پشت پرده سقط جنین؛ از عمیق‌ شدن شکاف اجتماعی تا یارکشی برای انتخابات

 راضیه زرگری-شهروندآنلاین؛ با لغو این حکم، قدرت تصمیم‌گیری در رابطه با حق پایان دادن خودخواسته به بارداری پس از هفته پانزدهم به ایالت‌های آمریکا واگذار می‌شود و انتظار می‌رود که دست‌کم در ۲۵ ایالت آمریکا ممنوعیت حق سقط‌جنین بلافاصله یا ظرف روزهای آینده اجرایی شود.

«تن من، حق من» در مقابل « حق تولد، حق زندگی»

تصویب لغو قانون سقط‌جنین، تظاهرات و راهپیمایی‌های موافقان و مخالفان قانون سقط‌جنین در ایالت‌های آمریکا را به‌دنبال داشت. شعارهایی مثل «تن من، حق من» در مقابل «حق تولد، حق زندگی» در این تجمعات زیاد شنیده می‌شود. تجمعاتی که عمدتا به‌طور مسالمت‌آمیز برگزار شد اما در برخی از مناطق با درگیری و حتی شلیک گاز اشک‌آور از سوی پلیس همراه بود. گزارش‌ها می‌گوید ایالت‌های تحت رهبری جمهوریخواهان ایالات متحده بلافاصله سقط‌جنین را ممنوع و روند اجرای این قانون در سیزده ایالت آمریکا که قبلا «قانون محرک» را برای ممنوعیت سقط‌جنین تصویب کرده بودند، سریع‌تر از دیگر ایالت‌ها خواهد بود. تگزاس سقط‌جنین را پس از ششمین هفته بارداری ممنوع کرده است. در اوکلاهاما، سقط‌جنین از نخستین روز بارداری ممنوع است. در فلوریدا نیز هرگونه سقط‌جنین پس از هفته پانزدهم بارداری جرم محسوب شده و پیامد کیفری دارد. ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا و نیویورک که دموکرات‌ها در آنها حاکم هستند، می‌خواهند قانون سقط‌جنین را حفظ کنند.

 

5 تا 15 سال حبس برای ارائه‌دهندگان محرک‌های سقط‌جنین

به گزارش واشنگتن پست، قانون در ایالت میسوری بلافاصله اجرایی شد. 6 دقیقه پس از صدور حکم دیوان‌عالی، اریک اشمیت، دادستان کل میسوری، این تصمیم را تایید کرد و در توییتر نوشت: «به دنبال حکم دیوان مبنی بر لغو قانون سقط‌جنین، میسوری به تازگی اولین ایالتی در کشور است که به‌طور موثر به سقط‌جنین پایان داده است. این روز یادبودی برای تقدس زندگی است.» قانون میسوری که هیچ استثنایی برای تجاوز جنسی یا زنای با محارم قائل نیست، عمل القای سقط‌جنین را جزء جنایات کلاس B طبقه‌بندی می‌کند، به این معنی که می‌تواند منجر به مجازات 5 تا 15 سال زندان شود. این مجازات برای ارائه‌دهندگان سقط‌جنین اعمال می‌شود، با این‌حال مشخص نیست که آیا ممکن است فردی به دلیل استفاده از داروهای محرک سقط‌جنین تحت پیگرد قانونی قرار گیرد یا خیر.

چندروز بیشتر از ابلاغ قانون نگذشته؛در داکوتای جنوبی، همه سقط‌جنین‌ها خلاف قانون اعلام شده ،مگراینکه قضاوت پزشکی مناسب و معقول مبنی بر اینکه انجام سقط‌جنین برای حفظ زندگی زن باردار ضروری است، وجود داشته باشد. کریستی نوم، فرماندار داکوتای جنوبی، با بالاترین قانونگذاران ایالتی این را به صراحت اعلام کرده است. طبق گزارش‌ها، اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا در کنتاکی گفته است که تنها کلینیک تمام‌وقت سقط‌جنین در این ایالت ارائه این روش‌ها را «به‌عنوان یک اقدام احتیاطی» متوقف کرده. افرادی که به‌دنبال سقط‌جنین هستند گزینه‌های زیادی در دسترس نخواهند داشت، زیرا ایلینوی و ویرجینیا تنها دو ایالت از هفت ایالت همسایه کنتاکی هستند که عمدتا خدمات بهداشت باروری نامحدود دارند.

ممنوعیت می‌سی‌سی‌پی «در عرض چندروز» اجرایی خواهد شد و مستلزم امضای دادستان کل ایالت است. واشنگتن پست نوشته در داکوتای شمالی، ممنوعیت سقط‌جنین ظرف 30 روز پس از اینکه شورای قانونگذاری آن به مجوز دادستان کل ایالت را سبز نشان داد، تصویب می‌شود.در آلاباما، سه کلینیک سقط‌جنین این ایالت به دلیل ترس از تعقیب قانونی ارائه‌دهندگان سقط‌جنین براساس قانون مربوط به سال 1951، انجام این عمل را متوقف کردند.

به‌نظر می‌رسد، قانونی که در سه روز بلوای بی‌سابقه‌ای در ایالت‌های آمریکا به راه انداخته،در نگاه کلی بسیار سختگیرانه است و استثنایی برای تجاوز جنسی یا زنای با محارم، صرف‌نظر از سن فرد باردار، در نظر نمی‌گیرد. این قانون فقط استثناهایی را در مواردی که خطر مرگ یا ناتوانی شدید وجود دارد، مجاز می‌داند. گاردین نوشته در عین‌حال، قانون ایجاب می‌کند که پزشک برای نجات جنین و مادر تلاش‌های «معقول» انجام دهد.

 

 سردرگمی و ترس از مجازات در کلینیک‌های خدمات بارداری

«کارکنان باید به زنان حاضر در اتاق انتظار می‌گفتند که دیگر نمی‌توانند در آن روز سقط‌جنین انجام دهند. زنانی که هرکدام به‌دلیلی از راه‌های دور خودشان را به کلینیک رسانده بودند تا به بارداری خود خاتمه دهند. باورش هم برایشان سخت بود که سقط قانونی جنین دیگر در آمریکا لغو شده باشد. بسیاری از آنها شروع به گریه کردند، 12 ساعت یا بیشتر راه آمده بودند و حالا به آنها گفتند نمی‌توانیم کاری برایتان انجام دهیم.» دالتون جانسون، مالک کلینیکی در تگزاس تعریف می‌کند: «به بیماران لیستی از مکان‌های خارج از ایالت داده شد که هنوز سقط‌جنین انجام می‌دهند.» او از سردرگمی کلینیک ارائه این خدمات می‌گوید: «در تگزاس، ارائه‌دهندگان این خدمات مانده بودند که باید از کدام قانون پیروی کنند: قانون ممنوعیت سقط‌جنین 1925، قانونی شدن سقط در 1973 ، قانونی که در سال 2021 سقط‌جنین را به 6 هفته اول بارداری محدود می‌کند، یا قانون پیشروی فعلی که این عمل را به‌طور کامل ممنوع می‌کند؛ تعلیق و سردرگمی آنها را به استفاده از مشاوره حقوقی کشانده است.

 

از هر 5 زن باردار در آمریکا یک نفر سقط‌جنین انجام می‌دهد

از 9 قاضی دیوان عالی آمریکا، 6 نفر به پایان قانونی بودن سقط‌جنین رأی دادند. با تصویب این قانون، اجرای آن به مسئولان ایالت‌ها سپرده شده اما به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد از این به بعد دستکم در نیمی از 50 ایالت‌ آمریکا سقط‌جنین جرم محسوب یا به‌شدت محدود شود. در این صورت به گفته طرفداران سقط‌جنین افرادی که خواهان پایان دادن به بارداری خود هستند با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهند شد. هدر بوث، فعال مدنی آمریکایی معتقد است: «افرادی که منابع مالی و حمایت‌های خانواده را دارند، شاید بتوانند مشکلات سقط‌جنین را مدیریت کنند اما این ممنوعیت بیشتر به ضرر اقشار ضعیف و سیاه‌پوستان آمریکایی است. از هر 5 زن باردار یک نفر سقط‌جنین انجام می‌دهد، بدون منابع مالی این افراد مجبور خواهند شد به راه‌های غیرقانونی و مراکز زیرزمینی مراجعه کنند یا بارداری ناخواسته خود را ادامه دهند که پیامدهای تولد آن بچه برای آینده جامعه وخیم‌تر است.» به گفته این فعال مدنی طبیعتا زنان در ایالت‌هایی که سقط‌جنین غیرقانونی می‌شود، بیشترین آسیب را خواهند دید. موسسه گوتمکر از گروه‌های طرفدار سقط‌جنین تخمین زده ۳۶ میلیون زن آمریکایی در سن باروری در ایالت‌هایی زندگی می‌کنند که دسترسی به سقط‌جنین نخواهند داشت. از این میان زنان فقیر و سیاه‌پوست بیشترین آسیب را خواهند دید.

 

جنین انسان از حق زندگی برخوردار است

جنبش حامی زندگی آمریکا که همچنین به جنبش ضد سقط‌جنین هم شناخته می‌شود، جنبشی اجتماعی و سیاسی در این کشور است که بر اساس مبانی اخلاقی یا فرقه‌ای با سقط‌جنین اختیاری مخالفت می‌کند. این دسته کسانی هستند که در طول این سال‌ها منع قانونی یا محدودیت سقط‌جنین در آمریکا را خواستار بودند. طرفداران این جنبش در مقابل مخالفان ممنوعیت سقط‌جنین استدلال می‌کنند که جنین انسان از حق زندگی برخوردار است. جنبش حامی زندگی، طیفی از سازمان‌های متنوع را شامل می‌شود که هیچ بدنه مرکزی تصمیم‌سازی ندارد. استدلال‌های مختلفی برای این دیدگاه وجود دارد. با این‌حال برخی فعالان ضدسقط‌جنین در شرایط استثنایی نظیر زنای با محارم، تجاوز، صدمات شدید جنین یا در خطر بودن سلامتی مادر اجازه این کار را قائلند. این روزها حامیان این جنبش در آمریکا از لغو قانون سقط‌جنین بسیار خوشحال هستند و این قانون را دستاوردی می‌دانند که تا چندسال پیش غیرقابل دسترسی به‌نظر می‌آمد. آنها باور دارند که با این کار جان هزاران کودک را نجات داده‌اند.

 

اشتباهی فاجعه‌بار یا تصمیمی الهی؟

سه نفر از 6 قاضی آمریکایی که به ممنوعیت سقط‌جنین رأی دادند، از منسوبان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق این کشور هستند. ترامپ با استقبال از این تصمیم، آن را الهی خوانده و در مقابل جو بایدن، رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا لغو قانون سقط‌جنین را اشتباهی فاجعه‌بار خوانده. فرانسه، بریتانیا و کانادا در این میان از لغو حق سقط‌جنین در آمریکا انتقاد کردند و بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس این اقدام را قدم بزرگی به عقب توصیف کرده. در مقابل، رئیس‌جمهوری برزیل و واتیکان از این تصمیم دیوان عالی آمریکا ابراز رضایت کرده‌اند.

 

یارکشی برای انتخابات پیش رو به بهانه ممنوعیت سقط‌جنین

با این حال مهم‌تر از همه واکنش‌های جامعه دوپاره آمریکا، به این است. وزارت امنیت داخلی آمریکا پیش از این هشدار داده بود اعلام ممنوعیت سراسری سقط‌جنین می‌تواند پیامدهای خشونت‌آمیز و افراط‌گرایانه زیادی در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای در این کشور در 5 ماه آینده داشته باشد. دموکرات‌ها ازجمله جو بایدن از این قانون تصویب‌شده برای یارکشی در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره استفاده کرده و از طرفداران حق سقط‌جنین خواسته است به حامیان این حق در انتخابات نوامبر رأی دهند. از سوی دیگر جمهوریخواهان هم امیدوارند با تصاحب اکثر صندلی‌های کنگره بتوانند قوانین سخت‌تری درباره ممنوعیت سقط‌جنین تصویب کنند. این تقابل می‌تواند شکاف میان باورها و ارزش‌های جامعه دوپاره آمریکا را عمیق‌تر کند. به گزارش بی‌بی‌سی میراث این ممنوعیت و حکم دادگاه عالی در ماه‌های پیش رو و قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر باعث خواهد شد که دعواهای سیاسی عمیق‌تری جریان بگیرد. در دوره‌ای که نرم‌های سیاسی مانند یک کوزه در زلزله شکسته‌ شده، یک تکه بزرگ دیگر از این کوزه هم جدا شده است.

 

وضعیت زنان در کشورهای اروپایی در موضوع سقط‌جنین  

بر اساس گزارش «نقشه سیاست‌های سقط‌جنین در اروپا» بیشتر کشورهای این قاره با وارد نکردن سقط‌جنین برای مادران آسیب‌پذیر در فهرست بیمه، همچنان مانع اجرای اهداف این سیاست‌برانگیز می‌شوند. به گزارش یورونیوز، در ۱۴ کشور از ۵۲ کشور اروپایی سقط‌جنین جرم به شمار می‌رود. اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا در صورتی که زن به تنهایی (بدون شریک زندگی) درباره نگهداری فرزند یا سقط‌جنین تصمیم بگیرد، می‌تواند با ثبت درخواست، این حق را استیفا کند. مالت تنها کشور عضو اتحادیه اروپاست که سقط‌جنین در آن همچنان ممنوع است. پس از این کشور، لهستان هم با تصویب قانون جدیدی شرایط پایان دادن اختیاری به بارداری را حتی در صورت نقص شدید و غیرقابل چشم‌پوشی جنین، دشوارتر کرد.

وضعیت اروپا درباره سقط‌جنین ناهمگن است. در حالیکه نظام درمانی ۲۱ کشور، درخواست سقط‌جنین را مانند دیگر خدمات بهداشتی تامین اجتماعی می‌داند، در ۱۴ کشور و سرزمین، پایان دادن به بارداری عملا یک جرم است، اگرچه بیشتر اروپایی‌ها سقط‌جنین را یک «حق» می‌دانند. براساس نتایج پژوهش‌های «نقشه سیاست‌های سقط‌جنین در اروپا»، کشورهای شمال و غرب اروپا، در مجموع وضعیت بهتری در دسترسی زنان به سقط‌جنین دارند.

طبقه‌بندی کشورها در این پژوهش که در سال 2021 منتشر شده، براساس امتیازدهی بر مبنای داده‌هایی چون شمار روزهای هفته که امکان سقط‌جنین وجود دارد، محدودیت‌های قانونی و جرم‌انگاری سقط‌جنین، روند پایان دادن عامدانه به بارداری، میزان آگاهی زنان درباره حق انتخاب و قابل اعتماد بودن اطلاعات دولتی درباره سقط‌جنین انجام شده است.

بر این اساس سوئد با کسب ۹۴ امتیاز از ۱۰۰، بهترین کشور اروپایی برای دسترسی به سقط‌جنین ایمن و بهداشتی است. ایسلند با ۹۱ امتیاز، بریتانیا با ۸۹ (باوجود ایرلندشمالی با ۵۹)، هلند با ۸۵، فرانسه با ۸۴ و دانمارک با ۸۳ امتیاز در رده‌های بعدی این طبقه‌بندی قرار دارند. سه کشور در این رده‌بندی ۴۰ تا ۵۰ امتیاز دارند: مجارستان، قبرس شمالی (بخش ترک‌نشین) و بوسنی‌وهرزگوین. مالت، آندورا، جبل‌الطارق، لیختن‌اشتاین، موناکو و لهستان در قعر جدول رده‌بندی پایان دادن به بارداری در اروپا قرار دارند.