صفر تا صد سفر رئیسی به عمان

به گزارش خبرنگار شهروند آنلاین؛ رئیس دولت سیزدهم  که از آغاز به کار خود بر اولویت سیاست همسایگی و منطقه‌ای در عرصه دیپلماسی تاکید کرده و حل و فصل مشكلات منطقه‌ای و تقویت روابط با همسایگان در حوزه روابط سیاسی، اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده است، در ادامه به دعوت رسمی «هیثم بن‌طارق آل‌سعید»، سلطان عمان و در رأس هیاتی بلندپایه، امروز به مسقط سفر کرد. این اولین سفر رسمی سید‌ابراهیم رئیسی به عمان، پنجمین سفر بین‌المللی و دومین سفر او به کشورهای عربی خلیج‌ فارس، پس از سفر اوایل اسفند سال‌ گذشته به دوحه، پایتخت قطر، در چارچوب راهبرد سیاست همسایگی دولت سیزدهم است.

«عمان» میزبان ایران

چشم‌اندازی از سفر رئیس‌جمهوری به «مسقط»

ملاقات رسمی در کاخ العلم، دیدار دوجانبه با «هیثم بن‌طارق آل‌ سعید» سلطان عمان، امضای چند سند همکاری، دیدار با ایرانیان مقیم و دیدار با تجار و فعالان اقتصادی عمانی از جمله برنامه‌های سفر یک‌روزه رئیسی به کشور عمان است.

 گفتنی است در راستای ایجاد زمینه‌های گسترش روابط اقتصادی و تجاری ایران و عمان، هیاتی پنجاه نفره از تجار و فعالان اقتصادی ایران هفته گذشته به این کشور سفر کردند. در ادامه «شهروند» چشم‌اندازی از مزیت‌های این سفر ارائه کرده است.

توسعه همکاری‌‌‌‌‌‌‌‌های ترانزیتی با عمان

یکی از مهم‌ترین زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌های توسعه همکاری جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان در زمینه ترانزیت و حمل‌ونقل است و از همین طریق همکاری‌‌‌‌‌‌‌‌های تجاری و اقتصادی می‌تواند افزایش یابد. گفت‌وگو در مورد چالش حقوقی بهره‌گیری بیشتر از کریدور حمل‌ونقلی، موسوم به موافقتنامه عشق‌آباد که میان عمان، ایران، ترکمنستان و ازبکستان منعقد شده از جمله مباحثی است که در این سفر مورد گفت‌وگو قرار خواهد گرفت. بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌‌‌‌‌‌‌‌های بندرگاهی در جنوب ایران در بندرعباس و چابهار و دیگر بنادر، همچنین فرصت‌هایی که در سلطنت عمان وجود دارد یکی از زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌های همکاری دو کشور است.

تقویت حوزه گردشگری به‌ویژه گردشگری سلامت

یکی دیگر از مهم‌ترین زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌های ارتباطات دو کشور، در حوزه گردشگری به‌ویژه گردشگری سلامت است. ایران در این بخش از ظرفیت بسیار خوبی برخوردار است و تعداد قابل‌ توجهی از عمانی‌‌‌‌‌‌‌‌ها در طول سال ‌به شهرهای مختلف ایران به‌ویژه شیراز برای درمان و کارهای پزشکی، بهداشتی سفر می‌کنند. همچنین متقابلا شهروندان ایرانی به‌منظور گردشگری و بررسی زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌های فعالیت اقتصادی و تجاری به عمان سفر می‌کنند.

یکی از اتفاقات مثبت در این‌باره ‌لغو ویزا برای اتباع ایرانی است؛ به این معنا که اکنون اتباع ایرانی می‌توانند با روادید رایگان سفری ۱۴ روزه به عمان داشته باشند.

افزایش تبادلات تجاری میان دو کشور

ایران و عمان همچنین می‌توانند پذیرنده بسیار خوبی برای کالاهای یکدیگر باشند و روابط دو کشور می‌تواند کاستی‌هایی را که در زمینه صادرات و تجارت وجود دارد، برطرف کند. در سال ۱۴۰۰ رکورد جدیدی در حجم مبادلات تجاری ایران و عمان ثبت شد که برای اولین‌بار شاهد این رقم بودیم. حجم مبادلات تجاری در سال گذشته حدودا یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون دلار بود و این رشد بالایی در مقایسه با قبل بود.  افزایش حجم مبادلات اقتصادی و تجاری، دسترسی به یمن و شرق آفریقا از جمله امتیازاتی است که این سفر می‌تواند به دنبال داشته باشد.

توسعه همکاری مشترک در حوزه نفت و گاز

این سفر همچنین فرصت خوبی در زمینه افزایش صادرات نفت و گاز برای ایران است. وزیر انرژی و معادن عمان چند وقت پیش اعلام کرد که این کشور آمادگی دارد گاز ایران را از طریق عمان به یمن برساند و اگر این اتفاق رخ دهد، ایران می‌تواند از طریق یمن گاز خود را به شرق آفریقا نیز برساند. افزایش صادرات در این عرصه به عمان و کشورهای دیگر از طریق عمان، موضوع دیگری است که در جریان این سفر از سوی ایران دنبال می‌شود.

افزایش حجم صادرات و واردات کشور نتیجه دیپلماسی فعال

از نگاه کارشناسان، این سفر را می‌توان ادامه دیپلماسی فعال، متعادل، عمل‌گرا و نتیجه‌محور دولت سیزدهم دانست که طی ماه‌های اخیر به اجرا در آمده است. امضای ۱۴ توافقنامه مهم و کاربردی با دوحه، رشد تجارت خارجی با همسایگان، آغاز روند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، سوآپ گازی بین ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان از مهم‌ترین دستاوردهای دیپلماسی منطقه‌ای در دولت سیزدهم است.

دستاوردهایی که یکی از نتایج عینی آن افزایش حجم صادرات و واردات کشور بوده است؛ موضوعی که صابر گل‌عنبری، کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل نیز در گفت‌وگو با «شهروند» بر آن تاکید کرد.

بنا به گفته این تحلیلگر، سفرهای منطقه‌ای می‌تواند بر عرصه اقتصاد تاثیر مثبتی داشته باشد. علاوه بر این، می‌تواند در کاهش تنش‌های منطقه‌ای و برقراری امنیت در منطقه هم موثر باشد.

از نگاه این کارشناس، این سفر را می‌توان از سه بعد امنیتی، سیاسی و اقتصادی تحلیل و بررسی کرد. گل‌عنبری در این‌باره می‌گوید: «هر کدام از این سه بعد را نیز می‌توان در دو حوزه رابطه مستقیم ایران با عمان و تعاملات ایران با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس بررسی کرد.»

این تحلیلگر با اشاره به روابط همواره مثبت دو کشور در دهه‌های گذشته تصریح کرد: «همکاری‌ و گفت‌وگوهای مشترک ایران و عمان می‌تواند در حوزه منطقه‌ای فضا را تا حدودی مساعدتر کند، اما فعلا تا حل و فصل اختلافات و تنش‌های منطقه‌ای فاصله داریم.»

چالش‌های پیش روی دیپلماسی منطقه ای

صابر گل‌عنبری در ادامه گفت‌وگوی خود با «شهروند» ضمن ابراز امیدواری از نتایج این سفر، به چهار چالش پیش‌ روی ایران در دیپلماسی منطقه‌ای اشاره کرد. از نگاه این کارشناس، تحریم‌ها، عدم شناخت فعالان اقتصادی از ظرفیت‌های دو کشور، وجود رقبای اقتصادی همچون ترکیه و وجود فضایی منفی در کشورهای عرب نسبت به تعامل با ایران تحت تاثیر اتفاقات یک دهه اخیر از جمله چالش‌های پیش‌ رو در تقویت دیپلماسی منطقه‌ای است. به اذعان این کارشناس، حل و فصل برخی از تنش‌های منطقه‌ای با توجه به اینکه برخی از کشورهای عربی هم‌پیمان سیاسی و امنیتی غرب به شمار می‌آیند، بدون حل مساله برجام دشوار است.

عمان، یک میانجی قابل اعتماد

منطقه خاورمیانه و بخشی از آن یعنی منطقه خلیج فارس به عنوان منطقه‌ای منحصر به فرد شناخته می‌شود که از یک‌سو به دلیل وجود منابع انرژی و از سوی دیگر به دلیل موقعیت ممتاز ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک دارای اهمیت بین‌المللی است؛ موضوعی که «محمد آمره»، تحلیلگر مسائل منطقه نیز به آن اذعان دارد.

او با بیان اینکه کشور عمان همواره نگاه مثبتی به ایران داشته است، تصریح کرد: «در این سال‌‌ها عمان در کنار سوییس مسئولیت رد و بدل پیام‌های سیاسی میان تهران و واشنگتن را بر عهده داشته است. جمهوری اسلامی ایران هم پادشاهی عمان را به عنوان کشوری قابل اعتماد و میانه‌رو می‌شناسد و بیش از سایر کشورها از میانجیگری این کشور استقبال می‌کند؛ هرچند در سال‌‌های اخیر قطر و عراق هم به این جمع اضافه شده‌اند.»

کاهش تنش‌ها با غرب

آمره معتقد است که این سفر می‌تواند در تنش‌زدایی از روابط‌ بین‌المللی ایران با کشورهای دیگر نیز تاثیر داشته باشد. او در پاسخ به این پرسش که سفر رئیس دولت سیزدهم به عمان را چگونه می‌توان ارزیابی کرد، می‌گوید: «این روزها کار ویژه دولت سیزدهم و در رأس آن جمهوری اسلامی، کاهش تنش‌ها با غرب و حل و فصل پرونده هسته‌ای در قالب برجام است. از این رو، تحرکات اصلی سیاست خارجی دولت سیزدهم به جز موارد استثنایی بیشتر مرتبط با این پرونده است. هر چند در ظاهر امضای چند سند همکاری، دیدار با ایرانیان مقیم و دیدار با تجار و فعالان اقتصادی عمانی اهداف سفر رئیسی عنوان شده است. اما در اصل هدف از سفر، انجام هماهنگی در راستای برنامه‌های تنش‌زدایانه با غرب است.»

این کارشناس بین‌المللی هدف دیگر سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به قطر و عمان را تنش‌زدایی با کشورهای منطقه و  فعالیت علیه پیمان ابراهیم و عادی‌سازی روابط با اسراییل دانست و خاطرنشان کرد: «تیره شدن روابط ایران و عربستان در این سال‌ها باعث افزایش تنش منطقه‌ای بین این دو کشور شده است. افزایش شکاف میان ایران و کشورهای عربی سبب مقبولیت بیشتر اسراییل شده است و این خود زنگ خطری برای کشورهای منطقه است.» از نگاه این کارشناس، عمان می‌تواند در این عرصه نیز نقش میانجیگری داشته باشد.

حمایت مجلس از دولت در دیپلماسی

عمان کشوری است که هم در اقیانوس هند، هم در بخشی از دریای عمان و هم در تنگه هرمز دارای ساحل است. کشور وسیع‌تری نسبت به دیگر کشورهای منطقه است و از همه مهم‌تر اینکه در همسایگی یمن قرار دارد؛ بنابراین جایگاه این کشور برای ایران دارای اهمیت بسیار زیادی است و به همین منظور تقویت ارتباط با این کشور در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت.

ایران دارای ۱۵ همسایه است که در دولت سیزدهم تلاش شده تا بسترسازی و ظرفیت‌سازی برای روابط همه‌جانبه و فراگیر با تمام آنها در دستور کار قرار گیرد. به‌طوری که میزان رفت‌وآمدهای مقامات ارشد سیاسی به کشورهای منطقه و همچنین سفرهای مقامات‌ سیاسی کشورهای همسایه به ایران در کمتر از یک سال به حداکثر میزان خود رسیده است. البته تقویت دیپلماسی منطقه‌ای در دولت سیزدهم موضوعی است که با حمایت مجلس یازدهم نیز روبه‌روست.

حسین نوش‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در آخرین اظهار نظر، تعامل ایران با کشورهای همسایه در زمان خاص تحریم‌ها را حائز اهمیت دانست و تقویت روابط دوستانه با همسایگان را اولویت سیاست خارجی ایران توصیف کرد. نوش‌آبادی سفر رئیس‌جمهوری به مسقط را در این موقعیت بسیار تعیین‌کننده، حساس و اثربخش دانست و اذعان کرد: «سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به کشور عمان راهبردی و استراتژیک است. این سفر می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه روابط و گسترش مناسبات ایران در حوزه جنوب خلیج فارس و دریای عمان داشته باشد.»

//انتهای پیام