این خوشه‌های مرگ‌آور

در دهه گذشته، بیش از 50 هزار نفر حداقل یکی از اعضای بدن‌­شان را بر اثر انفجار این سلاح­‌ها از دست داده­‌اند.

کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در انجام فعالیت­‌های پاکسازی مین در بسیاری از کشورها مانند افغانستان، کامبوج، چاد، جمهوری دموکراتیک کنگو، السالوادور، اتیوپی، گینه‌بیسائو، هند، عراق، میانمار، نیجر، پاکستان، پرو، سودان جنوبی، سودان، تاجیکستان، اوکراین و یمن فعال است. این کمیته در ایران نیز به فعالیت مشغول است.

جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، انجام مطالعات لازم، پاکسازی مین‌ها و سایر مهمات انفجاری باقیمانده از جنگ بخشی از فعالیت‌های کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در این زمینه است. این کمیته همچنین فعالیت­‌هایی را در ارتباط با کاهش و آموزش خطر انجام می­‌دهد. علاوه بر این، قربانیان مین­‌های زمینی و مهمات انفجاری باقیمانده از جنگ، از برنامه‌های توانبخشی جسمی، مراقبت­ جراحی و امنیت اقتصادی ارایه‌شده توسط کمیته بین‌­المللی صلیب‌سرخ نیز بهره­‌مند می­‌شوند.

مین­‌زدایی به‌طور کلی شامل پنج رکن اصلی است؛ پاکسازی، آموزش خطر، کمک‌­رسانی به قربانی، مدافع‌­گری و امحای ذخایر سلاح؛ این کمیته همچنین نقش مهمی در کاهش آسیب به غیرنظامیان، امن­‌تر کردن جوامع و فراهم ساختن دسترسی بشردوستانه ایفا می‌کند. از طرفی مین­‌زدایی بشردوستانه، کاری که کمیته بین­‌المللی صلیب‌سرخ از آن حمایت می‌­کند و انجام می‌­دهد، می‌­تواند به‌عنوان یک اقدام اعتمادساز مهم در روند ایجاد صلح عمل کند.

در نهایت، مین‌­زدایی در فراهم ساختن امکان بازگشت پناهندگان‌وآوارگان داخلی و ایجاد شرایط مساعد برای احیای معیشت و توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی بسیار مفید است.

مین‌زدایی در ایران

در نتیجه جنگ ایران و عراق در دهه 60، ایران تحت‌تاثیر پیامدهای آلودگی سلاح مانند مین و موادمنفجره باقیمانده از جنگ قرار گرفت.

بیشترین مناطق آلوده به سلاح در ایران در پنج استان آذربایجان‌غربی، ایلام، کردستان، کرمانشاه و خوزستان قرار دارد. سال‌هاست که عملیات مین‌روبی توسط دولت ایران انجام می‌­شود که در نتیجه آن حجم آلودگی کاهش یافته است. با این‌وجود، مین‌ها و مهمات انفجاری باقیمانده از جنگ همچنان تهدید بزرگی برای جمعیت غیرنظامی آن مناطق به‌شمار می­‌روند.

کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ با هدف محدود کردن تهدیدات وارده به غیرنظامیان و با همکاری شرکای اصلی خود، یعنی جمعیت هلال‌احمر ایران (IRCS) و مرکز مین­‌زدایی ایران  (ICRC)، فعالیت‌های آموزش خطرات مین را همراه با پیام‌های پیشگیرانه کووید- 19 در پنج استان مرزی (آذربایجان‌غربی، کردستان، کرمانشاه، خوزستان و ایلام) در سال 1400 ارایه کرد.

در سال گذشته، در کل، 1,831,000 نفر که در مناطق آلوده به سلاح در کشور زندگی می­‌کنند، آموزش آگاهی از خطرات یا پیام­‌های مربوطه را به‌صورت حضوری (29,000) یا به‌صورت مجازی دریافت کردند. علاوه بر این، هزاران محتوای آموزشی خطرات مین (شامل دفترچه یادداشت، تقویم، مدادرنگی، پوستر و بنر) که به‌طور ویژه با پیام‌های آگاهی از خطرات مین و مواد انفجاری باقیمانده از جنگ طراحی و تولید شده بود، بین کودکان ایرانی و افغانستانی در مناطق پرخطر توزیع شد.

در این خلال، پویانمایی­‌های آموزش خطر مین به‌صورت بومی تولید و به ۵ زبان فارسی، انگلیسی، کردی، آذری و عربی در پلتفرم‌های آنلاین ملی منتشر شد. این پویانمایی‌­ها بیننده­‌های قابل‌توجهی داشتند.

افغانستان، همسایه شرقی ایران، تحت‌تاثیر یک مخاصمه طولانی‌مدت قرار دارد و مناطق بسیاری از آن به مین و مواد انفجاری باقیمانده از جنگ آلوده است و این امر خطراتی را برای مهاجران افغانستانی که از مرز ایران و افغانستان عبور می‌کنند به همراه دارد.

جهت کاهش خطر مین­‌های زمینی برای این افراد، حدود 400,000 بازگشت­‌کننده افغانستانی پیش از عبور از مرز ایران و افغانستان (به کشورشان)، در یک جلسه کوتاه آگاهی از خطرات درباره مین‌های زمینی و مهمات انفجاری باقیمانده از جنگ شرکت کردند. آنها همچنین، بسته‌های تجهیزات حفاظت شخصی در برابر کووید- 19 را نیز دریافت کردند (293,500 بسته تحویل داده شد).

50 کشور

در طول 40 سال گذشته، برنامه توانبخشی جسمی کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ، با توسعه ظرفیت‌های ملی و ارایه مستقیم خدمات توانبخشی، از حدود دو میلیون فرد دچار معلولیت، از جمله نجات‌یافتگان سوانح مین، مهمات خوشه‌ای و موادمنفجره باقیمانده از جنگ، در بیش از 50 کشور در سراسر جهان حمایت کرده است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در قطعنامه خود، خواستار تلاش مداوم دولت‌ها، با کمک سازمان ملل متحد و سازمان‌های ذی‌ربط، برای تقویت، ایجاد و توسعه ظرفیت‌های ملی مین­‌زدایی در کشورهایی شد که مین و موادانفجاری باقیمانده از جنگ در آنها یک تهدید جدی برای ایمنی، سلامت و جان مردم غیرنظامی یا مانعی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی در سطوح ملی و محلی است.

مین­‌های زمینی و مهمات خوشه‌­ای، چه به‌صورت صنعتی تولید شده باشند و چه به‌صورت دست­‌ساز، کماکان در مخاصمات مسلحانه امروز مورد استفاده قرار می­‌گیرند و تلفات غیرقابل قبولی برای غیرنظامیان ایجاد می­‌کنند و خطرات انفجاری بلندمدت در مناطق شهری و سایر مناطق پرجمعیت، بر جای می­‌گذارند. امید است جامعه بین‌المللی اقدامات جدی­‌تری در جهت کاهش تلفات غیرنظامیان ناشی از مین‌های زمینی و مهمات انفجاری باقیمانده از جنگ در سراسر جهان انجام دهد.

بازی در میدان مین