ولادیمیر علیه ولودیمیر!

1
در اولین ساعات بامداد 24 فوریه 2022، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه آغاز «عملیات نظامی ویژه» در شرق اوکراین را اعلام کرد. این تعبیر خاص روس ها بود اما چند ساعتی بعد حملات زمینی، دریایی و هوایی همان چیزی بود که خبرگزاری رویترز آن را بزرگترین تهاجم نظامی به اروپا از زمان جنگ جهانی دوم نامید.
درست بعد از نیمه شب به وقت محلی، در حالی که درگیری ها وارد روند جدیدی شده بود، حساب رسمی دولت اوکراین در توییتر پیامی را به جهان ارسال کرد که کاربران شبکه های اجتماعی را در شوک فرو برد؛ کاریکاتوری از آدولف هیتلر که عمیقاً در چشمان پوتین خیره شده بود و دست او صورت رئیس جمهور روسیه را لمس می کرد، شاید مانند پدری که پسرش را تحسین می کند! [این توئیت تا لحظه نوشتن این یادداشت بیش از 403 هزار بازنشر، 28 هزار پاسخ و 1.6 میلیون پسند داشته است] دو ساعت بعد، همان حساب کاربری همان تصویر را با یک پیام جدید بازنشر کرد: «این یک میم نیست، بلکه واقعیت ما و شما در حال حاضر است.» [میم در شبکه‌های اجتماعی اصطلاحی است که به برخی محتواهای طنزآمیز اطلاق می‌شود که به صورت خلاصه و ضرب‌المثل وار یک موضوع ویژه را در ترکیبی از متن و تصویر خلاصه می‌کند.]


این فقط یک نمونه از رفتار های اشتباه کمدینی است که از صحنه نمایش بیرون آمد و رئیس جمهور اوکراین شد تا در جهان واقعی یک تراژدی بیافریند!

2
اولین مواجهه پوتین و زلنسکی دو رییس جمهور فعلی روسیه و اوکراین بر می گردد به سال 2014. روسیه به طور غیرقانونی کریمه، شبه جزیره جنوبی اوکراین در دریای سیاه را به خود الحاق کرده بود. شورش جدایی طلبان در مناطق روس تبار اوکراین در جریان بود و آنها از این اقدام پوتین سخت خشمگین بودند. رئیس جمهور فعلی اوکراین، که در آن زمان یکی از محبوب‌ترین بازیگران کمیک اوکراین بود، در نمایشی یک لباس ورزشی و یک روسری ابریشمی صورتی به تن داشت و در نقش آلینا کاباوا، ژیمناست روسی – زنی که شایعه می‌شود معشوقه پوتین است- بازی می‌کرد. او از اینکه پوتین غریبه ای که خود را اهل دونباس (مناطق روس تبار و جدایی طلب اوکراین) معرفی می کند به خانه آنها دعوت کرده خشمگین است و پوتین برای اینکه خشم او را فرو بنشاند به مهمان خود اعلام می کند: «رئیس جمهور بعدی اوکراین آلینا (با بازی زلنسکی) خواهد بود!»
یک سال بعد جناب زلنسکی ناگهان بازیگر نقش اول سریالی شد که در آن هم یک معلم ساده مدرسه رئیس جمهور می شود. اسم سریال خود گواه همه چیز است: «خادم مردم»!
در این سریال که فصل اول آن در سال 2015 پخش شد، ولودیمیر زلنسکی نقش یک معلم تاریخ دبیرستان را بازی می‌کند که ناخواسته به عنوان رئیس‌جمهور کشور انتخاب می‌شود، پس از آن که حرف‌های تند و تیزش در کلاس درس علیه فساد، در یوتیوب پخش می شود!
فصل اول سریال بسیار محبوب شد و شاید به همین خاطر بود که کمدین معروف را واداشت تا در سال 2018 با کمک تهیه‌کنندگان این مجموعهٔ تلویزیونی حزبی را با نام «خادم مردم» تأسیس کرد و با شعار مبارزه با فساد نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین در سال 2019شد و با بیش از 70 درصد آرا پترو پوروشنکو را کنار زد. اوکراینی ها آن روز رای دادند تا یک نمایش به واقعیت تبدیل شود. و عجیب آنکه او وقتی رئیس جمهور شد که فصل سوم سریال خادم مردم در حال پخش از شبکه های اوکراینی بود. او آمده بود تا نمایش و واقعیت را همزمان بر روی صحنه ببرد.

3
زلنسکی، نماد پوپولیسم در اروپای مدرن و روشنفکر بود و همه ویژگی های یک شومن سیاسی را داشت. او دو روز قبل از انتخابات در جریان یک مناظره پر سر و صدا در بزرگترین استادیوم فوتبال اوکراین گفته بود: «من یک سیاستمدار نیستم. من فقط یک فرد عادی هستم که آمده ام تا سیستم را بشکنم.»
زلنسکی در رقابت های انتخاباتی خود برای ریاست جمهوری، از کمپین سنتی پرهیز کرد و بیشتر به اینستاگرام و یوتیوب متکی بود. قبل از مناظره با پوروشنکو، او اصرار داشت که هر دو تحت آزمایش مواد مخدر و الکل قرار گیرند. در کمال تعجب، پوروشنکو موافقت کرد و تلویزیون ملی تصاویر هر دو نامزد را با دادن نمونه هایی از خون، ادرار و فولیکول های مو پخش کرد. عجیب و غریب بودن زلنسکی تا آخر به نمایش گذاشته شد: در روز انتخابات، پلیس او را به دلیل نمایش دادن برگه رای خود به مردم جریمه کرد!
5 ژوئیه 2019 یک تماس تلفنی پازل نمایشی رئیس جمهور اوکراین را کامل کرد. دونالد ترامپ، می خواست رئیس جمهوری اش را تبریک بگوید. دو استاد صحنه های نمایشی نیم ساعت با هم تلفنی صحبت کردند تا صحنه عجیب دیگری در عالم سیاست رقم بخورد.
زلنسکی ترامپ را استاد خود نامید و اعتراف کرد از مهارت ها و دانش ترامپ به عنوان نمونه ای برای انتخابات اوکراین استفاده کرده تا پیروز شود. زلنسکی گفته بود: «ما می خواستیم باتلاق را در کشورمان خشک کنیم. ما افراد جدید زیادی را وارد کردیم. نه سیاستمداران قدیمی، نه سیاستمداران معمولی، زیرا ما می خواستیم یک قالب جدید و یک نوع حکومت جدید داشته باشیم. شما معلم بزرگی برای ما هستید.»
ترامپ اما بی‌اعتنا به حرف هایش، از زلنسکی درخواست کرد تا در مورد معاملات تجاری پسر جو بایدن، تحقیق کند. درخواستی که با افشای این تماس در سپتامبر 2019، روند استیضاح و سپس افول ترامپ را کلید زد.
آنچه از تماس تلفنی ترامپ بیرون آمد، نمایش ساده لوحی سیاسی زلنسکی و در نهایت، وابستگی اوکراین به حامیان غربی خود برای پول، اعتبار سیاسی و تسلیحات بود، راهی که روسیه را عاقبت به جنگ با اوکراین کشاند.

4
یک کمدین رییس جمهور شده بود و این بار روسیه با همه دستی که بر آتش اوکراین داشت حداقل در ابتدا نمی دانست که در مورد زلنسکی چه تصمیمی بگیرد.
زلنسکی زبان بومی روسی داشت و همین شاید دلیلی برای امیدواری به او از سوی روسیه بود اما اولین اقدام نمادین او همه چیز را بر هم زد. او پس از پیروزی در انتخابات، در حساب کاربری اش املای نام خود را از روسی «ولادیمیر» به «ولودیمیر» اوکراینی تغییر داد.
خود پوتین هم محتاط تر بود و در ماههای اولیه از ارزیابی عمومی خودداری می کرد. او یکبار درباره زلنسکی گفته بود: «من این شخص را نمی شناسم. او یک متخصص خوب در زمینه ای است که قبلاً در آن کار کرده است، یک بازیگر خوب. اما بازی کردن با کسی یک چیز است، کسی بودن چیز دیگری است.»

و چنین هم شد. او به خبرنگاران گفت که اگر قرار است با پوتین ملاقات کند، خواستار خروج روسیه از درگیری و همچنین غرامت مالی خواهد بود. و پس از آن هم پیشنهاد برگزاری همه پرسی در مورد اهداف بلندمدت اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو را مطرح کرد؛ دو عامل تحریک کننده مهم برای مسکو که همواره به اوکراین به عنوان حائلی بین روسیه و جهان غرب نگاه می کند.
اوضاع روز به روز بدتر شد. ورود COVID-19 هر حرکتی را که ممکن بود در روند صلح ایجاد شده باشد متوقف کرد. همچنین اقتصاد شکننده اوکراین را وارد یک رکود عمیق کرد. اطرافیان رئیس جمهور کم کم به بی تجربگی و کارنابلدی او در صحنه اداره کشور بیشتر پی می بردند تا آنجا که نخست وزیر اوکراین، درباره «درک بسیار ابتدایی زلنسکی از اقتصاد» اظهار نظر کرد و برکنار شد. چندی بعد او همه کابینه 17 نفره خود به جز شش نفر را برکنار کرد تا نشان دهد که نه بر اساس اصول یا ایدئولوژی، بلکه بر اساس غرایز قدیمی بازیگری اش رفتار می کند؛ مردم باید شما را تماشا کنند پس اگر برنامه ای در حال پخش دارید که از آن حمایت نمی شود و مردم حوصله شان سر رفته، باید بلافاصله آن را تغییر دهید.
«ولودمیر» در یکسال گذشته تصمیماتی گرفت که برای «ولادمیر» کاملا خصمانه تلقی می شد. سیاستمداران طرفدار روسیه را به حاشیه راند و اموال و رسانه های شان را توقیف کرد، روند پیوستن به ناتو را سرعت بخشید و به هشدارهای روسیه هم بی اعتنایی کرد. او حتی وقتی که همه سیاستمداران حامی اش – حتی بایدن- حمله روسیه را قطعی می دانست، خوش خیالانه به مردمش توصیه می کرد که: «یک نفس عمیق بکشید. آرام باشید. به دنبال گندم سیاه و کبریت نروید». [یک ضرب‌المثل اوکراینی که می‌گوید تنش روانی ایجاد نکنید]
او مانند یک کمدین و یک ستاره سینما عمل می کرد، فکر می کرد حمله روسیه یک فیلم تخیلی است در حالی که یک مستند محض بود!

5
پوروشنکو، رقیب انتخاباتی زلنسکی پس از انداختن رای خود به صندوق در انتخابات 2019 گفته بود: «مهم است که با دلیل هدایت شوید، نه خنده.» و افزوده بود: «اول می تواند خنده دار باشد، اما درد ممکن است بعداً ظاهر شود.»
حالا درد ظاهر شده، به بدترین شکل خود بعد از جنگ جهانی دوم. سخت است که جهان دیگر بتواند به دوران قبل از حمله روسیه به اوکراین بازگردد. نظم جهان در حال تغییر است و کمدی تاریخ آن است که در این مسیر یک کمدین در نقش یک سیاستمدار رفت تا تراژدی دیگری برای دنیا بیافریند. اکنون جهان همانطور که نخست وزیر سابق اوکراین بعد از انتخابات ریاست جمهوری گفته بود، به اتاق مراقبت های ویژه نیازمند است: «پوپولیسم ناسالم نیست. سم است. این فاجعه بار است – و نه فقط برای اوکراین. برای جهان فاجعه بار است. بعد از پوپولیست‌ها، همیشه باید یک بخش مراقبت‌های ویژه برای رفع مشکل پیدا کنید.»
حالا ماجرای تاریخی زلنسکی و اوکراین، خودش به عنوان یک «میم» ویژه در جهان سیاست خواهد ماند.

ممکن است به این مطالب نیز علاقه‌مند باشید
ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

از اینکه دیدگاه خود رو با ما در میان گذاشتید، خرسندیم.