اسپوتنیک، لایکا، گاگارین، نمادهای عصر فضا
61 سال پیش، یوری گاگارین، به عنوان نخستین انسان عازم فضا شد
این خلبان ارتش اتحاد جماهیر شوروی موفق شد با فضاپیمای وستوک-1 به فضا برود و مدار زمین را در مدت یک ساعت و 48 دقیقه، یک دور کامل بپیماید.
شهروند آنلاین| این اقدام متهورانه لقب «نخستین فضانورد جهان» را برای گاگارین به ارمغان آورد و نام او را به عنوان کسی که در آغاز «عصر فضا» سهمی مهم داشت برای همیشه بر تارک تاریخ سفرهای فضایی ثبت کرد. اما اگر بخواهیم به استخراج تاریخ دقیق آغاز عصر فضا بپردازیم، باید چهار سال از این تاریخ به عقب برگردیم.
دقیقتر بخواهیم بگوییم، به 4 اکتبر 1957 میلادی که نخستین ماهواره جهان به نام «اسپوتنیک-۱» توسط اتحاد جماهیر شوروی به مدار زمین پرتاب شد. اسپوتنیک، چهارم ژانویه 1958، پس از طی 60 میلیون کیلومتر در مدار زمین، با ورود به جو نابود شد، اما ولولهای را در جهان به راه انداخت که از آن در کتب علمی با عنوان تلاش انسان برای تسخیر فضا یاد میشود.
اسپوتنیک روسی هنوز در حال گردش به دور زمین بود و آمریکاییها حیران از پیشرفتهای فضایی رقیب خود، که روسها تصمیم جدید خود برای فرستادن نخستین موجود زنده به فضا را عملی کردند و سوم نوامبر 1957 با مدل پیشرفتهتر اسپوتنیک به نام «اسپوتنیک-٢» سگی به نام لایکا را در مدار زمین قرار دادند.
گزارشها نشان میداد لایکا سه ساعت بعد از قرار گرفتن در شرایط بیوزنی شروع به خوردن آب و غذا کرده بود. اما در نهایت این نخستین فضانورد زنده اما بیزبان جهان در چهارمین روز از سفر فضایی خود بر اثر گرمای شدید داخل کابین از بین رفت، هرچند اطلاعات ذیقیمتی برای آنهایی که او را به فضا فرستاده بودند به زمین ارسال کرد.
چنین شد که چهار سال بعد، شوروی با فرستادن سفینه «وستوک-۱» حامل سرهنگ یوری گاگارین به فضا، بار دیگر آمریکاییها را سورپرایز کرد تا فرستادن نخستین انسان به فضا هم به کلکسیون افتخارات فضایی مسکو اضافه شود. گاگارین با این سفر فضایی و تاریخی تبدیل به سلبریتی و ستارهای جهانی شد و نشانها و عنوانهای افتخار بیشماری از سراسر دنیا دریافت کرد.
او پس از پرواز تاریخی خود به سمت ریاست مرکز آموزش فضانوردان اتحاد جماهیر شوروی انتخاب شد، اما همچنان در کنار حرفه خود، با سفر به کشورهای مختلف، نقش پررنگی در افزایش آگاهی عمومی درخصوص سفرهای فضایی ایفا کرد.
یوری گاگارین هشت سال پس از سفر به مدار زمین، طی یک پرواز تمرینی بر اثر حادثه سقوط هواپیما کشته شد، اما همچنان شب 12 آوریل هر سال به عنوان «شب یوری» گرامی داشته میشود و جشنها و گردهماییهایی در سراسر جهان به یاد نخستین فضانورد جهان برپا میشود.