زنان ایران در صدر فیلمسازان جهان
نشریه ایندی وایر بهترین زنان کارگردان جهان را معرفی کرد
در فهرست بهترین کارگردانان زن سینمای جهان خبری از فیلمسازانی مانند بنیاعتماد، میلانی و درخشنده نیست و جای آنها به فیلمسازان ایرانیالاصل سینمای اروپا و آمریکا رسیده است
پولاد امین-شهروند آنلاین: روز گذشته نشریه معتبر سینمایی ایندیوایر فهرستی از بهترین فیلمهای تاریخ سینما که توسط کارگردانان زن ساخته شدهاند، منتشر کرد و در این میان زنان ایران در صدر فیلمسازان جهان قرار داشتند . در این فهرست ۱۱۱ فیلمی که به انتخاب 12 منتقد این نشریه انتخاب شده، سینماگران زن سینمای ایران حضور پررنگی دارند.
جای خالی سینماگران اجتماعی-
فهرست نشریه ایندی وایر نام چهار کارگردان زن ایرانی را شامل است. فهرستی که البته جای زنان شناختهشده سینمای ایران در آن خالی است و انگار منتقدان آن نشریه شناختی از فیلمسازانی چون رخشان بنیاعتماد، تهمینه میلانی، پوران درخشنده، نرگس آبیار و منیژه حکمت نداشتهاند- که البته با توجه به جنس فیلمهای این کارگردانان که فیلمهای اجتماعی با تمرکز بر اکران داخل کشور میسازند، طبیعی است.
ایرانیهای لیست
در فهرست ایندی وایر نام چهار کارگردان ایرانی یا ایرانیالاصل به چشم میخورد: فروغ فرخزاد، آناهیتا قزوینیزاده، مرجان ساتراپی و دزیره اخوان. اینها فیلمسازان ایرانیالاصل و ایرانیتباری هستند که با آثارشان در این فهرست جای گرفتهاند. فیلمسازانی که البته هیچکدام در رادار سینمای ایران چندان توی چشم نیستند- بگذریم از این که ساتراپی و اخوان اصولا عضوی از کلیت سینمای ایران قلمداد نمیشوند.
فهرست بزرگان
در فهرست ۱۱۱ فیلمی ایندی وایر نام کارگردانان شاخصی به چشم میخورد. فیلمسازانی مانند کاترین بیگلو، سوفیا کاپولا، میرا نایر، پنی مارشال، نانسی مهیرز، جنیفر لی، آنیس واردا، شانتال آکرمن، گرتا گرویک، گوریندا چادها، کلی رایکارد، کلویی ژائو، آنیشکا هالند، جولی دش، گیلین آرمسترانگ، آیدا لوپینو، جین کمپیون، الن می، لین رمزی، کلر دنی، لوکرسیا مارتل، نیکول هولفسنر و سلین سیاما به چشم میخورد. کارگردانانی که جایگاه تثبیت شدهای در تاریخ سینما، از آغاز تاکنون، دارند و در فهرستهای صد فیلمی بهترینهای تاریخ سینما نیز میتوان نام بیش از نیمی از آنها را مشاهده کرد.
صدر جدول
در صدر جدول ۱۱۱ فیلمی ایندی وایر فیلم «ژان دیلمان، شماره ۲۳ کهدو کومرس، ۱۰۸۰ بروکسل» ساخته حیرتانگیز شانتال آکرمن حضور دارد که از زمان اولین نمایشاش در سال 1975 به این سو همواره در فهرستهایی که نگاهشان به فیلمهای ارزشمند آرتیستیک است، جایگاه ثابتی دارد.
«کار نیکو» از کلر دنی و «پیانو» از جین کمپیون دو فیلم دهه نودی فهرست هستند که در جایگاه دوم و سوم نشستهاند.
«لیگ خودشان» ساخته سال ۱۹۹۲ پنی مارشال و «گلهای مینا» ساخته ورا چیتیلووا در ردههای چهارم و پنجم نشستهاند و «لیدی برد» گرتا گرویگ، «کلئو از 5 تا 7» آنیس واردا، «سایههای نیمروز» مایا درن، «هفت زیبا» از لینا ورتمولر و «دختران غبار» ساخته جولی دش نیز پنج فیلم بعدی فهرست هستند.
ایرانیهای جدول
اما در میان فیلمهای ایرانی فهرست، «پرسپولیس» مرجان ساتراپی با حضور در رتبه 23 بالاترین جایگاه را دارد. بعد از او «این خانه سیاه» است فروغ فرخزاد قرار گرفته که در رتبه 47 ایستاده است. سومین فیلم ایرانی فهرست «رفتار مناسب» ساخته دزیره اخوان است که در رتبه 82 حضور دارد و بعد از او هم فیلم «او» ساخته آناهیتا قزوینیزاده را میبینیم. این فیلم که در جشنواره جهانی فیلم کن رونمایی شد، در جایگاه ۹۷ ایستاده است.
حاشیه در متن
ردپای رخدادهای پرحاشیه سالهای اخیر را هم میتوان در این فهرست دید. مثلا در رتبه ۲۰ فیلم «ماتریکس» محصول سال ۱۹۹۹. کارگردانان این فیلم خواهران واچوفسکی هستند که زمانی که در سالهای پایانی قرن بیستم داشتند «ماتریکس» را میساختند به عنوان برادران واچوفسکی شناخته میشدند.
فروغ از نگاه ایندی وایر
در یادداشتی که درباره «این خانه سیاه است» فروغ فرخزاد در ایندی وایر نوشته شده، آمده: «فروغ فرخزاد این مستند شاعرانه 22 دقیقهای درباره گروهی از جذامیان را در ۲۷ سالگی ساخته. او در تعامل با سوژههای خود و تصویر فعالیتهای روزمره آنان مانند معالجه و تحصیل همدلی بنیادی شگفتانگیزی نشان میدهد. عنوان فیلم از جملهای میآید که یک دانشآموز مبتلا به بیماری جذام روی تختهسیاه مینویسد. روی فیلم هم آیههایی از قرآن و عهد عتیق و در جاهایی هم اشعار خود فروغ را به عنوان نریشین میشنویم. فروغ البته در ایران بیشتر با شعرهایش شناخته میشود- که دریچهای به زندگی یک زن مدرن در ایران اواسط قرن بیستم باز میکنند. فیلم او هم اثری زیبا و شاعرانه، درباره زیبایی رنج است، با نوعی همدلی که مشخص است که نمایشی نیست. ساخت این فیلم چنان بر فروغ تأثیر گذاشت که او پسر بچهای را که در فیلم بازی کرده بود به فرزندی پذیرفت. فروغ در سن 32 سالگی در یک سانحه رانندگی درگذشت.
درباره آناهیتا
درباره فیلم «آنها» ساخته آناهیتا قزوینیزاده هم که در رتبه ۹۷ ایستاده، میخوانیم: «اولین حضور در فستیوال کن در سن زیر سی سالگی اتفاقی باورنکردنی است، اما اگر سینما را از عباس کیارستمی یاد گرفته باشید و جین کمپیون هم تهیهکننده اجرایی فیلمتان باشد، هر اتفاقی در دسترس جلوه میکند».