سرانجام ایستگاه مذاکرات از وین به دوحه تغییر یافت؛ مذاکراتی که از آن با عنوان احیای برجام یاد می‌شد و به دلیل کارشکنی طرف‌های غربی، اواخر اسفندماه سال گذشته در وین متوقف شده بود. حالا دیگر همه نگاه‌ها به شهر دوحه دوخته شده؛ شهری که قرار است دور تازه‌ای از مذاکرات در آن آغاز شود. اخبار آغاز مذاکرات احیای توافق، باعث واکنش‌های متعددی در سطح جهان و به‌ویژه در داخل کشور شده است. در پی انتشار اخبار مثبت مذاکرات، شمارش معکوس برای حصول توافق هسته‌ای آغاز شده است. انتشار این اخبار در چند روز اخیر نگاه امیدوارکننده‌ای برای مردم نسبت به آینده اقتصادی کشور رقم زده است که جا دارد ابعاد این تحولات از زاویه‌‌ای دقیق‌‌تر واکاوی شود.
«شهروند» به همین منظور به بررسی چرایی تغییر ریل مذاکرات از «غرب» به «شرق» و نتایج این تغییر پرداخته است.
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ بار دیگر مذاکرات ایران و طرف‌های غربی سرخط اخبار رسانه‌های بین‌المللی شد. مذاکراتی که با کارشکنی‌ها و بدعهدهای طرف‌های غربی در اسفندما سال گذشته در «وین» به بن‌بست رسیده بود، از روز گذشته در «دوحه» آغاز شد تا بار دیگر گفت‌وگوکنندگان شانس خود را برای توافق آزمایش کنند.
«علی باقری» و تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی روز گذشته عازم دوحه شدند تا در چارچوب توافق حاصل‌شده در سفر جوزف بورل، مسئول عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام به تهران مبنی بر ادامه مذاکرات رفع تحریم‌ها، گفت‌وگوها دنبال شود.
تغییر نگاه اروپایی‌ها!
از نگاه کارشناسان، سفر جوزف بورل، مسئول عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران را می‌توان مقدمه‌ای برای آغاز مجدد مذاکرات دانست؛ موضوعی که جوزف بورل خود نیز در اظهار نظری در مورد از سرگیری مذاکرات به آن اشاره و از آن با عنوان «نقش تسهیل‌گر» یاد کرد؛ موضوعی که علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در گفت‌وگو با «شهروند» بر آن صحه گذاشت.
این تحلیلگر عرصه سیاست خارجی معتقد است که تغییر جغرافیایی تاثیر بسزایی در میدان مذاکرات نخواهد گذاشت: «از نگاه من، یکی از دلایل این تغییر می‌تواند نارضایتی ایران از اروپایی‌ها به دلیل مشارکت در قطعنامه اخیر باشد؛ قطعنامه‌ای که نتیجه و تاثیر آنچنانی نیز نداشته است.»
به عقیده این تحلیلگر، خروج مذاکرات از اروپا می‌تواند این پیام را به اروپایی‌ها مخابره کند. نکته دیگری که علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل به آن اشاره دارد، پیام این تغییر به کشورهای حوزه خلیج فارس است.
سیگنال مثبت به منطقه
بیگدلی معتقد است که این تغییر می‌تواند در ارتباط میان ایران و کشورهای عربی نیز تاثیرگذار باشد: «مذاکرات دوحه می‌تواند پیامی برای کشورهای منطقه باشد که پس از توافق، مسائل خاورمیانه هم بررسی خواهد شد.»
علی بیگدلی به این مساله هم اشاره دارد که دیپلماسی به شکل پنهان در ماه‌های گذشته نیز جریان داشته است و طرف‌های مذاکره به دلیل نیازمندی به توافق، این موضوع را با توجه به منافع خود دنبال می‌کردند. بیگدلی در پایان نسبت به آغاز مجدد مذاکرات ابراز امیدواری کرد و این آغاز را نشانه انعطاف طرف‌های مذاکره‌کننده برای توافق دانست.
خروج مذاکرات از بن‌بست
اگرچه دولت سیزدهم در قبال مساله برجام با حسن نیت، رویکردی عملگرایانه و طرحی روشن وارد گفت‌وگوها شده، اما کارشکنی‌های طرف‌های غربی مانع شکل‌گیری توافقی جامع شده است. گواه صراحت و جدیت ایران در دور‌های اخیر مذاکرات، سند‌های ارائه‌شده به طرف‌های غربی است. هیأت ایرانی در دولت سیزدهم در آغاز مذاکرات خود متن پیشنهادی‌اش را در قالب دو موضوع لغو تحریم‌های ظالمانه و مسائل هسته‌ای به طرف‌های دیگر مذاکره تحویل داده بود. مرور کامل‌تر تحولات ماه‌های گذشته درباره فرآیند مذاکرات نیز به وضوح نشان می‌دهد که توقف ایجاد شده در روند مذاکرات، به دلیل بی‌ارادگی طرف غربی در اتخاذ تصمیم سیاسی است. به‌طور مثال، در هفته‌های قبل، با مداخلات سیاسی کشورهای غربی در آژانس، قطعنامه تنش‌آمیز علیه ایران صادر شد؛ مساله‌ای که مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل بین‌المللی نیز به آن اذعان دارد.
رگ مذاکرات در تنگنا
مطهرنیا به «شهروند» می‌گو‌ید: «مذاکرات در مقطع بسیار حساسی قرار دارد، به تعبیری در وقت اضافه خود و در نیمه‌نهایی.» او معتقد است که با موضع اخیر آژانس و رفتارهایی که غرب، شامل اتحادیه اروپا و آمریکا، نشان داد، رگ مذاکرات در تنگنا قرار گرفته است. این تحلیلگر عرصه سیاست خارجی از تغییر جغرافیایی در مذاکرات با عنوان یک شوک مورد نیاز یاد کرد.
مهدی مطهرنیا به مساله زمان در مذاکرات نیز اشاره کرد. از نگاه این تحلیلگر سیاست خارجی، اگر در شهریورماه پای پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر به شورای امنیت باز شود، ابعاد مساله پیچیده‌تر خواهد شد و همین موضوع اهمیت مذاکرات دوحه را دو چندان کرده است.
این‌بار هم چشم‌ها به دوحه دوخته شده
حالا همه چشم‌ها از وین به دوحه دوخته شده است. وزارت خارجه قطر که میزبان این مذاکرات است، در بیانیه خود آورده: «ما از میزبانی مذاکرات غیرمستقیم بین آمریکا و ایران در دوحه برای احیای توافق هسته‌ای استقبال می‌کنیم.» وزارت امور خارجه قطر ابراز امیدواری کرد که مذاکرات دوحه به نتایج مثبتی برای حمایت از امنیت و ثبات منطقه منجر شود. دوحه آماده مهیا کردن فضایی است که به موفقیت مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران کمک می‌کند.
موضوع مذاکرات غیرمستقیم مساله‌ای است که مسئولان عرصه سیاست خارجی کشور نیز در چند روز اخیر بر آن تاکید داشتند. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در اظهار نظر خود تاکید کرد که این مذاکرات در مورد ابعاد هسته‌ای نیست، بلکه در مورد بخش‌های اختلافی است و غیرمستقیم.
//انتهای پیام