گروه سایپا بدون درنظر گرفتن شرکتهای اقماری غیرشفاف، 92 شرکت در دستوبال خود دارد. خودروسازی، قطعهسازی، خرید و فروش خودرو، بیمه، کارگزاری بورس، حملونقل ریلی و جابهجایی مسافر، گردشگری و امور زیارتی، نظافت و پختوپز غذا و پخش آن، سرمایهگذاری، بازرگانی و… اینها حوزههایی هستند که شرکتهای زیرمجموعه سایپا در آنها فعالند
35 شرکت زیرمجموعه سایپا زیانده است
آنطور که در جدول آمده است، از 92 شرکت زیرمجموعه سایپا 35 شرکت زیانده و 24 شرکت فاقد اطلاعات مالیاند. همچنین ۴۰ شرکت دارای سود خالص بودهاند که مجموع سود آنها در نیمه نخست امسال حدود ۳ هزار و ۱۱۴ میلیارد تومان بوده است. در بین 35 شرکت زیانده، موضوع و حوزه فعالیت 24 شرکت تولیدی و 11 شرکت در بخشهای نظافتی، سرمایهگذاری و بازرگانی هستند. این 24 شرکت تولیدی عبارتند از: گروه سایپا (شرکت مادر) با موضوع خودروسازی، پارسخودر با موضوع تولید خودروهای سبک، صنایع رنگ و رزین طیف سایپا با موضوع تولید رنگهای ساختمانی و صنعتی، ایران کاوه سایپا با موضوع ساخت تیلر، سایپا آذین با موضوع تولید صندلی خودرو، سایپا دیزل و شرکتهای تابعه با موضوع تولید خودروهای سنگین، مگاموتور سایپا با موضوع تولید موتور و گیربکس و اکسل، تولیدی گذار قطعه کیا با موضوع تولید قطعات خودرو، سایپا آذربایجان با موضوع تولید موتورهای بنزینی و دیزلی، بهران موتور گلپایگان با موضوع تولید پیستون، سایپا پلوس با موضوع تولید پلوس، مالبیل سایپا و شرکتهای تابعه با موضوع تولید قطعات ریختهگری، لنت پارسیان پیشرو با موضوع تولید قطعات خودرو، سازهگستر سایپا و شرکتهای تابعه با موضوع ساخت و تامین قطعه، سایپا گام با موضوع خدماتی و تولیدی، تولید رینگ سایپا با موضوع تولید رینگ خودرو، قالبهای بزرگ صنعتی سایپا با موضوع تولید قالب، سایپا پرس با موضوع ساخت قطعات پرسی، زامیاد و شرکتهای تابعه (هلدینگ) با موضوع تولید خودرو، سنان شیمی تایان با موضوع تولید ضدیخ و روانکارهای صنعتی، تینا صنعت مبدل با موضوع تولید قطعات خودرو، کارخانههای پلاسکو کار سایپا با موضوع تولید قطعات پلاستیکی خودرو، کارخانههای کمکفنر ایندامین سایپا با موضوع ساخت کمک فنر، سایپا شیشه با موضوع تولید شیشه خودرو.
اما شرکتهای غیرتولیدی زیانده نیز عبارتند از: توسعه بازرگانی برنا گروه سانکو با موضوع فعالیتهای سرمایهگذاری، بازرگانی بینالمللی ایدرو با موضوع عملیات بازرگانی، تجارت الکترونیک خودرو تابان با موضوع فروش خودرو و سرمایهگذاری، فناوری سایپا ارتباط (FASA) با موضوع فناوری اطلاعات، پاکیزه مهر آبی با موضوع خدمات نظافتی، مهندسی توسعه سایپا با موضوع اجرای پروژههای صنعتی، سایپا خزر با موضوع خدمات پس از فروش، همراه خودرو سایپا با موضوع فعالیت بازرگانی، مهندس مشاور وسائط نقلیه با موضوع اجرای پروژههای صنعت خودرو، حملونقل چندوجهی سایپا با موضوع حملونقل ریلی و خدمات مسافرت هوایی جهانگردی و زیارتی ایران با موضوع خدمات گردشگری.
اینکه شرکتهای گروه سایپا حتی در شرکتهای غیرتولیدی نیز زیانده هستند، این موضوع حکایت از آن دارد گرچه قیمتگذاری دستوری در زیاندهی این خودروساز نقش دارد، اما نباید از مدیریت بد و فاجعهبار این غول خودروسازی غافل شد؛ چراکه شرکتهایی با موضوع بازرگانی، سرمایهگذاری، ریلی، نظافتی، فناوری اطلاعات، اجرای پروژههای صنعتی، سایپا، خدمات پس از فروش و… مشمول قیمتگذاری دستوری شبیه به خودروسازی نیستند.
24 شرکت سایپا تعطیل یا فاقد اطلاعاتند
بررسیها نشان میدهد 24 شرکت سایپا یا تعطیل و غیرفعال هستند یا اطلاعاتی از فعالیت آنها وجود ندارد. این شرکتها شامل آفاق المستقبل التجاریه الهندسیه، تیبا تریدینگ، شرکت عدالتاندیشان وصول (درحال تصفیه)، اسسیتی، بینالمللی سوری ایرانی تولید خودرو، سایپا یدک و شرکتهای تابعه، بازرگانی نمایشگاه ایده (کردستان عراق)، بازرگانی بینالمللی پترو تجارت برنا، دندش کار، فرمان کار، بازرگانی بینالمللی سانکو، دیاچاف آلمان، ایدرو ترکمنستان، فرهنگی ورزشی سایپا، شرکت مهندسی و طراحی بهنگام آفرین سایپا، سایپا سیلندر ایلام، آسیا پاسفیک، مهندسی اندیشهورزان خودرو شامخ، ایمن پاک طراوت، رایان مبتکر سرمایه، تینا سامانه، آژانس مسافرتی سایپا گشت و طراحی مهندسی و ساخت تجهیزات و ابزارآلات سایپا هستند.
در اینجا نیز دو موضوع قابل بحث است. اولی عدمشفایت در این شرکتهاست و دومی تعداد زیاد شرکتهای غیرفعال است که داراییهای زیادی از سایپا در آن بهصورت غیرمولد و ناکارآمد نگهداری میشود و فروش و مولدسازی این داراییها میتواند گرههایی از مشکلات این خودروسازی باز کند.
8 شرکت گروه سانکو هیچ درآمدی ندارند!
در صورت مالی شرکت بازرگانی برنا حسابرس اظهار میدارد شرکتهای اصلی و فرعی سانکو طی دوره مالی مورد گزارش همچنان فاقد عملیات درآمدزا بودهاند و برنامه مدون و مشخصی نیز در ارتباط با برنامههای آتی شرکتهای مزبور در اختیار نیست. همچنین وصول مطالبات راکد گروه از سایر اشخاص به مبلغ 4.5 میلیاردتومان با وجود اقدامات حقوقی و مدیریت و نیز بازیافت 2.3میلیاردتومان سرمایهگذاری در شرکت فرعی سانکو توسط شرکت اصلی تاکنون امکانپذیر نشده است.
براساس صورت مالی گروه سانکو، شرکت توسعه بازرگانی برنا با نام شرکت خدمات بازرگانی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در سال 1361 تاسیس شده است. نام شرکت در سال 1369 به شرکت بازرگانی ایدرو سهامی خاص و طبق صورتجلسه مجمع عمومی فوقالعاده سال 1389 به توسعه بازرگانی برنا (سهامی خاص) تغییر یافته است. درحالحاضر، شرکت توسعه بازرگانی برنا جزء واحدهای تجاری فرعی شرکت سرمایهگذاری گروه صنعتی رنا بوده و واحد تجاری میانی، شرکت گروه سرمایهگذاری سایپا و واحد تجاری نهایی گروه شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) است.
طبق اطلاعات صورت مالی، فعالیت اصلی گروه شامل 1- خرید، فروش، واردات، صادرات و توزیع کالاها و خدمات، ۲- خریدوفروش سهام، ۳- مشارکت در خریدوفروش کالاهای بازرگانی از طریق عقود اسلامی، ۴- ارائه خدمات در زمینههای ترخیص کالا از گمرکات، انبارداری و مانند آن، ۵- ارائه خدمات و برگزاری هرگونه نمایشگاه در داخل و خارج از کشور، ۶- ارائه خدمات در زمینههای بازاریابی و خدمات بعد از فروش کالا، 7- اعطای نمایندگی یا قبول نمایندگی در رابطه با فعالیتهای موضوع شرکت به شرح فوقالذکر و ۸- قبول مدیریت پیمان و مدیریت پروژه در زمینههای اقتصادی و بازرگانی، مشارکت مدنی و انجام سرمایهگذاری و مشارکت حقوقی در واحدهای اقتصادی است.
درحالحاضر فعالیت اصلی شرکت توسعه بازرگانی برنا، سرمایهگذاری در خریدوفروش سهام است.
نکته قابلتاملی که در توضیحات صورت مالی آمده است، اینکه صورت مالی شرکت توسعه بازرگانی برنا تلفیقی از صورت مالی شرکتهای زیر است: 1- شرکت Sunco International Trading FZE 2-شرکت DHF Development GmbH 3-شرکت بازرگانی بینالمللی ایدرو 4- شرکت بازرگانی-نمایشگاهی ایده 5- شرکت ایدرو ترکمنستان 6- شرکت بازرگانی بینالمللی پترو تجارت برنا 7- شرکت دندش کار و 8- شرکت فرمان کار.
حتی شرکت نظافتی سایپا هم زیانده است
براساس صورت مالی شرکت پاکیزهمهر آبی، مرکز این شرکت در تهران- بزرگراه شهید ستاری، خیابان خلیلآبادی واقع شده است. طبق اساسنامه، موضوع فعالیت این شرکت انجام خدمات پذیرایی از مجالس و برگزاری همایش و سمینار و انجام خدمات سرویسدهی و امور نظافتی و بهداشتی و نگهداری از محوطه و فضای سبز، باغبانی، و آبیاری و سمپاشی و از ایندست خدمات است. شاید برای شما هم جالب باشد که در آخر صورت مالی ارائهشده از این شرکت که مربوط به سال 1399 است، شرکت پاکیزهمهر آبی دارای 8.5 میلیون تومان زیان انباشته است. پرواضح است رقم 8.5 میلیون تومان در بین اعداد و ارقام سود و زیان شرکت سایپا اصلا و ابدا به چشم نمیآید، اما مساله اصلی و محوری این است که اولا چرا باید شرکت خودروسازی، شرکتی با این فرم و شکل داشته باشد و ثانیا این نکته غمانگیزی است که سایپا حتی در بنگاهداری غیرخودرویی هم به خود رحم نمیکند و شرکتی که نه خدماتش تابع قیمتگذاری دستوری است و نه خدماتش از تحریم و… آسیب دیده، در اینجا هم از دشمن فرضی شکست میخورد. ناگفته نماند سایپا یک شرکت دیگری هم با نام «ایمنپاک طراوت» داشته که ظاهرا درحالحاضر غیرفعال است. در اساسنامه این شرکت نیز فعالیت آن امور خدمات نظافتی و خدمات مربوط به فضای سبز و… درج شده است. شرکت مذکور از زیرمجموعههای گروه سرمایهگذاری کارکنان سایپا است.
فعالیت سایپا در پختوپز غذای عزا و عروسی!
اساسنامه در شرکتهای ایرانی ظاهرا به یک موضوع طنزآمیز تبدیل شده است. نمونه آن، اساسنامه پیشگامان خوراک تابان است. شرکت مذکور یک شرکت توزیع و طبخ غذاست اما براساس اساسنامه میتواند کارخانه صنعتی تاسیس کند، ماشینآلات و خط تولید کارخانههای صنعتی را وارد کند، میتواند در قالب شرکتهای غیرهرمی، بازاریابی و صادرات و واردات انجام دهد.
براساس ماده 2 اساسنامه شرکت، موضوع فعالیت اصلی شرکت پیشگامان خوراک تابان به شرح زیر است: 1- تاسیس کارخانههای صنعتی و تولیدی و بستهبندی انواع مواد اولیه غذایی آماده و نیمهآماده 2- خرید و واردات انواع ماشینآلات و تجهیزات و مواد اولیه مربوط به راهاندازی کارخانههای مذکور 3- بستهبندی و صادرات و فروش انواع مواد اولیه غذایی آماده و نیمهآماده، تهیه و پخت انواع محصولات غذایی آماده 4- انجام هرگونه فعالیت مجاز بازرگانی و خریدوفروش و واردات و صادرات و بازاریابی غیرهرمی و غیرشبکهای هرگونه کالای مجاز بازرگانی، 5- مشارکت در تاسیس شرکتهای جدید و شرکتهای موجود 6- ایجاد سالن و ارائه خدمات پذیرایی و پختوپز جهت کلیه مراسم جشنها و مجالس و اعیاد و سمینارها و همایشها و شرکتها و کارخانهها.
ماجرای جالب برادران تابان و تابانتاخت
جایجای مدیریت سایپا عجیب و غریب است. برای نمونه، سایپا دو شرکت زیرمجموعه با عنوان «تجارت الکترونیک خودرو تابان و تجارت الکترونیک خودرو تابانتاخت» دارد. از این بگذریم که شرکت دومی فقط واژه «تاخت» را اضافهتر از اولی دارد، اما براساس صورت مالی شرکت اولی یعنی شرکت تجارت الکترونیک خودرو تابان در سال گذشته هیچ فعالیتی نداشته و از محل هزینههای عمومی و اداری (آب و برق و گاز و هزینههای جاری) مشمول زیان خالص 229 میلیون تومانی شده است. طبق گزارش صورت مالی، این شرکت درحالی عنوان شرکت سرمایهگذاری را به یدک میکشد که در سال گذشته فقط 6 میلیون و 300 هزارتومان از محل سود سپردههای بانکی درآمد داشته است. درمقابل، 239 میلیون تومان برای پول آب و برق و گاز و نگهداری و نگهبانی و… شرکت پرداخت شده است.
برادر دیگر این شرکت که یک «تاخت» اضافه دارد، یک ذره وضعیت بهتری نسبت به این شرکت دارد. تابانتاخت در سال گذشته نزدیک به 61 میلیاردتومان سود خالص و 66 میلیاردتومان نیز سود انباشته داشته است. شرکت تاخت سودده بوده؛ اما مشخص است که در مقابل زیان انباشته 48 هزار میلیاردتومانی شرکت مادر یعنی گروه سایپا این مبالغ هیچ دردی از این خودروساز را درمان نخواهد کرد.
عامل زیاندهی برخی شرکتها
طبق اطلاعات صورت مالی و اظهارنظر حسابرس، دلیل زیاندهی شرکت بهران موتور که شرکت تولید پیستون است، عدم افزایش نرخ فروش بخش عمده محصولات در سال جاری است. همچنین در صورت مالی شرکت تولیدی و صنعتی ایران کاوه سایپا نیز آمده است، بخش عمده خرید مواد اولیه از شرکت زامیاد (اشخاص وابسته) و فروش محصولات به ایشان صورت گرفته است که به دلیل عدم انعقاد قرارداد سال ۱۴۰۰، موجودیهای مواد و کالا و فروش محصولات با نرخهای سال مالی قبل شناسایی شده و این موضوع مزبور منجر به زیان ناخالص عملیات تولید و فروش محصولات به شرکت زامیاد به مبلغ 6/ 6 میلیارد تومان شده است. تعیین تعدیلات احتمالی در این خصوص، منوط به انعقاد قرارداد با شرکت زامیاد است. همچنین در صورت مالی سایپا پرس نیز آمده است، بخش عمده عملیات خرید مواد و فروش محصولات شرکت مربوط به شرکتهای گروه سایپا بوده و تعیین نرخهای خرید و فروش در چهارچوب خاص فیمابین شرکتهای گروه است و نتایج عملیات شرکت در دوره مورد گزارش موجب زیان شده است.