانی اتفاق افتاد تا به امروز تلاش‌های ما برای پیدا کردن این دو نفر راه به جایی نبرده است.»

کوهنوردان حرفه‌ای بودند

به گفته او دو کوهنورد مفقودی کوهستان شانجان مشرف به میشو، عموی پزشک و برادرزاده 16 ساله‌اش بودند که سوابق کوهنوردی و صعود به قله دماوند را در کارنامه خود داشتند، اما در این صعود نمی‌توانند در برابر برف‌وکولاک شدید در امان بمانند: «پزشک مفقودشده از پزشکان معتمد و خوشنام منطقه شبستر و استان آذربایجان‌شرقی است، به همین علت به محض خبر مفقودی آنها در شانجان نیروهای محلی‌وبومی منطقه هم به یاری امدادگران آمدند و تلاش کردند پابه‌پای ما مسیرهای صعب‌العبور کوهستانی را جست‌وجو کنند، اما خطر ریزش بهمن و جلوگیری از حوادث تلخ احتمالی ما را بر آن داشت تا ماموریت جست‌وجو را به تعویق بیندازیم.»

با آرام شدن بارش‌ها دوباره فرصتی برای ازسرگیری عملیات جست‌وجو در منطقه فراهم شده است: «32 نفر از امدادگران امروز در منطقه حاضرند. طی هماهنگی‌های به‌عمل آمده با سپاه قرار شده است عملیات بهمن‌ریزی کوهستان برای ادامه کار جست‌وجوی ایمن انجام شود و امیدواریم به‌زودی خبر پیدا کردن این دو کوهنورد را رسانه‌ای کنیم.»

ماهی تلخ برای کولبران

دی‌ماه امسال مجموعا 9 کولبر در پی حوادث مختلف جان خود را از دست دادند یا مفقود شدند. آخرین حادثه‌ای که برای کولبرها اتفاق افتاد، مفقودشدن سه کولبر در نوار مرزی ایران و ترکیه است.

غروب 23 دی‌ماه در شرایطی که سازمان هواشناسی نسبت به وخامت شرایط جوی در استان آذربایجان‌غربی  و نواحی مرزی استان هشدار داده بود، سه کولبر که از مرز ایران گذر کرده و به روستا‌های مرزی ترکیه رفته بودند، در زمان بازگشت، در برف‌وکولاک دره مرزی «بنار» مفقود شدند. طبق اعلام منابع آگاه، بارزان میهنی، اسعد سیدانی‌فرد و بهلول سیدانی‌فرد؛ از ساکنان روستای «باوان» از توابع منطقه مرگور ارومیه، از ساعات پایانی پنجشنبه، هیچ تماسی با خانواده خود برقرار نکرده‌اند. در پی اعلام این خبر نیروهای امدادگر جمعیت هلال‌احمر پایگاه سیلوانا برای انجام عملیات جست‌وجو راهی منطقه شدند. محسن رمضانپور، مسئول این پایگاه از شدت بارش برف‌وکولاک در این منطقه برایمان می‌گوید: «همیشه عمق برف در این منطقه بین 2 تا 3 متر بود، اما این بار عمق برف در منطقه به 5 تا 6 متر رسیده بود. منطقه‌ای که احتمال می‌رفت این سه نفر در آن مفقود شده باشند، یک منطقه مرزی است که در جنوب‌غربی شهرستان ارومیه واقع شده است. روستای باوان اولین روستای مرزی بعد از مرز ایران و ترکیه است که فاصله 25 تا 30 کیلومتری با مرز دارد. این افراد آخرین تماس خود را با خانواده از خاک ترکیه برقرار و اعلام کرده‌اند به سمت ایران راهی شده‌اند، اما بعد از آن دیگر هیچ تماسی با خانواده نداشته‌اند.»

جست‌وجو در دره‌ای با شیب 60 درجه

امدادگران جمعیت هلال‌احمر وقتی به منطقه می‌رسند بارش‌ها شدت بیشتری به‌خود گرفته است. 300 نفر از اهالی منطقه هم همراه آنها می‌شوند و کار جست‌وجو شروع می‌شود: «مسیر دره‌ای که باید جست‌وجو می‌شد شیب 45 تا 60 درجه دارد. تردد در این مسیر بسیار سخت و هرلحظه احتمال وقوع حادثه‌ای تلخ برای هریک از نجاتگران و مردم بومی بود، به همین علت همگی زنجیروار و دست‌دردست هم مسیر را طی می‌کردیم، هرگونه بی‌احتیاطی می‌توانست حادثه مرگبار دیگری را رقم بزند. مسیر طولانی و سخت و بوران شدید بود، باید قبل از تاریکی هوا مسیر رفته را بازمی‌گشتیم. روزهای نخست هر روز از ساعت شش‌ونیم تا یک‌بعدازظهر مسیرهای مختلف را جست‌وجو می‌کردیم. بخشی از مسیر باید برفکوبی می‌شد، اما این کار با توجه به ارتفاع زیاد برف کار آسانی نبود. همه ما تا کمر در میانه برف بودیم، حتی سونداژهای بلند هم چون به‌خاطر ارتفاع زیاد برف به زمین نمی‌رسید، نمی‌توانست ما را در کار جست‌وجو یاری دهد.»

تنها امید جست‌وجوگران و نیروهای امدادی مردمی پناه‌گرفتن این سه نفر در غارهای مسیر است: «از میان این سه نفر یک نفر باتجربه و مسلط به مسیر است، به همین علت احتمال می‌دهیم از غارهایی که در مسیر دره است برای زنده‌ماندن و پناه‌گرفتن کمک گرفته‌اند. با این امید باز روزها در منطقه کار جست‌وجو را ادامه دادیم، اما افزایش شدت بارش‌ها و کولاک‌سخت باعث شد تا به صلاحدید ریش‌سفیدان منطقه، عملیات جست‌وجو تا بهبودی وضعیت جوی به تعویق بیفتد.»

امدادگران اگرچه در این ماموریت از چهار بهمن سنگین، جان سالم به در می‌برند، اما اجازه نمی‌دهند ترس بر وجودشان غلبه کند و همچنان در منطقه همراه با نیروهای مردمی مشغول جست‌وجو هستند.