جمعه ظهر بود که خبر سُر خوردن یک طبیعتگرد در یخچالی در طالقان به هلالاحمر استان البرز رسید؛ بررسی شرایط اولیه بر اساس صحبتهای همنوردان، باعث شد تا معاون امدادونجات این استان از تهران درخواست اعزام بالگرد و تیم امدادی کند؛ حادثهای که با رعایت نکاتی ساده میشد از وقوع آن جلوگیری کرد و ریسک آسیب جانی به طبیعتگردان را کاهش داد. تیم واکنشسریع جمعیت هلالاحمر استان تهران بهواسطه جمعیت زیادی که در این استان حضور و تردد دارند و همچنین همسایگی با استانهای پرحادثهای مثل البرز و مازندران، ماموریتهای متعددی از این دست، در طول هفته تجربه میکند.
مرضیه موسوی_شهروندآنلاین؛ خبر حادثهای که در مسیر قله کهار رخ داده بود به امدادگران پایگاه طالقان اعلام و آنها را راهی این مسیر کوهستانی کرد؛ موقعیتی که برای رسیدن به آن بعد از طی مسیر جادهای با خودرو، به بیش از دوساعتونیم پیمایش کوه هم نیاز بود.
گزارش همنوردان مصدوم، خبر از آسیب سر و شکستگی میداد. همین موضوع، پای امدادهوایی را به میان کشید. «امیر عباسپور»، معاون امدادونجات جمعیت هلالاحمر استان البرز میگوید: «با بررسی شرایط مصدوم و دریافت گزارش از همنوردان او، تصمیم بر این شد تا از بالگرد استان تهران درخواست کمک کنیم. در چنین مواردی، شرححالی که امدادگران حاضر در صحنه یا همنوردان و اطرافیان مصدوم میدهند برای ما معیار تشخیص وضعیت مصدوم میشوند و ما ترجیح میدهیم ریسک و خطر ممکن را به حداقل برسانیم.»
گرچه عملیات، بار فنی و پیچیدگی زیادی نداشت، اما مسأله مرگوزندگی در میان بود. برای همین بالگرد هلالاحمر استان تهران با هماهنگی لازم به محل حادثه اعزام شد و بعد از رسیدن به محل حادثه و تثبیت موقعیت، فرد حادثهدیده به بیمارستان منتقل شد.
عباسپور میگوید: «روزهای پایانی هفته حوادثی مثل سقوط از ارتفاع و حوادث کوهستان در محدوده چالوس و طالقان زیاد رخ میدهد. یا حتی گم شدن در این منطقه کوهستانی بهدلیل تاریک شدن هوا و … . اغلب این حوادث توسط افرادی ایجاد میشوند که کوهنوردی و طبیعتگردی حرفهای را آموزش ندیدهاند و امکانات و تجهیزات لازم را به همراه ندارند. در همین ماموریت اخیر، گرچه با پیچیدگی زیادی روبهرو نبودیم اما به دلیل حساسیت موضوع و وارد شدن ضربه به سر مصدوم، مجبور به استفاده از بالگرد شدیم. در حالی که اگر این فرد و همتیمیهایش اصول اولیه ازجمله استفاده از کفش مناسب را رعایت میکردند اصلا چنین حادثهای برای آنها پیش نمیآمد.»
ماموریتهایی به وسعت حوادث تهران
مسیر کوهستانی حدودا 80کیلومتری شمالشرقی تا شمالغربی استان تهران به همراه جادههای برونشهری و هر نقطهای که حادثه مهمی در آن رخ دهد، میدانی است برای فعالیت تیم واکنشسریع استان تهران. این تیم حتی ماموریتهای مهم ملی و البته ماموریتهای استانهای همجوار را هم پوشش میدهد و در صورت نیاز به محل حادثه اعزام میشود.
«محمدعلی راستکار»، فرمانده تیم واکنشسریع استان تهران میگوید: «روزهای پایانی هفته 500 هزارنفر به کوهستان تهران مراجعه میکنند. علاوه بر سفرهای جادهای و دیگر حوادث هم هست که در صورت نیاز باید از بالگرد و تیمهای امدادی مختلف برای امدادرسانی کمک گرفت. علاوه بر اینها تیم واکنشسریع استان تهران به استانهای معین هم در صورت نیاز کمکرسانی میکند.» اینها را میگوید تا شرحی از وضعیت حوادث و تعدد ماموریتهای امدادی گفته باشد که در طول هفته، او و دیگر اعضای تیم درگیر آن هستند.
راستکار میگوید: «توصیههای اولیهای هست که اگر رعایت شوند از درصد بالایی از حوادث پیشگیری میکنند. این یعنی نیروهای امدادی فرصتوتوان کافی برای انجام ماموریتهای بزرگتر و پیچیدهتر دارند و توان لجستیکی ما هم کمتر دچار استهلاک میشود.»
هزینه سوخت و هر سورتی پرواز بالگرد جمعیت هلالاحمر را چیزی بیش از 50 میلیون تومان میداند؛ آن هم در شرایطی که بعد از پرواز نیازی به تعویض یا تعمیر هیچ قطعهای نباشد. فرمانده تیم واکنشسریع استان تهران میگوید: «علاوه بر ماموریتهایی که میشد با رعایت نکاتی از وقوع آن پیشگیری کرد، ما با ماموریتهایی هم مواجه میشویم که ریشه در واقعیت ندارند. بارها پیش آمده افراد در تماس با 112 و دادن اطلاعات دروغین به مرکز کنترل و هماهنگی عملیات، شرایط را جوری توصیف کردهاند که حتما بالگرد به محل حادثه اعزام شود. ما هیچوقت ریسک خطر جانی برای شهروندان را به جان نمیخریم و برای اینکه فرصت را از دست ندهیم با اعلام از طرف مرکز ایاوسی، به محل حادثه اعزام میشویم.»
شرطبندی برای اعزام بالگرد هلالاحمر
تماسهای غیرضروری و اعلام حوادث جعلی دلایل مختلفی دارد. عجیبترین دلیلی که تا به حال اعضای این تیم را راهی منطقه کوهستان کرده، شرطبندی چند کوهنورد برای حضور قطعی امداد هوایی در آن محل است.
راستکار میگوید: «گاهی افراد برای اینکه حتما اعزام با بالگرد انجام شود در ارایه اطلاعات بیمار و مصدوم اغراق میکنند، اما گاهی اعلام حادثه از اساس دروغ است. مثلا پیش آمده که چندنفر سر اعزام بالگرد به کوهستان در ارتفاع 4 هزارمتری شرطبندی کردهاند و صرفا برای تفریحوسرگرمی، یکی از مهمترین ناوگانهای امدادی کشور را فراخواندهاند. بدون توجه به اینکه ممکن بود در همان زمان، در جای دیگری به این تجهیزات و نیروی تخصصی نیاز شود یا با فراخوان بیدلیل این تیم و ناوگان هوایی، چه هزینهای بیدلیل به جمعیت هلالاحمر تحمیل میشود.»
امدادی که ممکن است گاهی یک روز به طول بینجامد، با حضور و اعزام بالگرد ممکن است تنها در عرض یک ساعت یا کمتر به نتیجه برسد؛ موضوعی که باعث اهمیت این نوع از امدادرسانی میشود و طلب میکند که هر شهروندی به عنوان طبیعتگرد یا کوهنورد به مناطق کوهستانی سفر میکند، علاوه بر حفظ جان خود، برای داشتن سفری بیخطر در قبال جامعه هم مسئولیتی بر دوش داشته باشد.