واقعیت عجیب روانشناسانی که تو زرد از آب در آمدند/ پشت پرده ماجرا چه بود؟

به‌ناز مقدسی- شهروند آنلاین؛ چنانچه از بیوگرافی و سوابق صاحب هلدینگ عبدالباقی پیداست، ظاهرا او نه تحصیلات مهندسی داشت و نه مهارتی برای ارایه آن. آن چیزی که پیداست برای او ارتباطات و پول کار را جلومی‌بردند تا جایی که سر آخر ماجرا به فاجعه‌ای بزرگ ختم‌شد. درست مثل موضوعی که دو روز قبل از این حادثه، از طرف سازمان نظام روان‌شناسی به آن تاکید شد و با افشای لیستی از درمانگران فاقد مجوز، وارد مرحله پیگیری قرار گرفت. چراکه قرار نیست فقدان تخصص و خطا‌های انسانی همیشه منجر به فاجعه‌ای قابل سنجش و ارزیابی مثل فروریختن ساختمان شود، افراد بدون تخصص در هر حوزه‌ای می‌توانند فاجعه‌ای بزرگ‌تر از متروپل‌ها را رقم بزنند.

برداشت نخست

این بار اولی نیست که اعتماد عمومی نسبت به درمانگران جریحه‌دار می‌شود. اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ بود که ناگهان مردم ایران با پدیده عجیبی آشنا شدند. مردی که می‌توانست با انرژی‌اش بیماران را شفا دهد. «محمد علی اکبری» در اوایل دهه 60 با اجرای شعبده‌بازی در برنامه «دیدنی‌ها» مطرح شد و پس از مدتی با حضور در شبکه‌های ماهواره‌ای ادعا کرد که با انرژی‌درمانی قادر به درمان بیماران سرطانی، تومور‌های مغزی، فلج‌مغزی و حتی میگرن‌های شدید است! جالب اینجاست که در آن زمان او با انتشار پوستر‌ها و چاپ عکس‌هایش روی جاکلیدی، سی‌دی‌های صوتی و تصویری، انرژی‌درمانی را می‌فروخت و چون می‌دانست ایران قانون کپی‌رایت ندارد، تاکید داشت که سی‌دی‌های کپی، انرژی ندارند و آنهایی که می‌خواهند از پشت تلویزیون انرژی بگیرند، حتما باید سی‌دی اصلی را خریداری کنند! اگرچه او سال ۱۳۷۶ با شکایت دانشگاه علوم‌پزشکی به دادگاه فراخوانده شد، اما درنهایت با حکم برائت توانست دوباره به کارش ادامه دهد. تا اینکه در سال ۱۳۸۵ و در حالی که دیگر او در این سال‌ها نامی برای خودش دست‌وپا کرده بود و حتی در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی صداوسیما مثل جام‌جم نیز به‌عنوان کارشناس حضور پیدا می‌کرد، دوباره پرونده‌های شکایتش به جریان افتاد. این‌بار رئیس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس تهران به‌دنبال شکایت چند شاکی که پیشتر از دستگاه قضائی نتیجه نگرفته بودند، از دستگیری علی ‌اکبری به جرم جعل مدرک و دریافت پول با ادعای انرژی‌درمانی خبر داد. درنهایت سال ۱۳۹۲ او به جرم کلاهبرداری و مداخله در امور پزشکی به ۳۳ ماه حبس و پرداخت جزای نقدی محکوم شد.

هیچ‌کس انتظار نداشت که نام محمود انوشه، فرهنگ هلاکویی، رضا شیری، آزیتا سایان و سهیل رضایی که در فضای مجازی دنبال‌کنندگان زیادی دارند و سال‌هاست با چهره و تصویرشان در تلویزیون آشنا هستیم، در این لیست دیده شود. با این حال، خبر از طریق چند خبرگزاری رسانه‌ای شد و بعد از آن، برخی از این افراد نسبت به قرار گرفتن اسم‌شان در این لیست واکنش نشان دادند. 

برداشت دوم

چندین سال از ماجرای پرونده علی اکبری می‌گذرد و حالا خبر رسیده است که این‌بار ۱۴۴ روان‌شناس، فاقد مدرک مرتبط با روان‌شناسی، در فضای مجازی برای مردم نسخه می‌پیچند! لیستی که البته محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روان‌شناسی از آن به‌عنوان لیست اولیه یاد می‌کند و بر همین اساس قرار است که ظهر امروز در جلسه‌ای مطبوعاتی، لیست دومی نیز شامل اسامی افراد دیگر منتشر شود. با این حال، آن چیزی که در این ماجرا به چشم می‌آید جریحه‌دارشدن اعتماد عمومی نسبت به افرادی است که نام‌شان در این لیست قرار داشت. هیچ‌کس انتظار نداشت که نام محمود انوشه، فرهنگ هلاکویی، رضا شیری، آزیتا سایان و سهیل رضایی که در فضای مجازی دنبال‌کنندگان زیادی دارند و سال‌هاست با چهره و تصویرشان در تلویزیون آشنا هستیم، در این لیست دیده شود. با این حال، خبر از طریق چند خبرگزاری رسانه‌ای شد و بعد از آن، برخی از این افراد نسبت به قرار گرفتن اسم‌شان در این لیست واکنش نشان دادند.
«علیرضا شیری» یکی از افرادی بود که با انتشار سلسله استوری‌های متعددیی با عنوان «پاسخ به تهمت‌ها» نسبت به قرار گرفتن نامش در این لیست واکنش نشان داد. او در بیوگرافی‌اش می‌گوید که فارغ‌التحصیل پزشکی از دانشگاه علوم‌پزشکی ایران است و با این حال، سال ۱۳۸۶ موفق به حضور در دوره‌ای چهار ماهه در بخش تحصیلات تکمیلی روان‌شناسی یونگ در دانشگاه آکسفورد شده. از طرف دیگر فارغ‌التحصیل دانشگاه ESSEX است و دوره کوچینگ مقدماتی را در کمبریج گذرانده و مدرک طرح‌واره درمانی‌اش را از انجمن isst دریافت کرده است. او با ۷۰۹هزار دنبال‌کننده در اینستاگرام بیش از ۹هزار پست دارد که اغلب آنها مربوط به حوزه روان‌شناسی است، اما در بیوگرافی پیجش نوشته؛ طبیب، نه روان‌شناس. او در واکنش به قرار گرفتن نامش در لیست روان‌شناسان زرد با انتشار ویدیویی برای مخاطبانش توضیح می‌دهد که این ماجرا برای او موضوع تازه‌ای نیست و از سه سال قبل تحت این ظلم(شکایت سازمان روان‌شناسی) قرار گرفته و مجبور به اثبات مدارکش در دادگاه شده است. سپس او در استوری‌هایش تصاویری از برخی مدارکش را منتشر کرد. در میان این تصاویر می‌نویسد: «برم سر اسلاید دفاعیه از تزم که امروز باید جلوی اساتید اسکس ESSEX  ارایه کنم. Jungian psychology on coaching. »  و در ادامه عکسی از خودش با مردی به نام دکتر جفری‌یانگ را منتشر کرد، در حالی که در تصویر نیز یک سرتیفیکیت از موسسه isst  در دستانش است.
از آنجایی که در چند روز گذشته برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با به راه انداختن هشتگ روان‌شناسان زرد نسبت به این موضوع به‌شدت واکنش نشان دادند؛ «شهروند» در این گزارش طبق گفته‌های افراد مدارک، اسامی و نام پایان‌نامه‌های دانشجویی و دانشگاه‌های محل تحصیل برخی از چهره‌های مشهور این لیست را با آن چیزی که در اینترنت پیدا می‌شود، تطبیق داد. این در حالی است که در دو سال گذشته به‌واسطه بیماری کرونا و روی آوردن بیشتر مردم به اینترنت، بدون شک جواب بسیاری از این گفته‌ها را می‌توان به جست‌وجو‌گر گوگل واگذار کرد. ما با انتشار تصویر پایان‌نامه علیرضا شیری جمله او با عنوان Jungian psychology on coaching را به گوگل دادیم. او نیز در حالی که به ما یادآوری کرد در این جمله برای کوچینگ باید از حرف اضافه of استفاده کرد، اطلاعات دیگری در اختیار‌مان قرار نداد. طبیعتا، افراد عالی‌رتبه‌ای که در دانشگاه‌های سراسر جهان تحصیل کرده‌اند، حداقل باید نشانه‌ای از نام یا مقاله‌هایشان به زبان انگلیسی پیدا شود. این یک مطالبه مردمی است که در چند روز اخیر چند خط در میان بین کاربران شبکه‌های اجتماعی ردوبدل می‌شود. با این توضیح، با سرچ نام علیرضا شیری با حروف لاتین، گوگل پیشنهاد‌های تازه‌ای برای بازدید به ما داد. در واقع نخستین سایت پیشنهادی گوگل مربوط به پیج اینستاگرام علیرضا شیری، سایت دوم پیج لینکدین او و سایت سوم نیز سایت توانگری است که مال خودِشیری بوده و سر آخر در پنجمین پیشنهاد گوگل، این نام به حروف لاتین (alirza shiri) در سایتی به نام schematherapysociety.org  به چشم می‌خورد. با باز کردن این سایت می‌توان فهمید که مربوط به انجمنی است مربوط جفری‌یانگ که علیرضا شیری با انتشار استوری از گرفتن مدرک isst  این موسسه خبر داده بود. در بخش درباره ما این سایت نوشته شده است که « انجمن بین‌المللی طرحواره درمانی (ISST) که سال ۲۰۰۸ تاسیس شد. سازمان عضو متعهد به اصول و عملکرد طرحواره درمانی است. این موسسه با گردهم‌آوردن پزشکان، محققان، مربیان و حامیان از سراسر جهان، استاندارد‌های برتری را برای تمرین طرحواره درمانی، از جمله آموزش‌ها، کارگاه‌ها و تحقیقات ارایه می‌دهد و بعد از اتمام این دوره گواهینامه اعطا‌می‌کند. در واقع آنطور که از توضیحات این انجمن پیداست ظاهرا همه افراد علاقه‌مند می‌توانند از این موسسه مدرک طرحواره درمانی دریافت‌کنند. از طرف دیگر با سرچ نام دکتر علیرضا شیری در این سایت، پیجی همراه با عکسی از او با توضیحاتی مختصر باز می‌شود. در این صفحه بعد از نام و نام‌خانوادگی و آدرس و شماره تلفن علیرضا شیری چند عنوان با پاسخ‌هایی درباره او وجود دارد:
سطح گواهینامه به‌عنوان یک طرحواره درمانگر فردی؟ هنوز به‌عنوان طرحواره درمانگر تایید نشده است.
سطح گواهینامه به‌عنوان یک طرحواره درمانگر گروهی؟ هنوز به‌عنوان طرحواره درمانگر در طرحواره درمانی گروهی نشده است.

آیا به‌عنوان مربی/سوپروایزر در طرحواره درمانی گروهی گواهینامه دارید؟ هنوز به‌عنوان مربی/سرپرست گروه گواهی نشده است.

سطح گواهینامه به‌عنوان طرحواره زوج درمانگر؟ هنوز به‌عنوان یک طرحواره درمانگر زوجی تایید نشده است.

آیا به‌عنوان مربی/سوپروایزر در طرحواره زوج‌درمانی گواهی دارید؟ هنوز به‌عنوان مربی/سرپرست زوج‌ها گواهی نشده است.

سطح گواهینامه‌ به‌عنوان طرحواره درمانگر کودک و نوجوان؟ هنوز به‌عنوان طرحواره درمانگر کودک و نوجوان گواهی نشده است.

آیا به‌عنوان مربی/سوپروایزر در طرحواره درمانی کودک و نوجوان گواهینامه دارید؟ مربی/سوپروایزر هنوز تاییدنشده در طرحواره درمانی کودک و نوجوان.

همین چند نکته کافی بود که با علیرضا شیری تماس بگیرم تا علت این تناقضات و ابهامات را از خودش جویا شوم. او همان ابتدای مصاحبه‌مان می‌گوید: خیلی خوب است که شما این کار را انجام می‌دهید. یک معرفی‌نامه از «شهروند» بگیرید و به آفیس من بیاید تا همه این مدارک را به شما نشان دهم. منتها از شما سخت‌گیر‌تر کیست؟ قوه‌قضائیه.
شهروند: ۱۰۰درصد. من فقط به عنوان یک خبرنگار می‌خواهم از خودتان بپرسم. قضاوت نمی‌کنم.
شیری: من سال‌هاست که با خبرنگار‌ها کار می‌کنم و دغدغه‌شان را می‌دانم. اتفاقا به نفع من است که صدایم بهتر شنیده شود. من برای اینکه خیال شما از این جنبه راحت شود، دو سال پیش که سازمان روان‌شناسی از ما شکایت کرد، درباره جعل و این داستان‌ها در آن پرونده منع تعقیب گرفتم. می‌خواهم بگویم یک مرجعی بالاتر از یک خبرنگار به این موضوع رسیدگی کرده و ماجرا تمام شده است.
شهروند: آقای شیری چقدر انجمن isst معتبر است؟ چون در بخش درباره ما این سایت نوشته شده افراد علاقه‌مند هم می‌توانند در این انجمن دوره ببینند و مدرک بگیرند.
شیری: ورود به دوره‌های طرح‌های درمانی اینطور نیست، آن موقع که من اقدام کردم از طریق مدرک پزشکی‌ام توانستم وارد شوم. به هیچ وجه اینطور نیست که افراد عادی هم بتوانند در این انجمن عضو شوند. معتبر‌ترین انجمنی که بتواند در حوزه طرحواره درمانی فعالیت کند قطعا isst است. تا اینجا پاسخ‌تان را گرفتید.
شهروند: راستش نه. شما می‌فرمایید که در یک دادگاه برای شما منع تعقیب صادر شده است. اما این موضوع به سوال من ارتباطی ندارد، چراکه اگر بخواهیم اینطور به ماجرا نگاه کنیم پرونده‌هایی مثل علی اکبری هم وجود داشته که بار‌ها دادگاه برایشان منع تعقیب صادر کرد، اما ۱۰ سال بعد به دلیل همان جرم زندانی شد.
شیری: دوباره به جریان افتادن این بحث واقعا برای خود ما عجیب است. سازمان روان‌شناسی در شعبه۲ دادسرای ناحیه ۷ پرونده مفتوح افترا دارد. یعنی من شکایت کردم. یک سال است که از آنها شکایت کردم و تیرماه وقت رسیدگی دارد. در این پرونده خودشان متهم هستند. آنها با من مشکل دارند، مثلا می‌گویند چرا با آقای میری لایو گذاشتی؟
شهروند: چرا سازمان روان‌شناسی باید خودش را با افراد سرشناس در این حوزه درگیر کند؟
شیری: به خاطر انتخابات ۴ شهریور. اینها به شکل غیرقانونی دو سال آن را عقب انداخته‌اند. ببینید الان بازرسان سازمان روان‌شناسی خودشان کسانی هستند که علیه سازمان صحبت‌می‌کنند مثل آقای قراملکی. من الان به شما یک کد‌هایی را می‌دهم تا گزارش‌تان را غنی کنید. حالا در مورد من باید فعلا صبر کنید و با معرفی‌نامه‌تان بیایید، بعد چشم. اما در مورد سازمان باید بگویم که آنها ملزم شدند تا انتخابات شورای مرکزی را برگزار کنند. ما مسائل عدیده در این سازمان داریم و بهترین سیستم فرار و انحراف افکار عمومی راه انداختن بامبولی بود مثل این ماجرا. اسامی را نگاه کنید چه ربطی به هم دارند. بنابراین دلیلش دو چیز است یکی انتخابات ۴شهریور است و دیگری اینکه من فکر می‌کنم اینها یک دور خیزی کردند و دیدند کوچینگ و سخنرانان، آموزش‌ها و منتورینگ را زیر نظر خودشان ببرند، چون سودآور است. من فکر می‌کنم پشت‌پرده این است که با این قدرت رسانه‌ای به این اخبار نفوذ کردند.

دوباره به جریان افتادن این بحث واقعا برای خود ما عجیب است. سازمان روان‌شناسی در شعبه۲ دادسرای ناحیه ۷ پرونده مفتوح افترا دارد. یعنی من شکایت کردم. یک سال است که از آنها شکایت کردم و تیرماه وقت رسیدگی دارد. در این پرونده خودشان متهم هستند. آنها با من مشکل دارند، مثلا می‌گویند چرا با آقای میری لایو گذاشتی؟

واکنش ها در فضای مجازی

با این حال، بسیاری از کاربران نیز با انتشار عکس و ویدیو و تصاویری به موضوعات ابهام‌آمیز در این ماجرا اشاره کردند. مجتبی در زیر یکی از ویدیو‌های یوتیوب می‌نویسد: «عزیزای دل تز دکتری شوخی نیست که. می‌فهمم مریدشین. حرفاش رو هم قبول دارین. عیبی هم نداره اما خدایی اگر انگلیسی می‌دونید تز دکتری ‌ایشون رو پیدا کنید. اینکه خودش بیاد بگه من اینم و اونم که تو هیچ دادگاهی پذیرفته نیست.» محسن. میم اما از تجربه مثبتش در ارتباط با دکتر شیری می‌گوید: «خب دروغ خیلی در این زمینه نارواست و آقای شیری باید مدارک خودشون رو ارایه کنن.» اما کاربر دیگری نظری کاملا متفاوت با اغلب مردم دارد و در کامنتی در دفاع از شیری می‌نویسد: «من شخصا از صحبت‌های ‌ایشان استفاده کردم. حالا ‌ایشان مدرک داشته باشند یا نداشته باشند چه اهمیتی دارد؟!» بحث بین کاربران داغ است و در این میان ویدیویی قدیمی از سخنرانی دکتر شیری بازنشر می‌شود که در آن از تحصیل در دانشگاه آکسفورد می‌گوید. با این حال، با سرچ نام لاتین علیرضا شیری در کنار نام آکسفورد نیز چیزی از گوگل دستگیرمان نمی‌شود، اما همین سرچ با حروف فارسی چندین سایت را با این اطلاعات که از سایت اصلی دکتر شیری برداشته‌شده، نشان می‌دهند. اطلاعاتی که البته به نظر می‌رسد به دلیل بازنشر بودن حالا آپدیت نشده‌اند، چراکه اغلب این نوشته‌های قدیمی حالا با بخش درباره من سایت دکتر شیری مغایرت دارند. در سایت‌های قدیمی‌تر نوشته شده است. وب‌یاب در بخش دکترای سایت با انتشار بیوگرافی و عکسی از دکتر شیری می‌نویسد: «دکتر علیرضا شیری در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۳۵۳ در منطقه حسن‌آباد تهران به دنیا آمده است. او فرزند عبدالحمید شیری وکیل برجسته امور تجاری و ورشکستگی و پروین اعلمانی کارشناس ارشد ادبیات انگلیسی – رابط اسبق پارلمانی دولت و مجلس در دولت شهید رجایی است. دکتر علیرضا شیری درس طب را سال ۲۰۰۰ در دانشگاه علوم‌پزشکی ایران به اتمام رسانده است و پس از آن در دانشگاه آکسفورد در زمینه روان‌شناسی عمقی کارل گوستاو یونگ تحصیل کرده است. ‌ایشان همچنین از طرف مرکز رسمی MBTI مدرک بین‌المللی مدرس حرفه‌ای را دریافت کرده است. دکتر علیرضا شیری در حال حاضر عضو پژوهشکده علوم‌شناختی ایران بوده و همچنین مدرس دانشکده روان‌شناسی است. ‌ایشان مدیریت خانه توانگری ایران را نیز بر عهده دارد.» البته این متن در بسیاری از سایت‌ها وجود دارد که حالا در سایت خود دکتر شیری دیگر اشاره‌ای به دانشگاه آکسفورد نشده است. این در حالی است که با سرچ کلمه Oxford Deep Psychology  یا همان روان‌شناسی عمقی در گوگل، اولین سایت ما را به. oxforddevelopmentcentre.  ارجاع‌می‌دهد که در آن دوره‌های طرحواره درمانی نیز برگزارمی‌شود. براساس اطلاعات این سایت، مرکز توسعه آکسفورد دانشگاه نیست، بلکه بزرگ‌ترین مرکز مشاوره روان‌شناسی خصوصی در آکسفورد است.

برداشت سوم

اگرچه موضوع علیرضا شیری به‌واسطه در دسترس بودن و واکنشی که نسبت به این خبر داشت مورد بررسی بیشتری در این پرونده قرار گرفت، اما او تنها یکی از افراد آن لیست ۱۴۴ نفره سازمان روان‌شناسی است. محمود انوشه؛ یکی دیگر از افراد مشهوری است که نامش در لیست سیاه سازمان روان‌شناسی و جزو روان‌شناسان فاقد مدرک دیده می‌شود. او که به‌واسطه شهرتش در فضای مجازی به برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما مثل دورهمی و خندوانه دعوت شده بود، حالا پس از انتشار این خبر طرفدارانش را در هاله‌ای از ابهام قرار داد. با این حال، در بیوگرافی که سال‌هاست از او منتشرمی‌شود، نوشته شده: «محمود انوشه سال۱۳۴۵ در خوزستان متولد شد، دکتر متخصص روان‌شناسی و روان درمانگر است. فارغ‌التحصیل لیسانس دامپروری و دکترای روان‌شناسی از لبنان است که به‌عنوان متخصص تیپولوژی مدتی مشاور وزیر فرانسه بود و حالا محقق و سخنران است.»
جست‌وجوی نام محمود انوشه نیز با حروف لاتین چیزی به اطلاعات ما اضافه نکرد. او نیز با ۷۳۳هزار دنبال‌کننده در اینستاگرام یکی از کسانی است که سال‌ها با برگزاری دوره‌های انگیزشی این مسیر را دنبال می‌کند. او در بیوگرافی پیجش نوشته است: «متخصص روان‌شناسی، مشاور خانواده و روان‌درمانگر.» با این حال، بعد از انتشار لیستی از روان‌شناسان زرد، ظاهرا انوشه چندان واکنشی نشان نداد و آنچه از پیجش پیداست او در چند روز اخیر مسیر خود را ادامه می‌دهد و پاسخی به این حواشی و طرفدارانش نداده است. با همه اینها بخت یا اقبال گوگل نام او را هم به زبان لاتین و در کنار کلماتی مثل وزیر فرانسه یا دانشگاه لبنان نشان نمی‌دهد و عجیب به نظر می‌رسد که چطور متخصصان عالی‌رتبه ایرانی که اتفاقا در کشور‌های خارجی هم تحصیل کرده‌اند و به وزرا نیز مشورت‌دادند، هیچ دستاورد ثبت‌شده‌ای به نام خودشان ندارند؟! با سرچ‌کردن نام فرهنگ هلاکویی و آزیتا سایان که ساکن ایالات متحده آمریکا هستند هم وضع به همین منوال است. نام این افراد به جز فعالیت‌های خودشان در گوگل به رشته دیگری وصل نمی‌شود. هرچند که با همه اینها اقبال هلاکویی در مقایسه با واکنش طرفدارانش بیشتر از ۱۴۳ روان‌شناس دیگر است. او در اغلب کامنت‌های مردم هنوز طرفداران خودش را حفظ کرده، در حالی که چندان واکنشی هم به این خبر نشان نداد.

برداشت آخر

روان‌شناسی به عنوان علم ذهنی زندگی تعریف شده است، هرچند که دامنه آن شامل موضوعات بسیار متنوعی است. همین مسأله هم باعث شده در فضای مجازی افراد زیادی درباره مسائل مربوط به این حوزه فعالیت می‌کنند. با این حال، سازمان نظام روان‌شناسی معتقد است تمامی افرادی که در حوزه روان‌شناسی و انگیزشی اظهارنظر می‌کنند و مشاوره می‌دهند باید از این سازمان مجوز بگیرند. اما ظاهرا به دلیل مدارک غیرمرتبط برخی از افراد با حوزه روان‌شناسی حالا نام آنها در لیست سیاه این سازمان قرار گرفته است. از طرف دیگر، برخی از افراد این لیست که خودشان را کوچ یا همان مربی می‌دانند، معتقدند دوره‌هایی را گذرانده‌ و مدارکی هم دریافت کرده‌اند. اما این مدارک مورد تایید سازمان نیست. هر چند که وقتی این موضوع را از حوزه روان‌شناسی خارج می‌کنیم و به همه حوزه‌ها گسترش می‌دهیم، همچنان موضوع در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند، چراکه سالانه دانشگاه‌های معتبر ایران مانند دانشگاه تهران، شریف، پلی‌تکنیک و ‌امیرکبیر نیز مانند دانشگاه‌های سایر جهان دوره‌های آموزشی، تخصصی و کارگاهی برگزار می‌کنند و با استقبال زیادی هم روبه‌رو می‌شوند. قضاوت با شما. آیا شرکت‌کنندگان این دوره‌ها تحصیلکرده دانشگاه شریف و‌ امیرکبیر به حساب می‌آیند؟

//انتهای پیام