اجاره خانه توسط شهرداری تهران! خبری که این روزها دست به دست می شود اما واقعیت ماجرا چیست؟
سیمین برادران_شهروندآنلاین؛ اوضاع وحشتناک اجارهنشینی در تهران به بحث داغ هر روزه رسانهها تبدیل شده است؛ از ورود شرخرها برای تخلیه خانه اجارهای تا افزایش سرسامآور اجارهبها و ورود دولت برای کنترل قیمت خانههای استیجاری! تابستان هر سال مردم درگیر تمدید خانههای اجارهای خود و صاحبخانهها به بهانههای مختلف در پی افزایش چندبرابری اجارهها هستند. در این میان، شهردار تهران روز جمعه در خطبههای نماز جمعه گفت بنا دارد خانههای شهرداری را به مردم اجاره دهد! کسی از جزییات این طرح اطلاعی نداشت تا اینکه شهردار تهران به بحث در این مورد پرداخت که البته موافقان و مخالفان خود را دارد.
ورود شهرداری به اجارهداری حرفهای برای کنترل بازار مسکن
علیرضا زاکانی، شهردار تهران، به جزییات این طرح پرداخت و عنوان کرد که بنا دارد با این اقدام، کمک موثری به کنترل اجارهبها کند. او در اینباره گفت: «سه دسته کار در حوزه مسکن در دست اقدام است که به کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تقسیم میشود. فعالیت ما در کوتاهمدت ناظر به مصوبه هیات وزیران، اجارهداری و تملک از طریق تسهیلات است تا بتوانیم از این طریق به همشهریان خود که ۵۱ درصد آنها اجارهنشین هستند، کمک کنیم.»
زاکانی با تاکید بر این موضوع که شهرداری خود را مکلف میداند در حوزه تنظیم بازار مسکن نقشآفرین باشد، ادامه داد: «بعد از تشکیل قرارگاه مسکن، زمینهای فریزشده در مناطق احصا و لکهگذاری شده است که برای ساختوساز در حال مشارکت با نهادها و مجموعههای مسئول هستیم. در بخش استیجاری در حال دنبال کردن مسیری هستیم که شهرداری مالک خانههای استیجاری باشد و بازیگر اصلی اجارهداری در تهران شود، اما برای بلندمدت به دنبال نوسازی شهر تهران هستیم.»
او در پاسخ به سوال خبرنگار «شهروند» درباره خانههای استیجاری و قدرالسهم شهرداری تهران اینگونه توضیح داد: «ما یک قدرالسهمی در این خانهها داریم که برای شهرداری تهران است. به عبارتی، ما اکنون برای ۱۸۰ هزار واحد مسکونی کارسازی میکنیم که بتوانیم به تسریع در کار مانند ارائه زمین، پروانه ساخت و …. کمک کنیم. امکان دارد در این زمینه اقتضائاتی وجود داشته باشد که نیاز به مصوبه شورا یا نهادهای بالاتر داشته باشد که شهرداری این پیگیریها را انجام میدهد. در نظر داریم تا از این سقف از امکان سالانه برای شهر تهران داشته باشیم تا مردم آرزوی خانهدار شدن به دلشان نماند.
ما میتوانیم راحتی و آرامش را برای شهروندان تهرانی ایجاد کنیم، برای همین ما از قدرالسهم خودمان بخشی که به شهرداری تهران تعلق میگیرد، برای خانههای استیجاری قرار میدهیم.»
زاکانی با اشاره به اینکه دستورالعمل استفاده از این خانهها نیز به زودی مشخص میشود که زوجهای جوان و خانوادههای نیازمند چگونه میتوانند از این خانهها استفاده کنند، بیان کرد: «ما شرایط را به گونهای پیش میبریم که به عنوان یک عنصر فعال در حوزه استیجاری شهر و اثرگذار در بازار اجارهبهای خانهها حضور داشته باشیم.
همچنین در حال پیگیری اجارهداری حرفهای در شهر تهران هستیم تا سازندههای مختلف از ما تسهیلات دریافت کنند و بعد ساخت خانه اجارهای حرفهای را پیش بگیرند تا بازار اجاره مسکن تبدیل به بازار مکارهای نشود که هر کسی که از راه میرسد هر چقدر که میخواهد اجارهبها بگیرد.»
ناصر امانی: اجارهداری شهرداری اثری بر بازار مسکن ندارد
ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شهرداری تهران و معاون برنامهریزی شهردار اسبق پایتخت در واکنش به این برنامه شهرداری، آن را کارساز ندانسته و شهرداری را عامل موثری برای کنترل بازار مسکن نمیداند. او در اینباره به خبرنگار «شهروند» میگوید: «آقای شهردار توضیح دادند قرار است شهرداری زمین و پروانه بدهد و بنا نیست اجارهداری انجام شود. اجارهداری احتمالا با مجموعه دیگری است، اما اینگونه اقدامات در شهر تهران را نه حلال مسأله میدانم، نه موافقم که شهردار تهران وارد اینگونه کارها شود.
این کارها تصدیگری است و معتقدم نهادهای حاکمیتی هیچ یک نباید وارد این اقدامات شوند، بلکه باید بخش خصوصی را برای ساختن خانهها تشویق کنند و با چارچوبی که دولت تعیین میکند به مردم با قیمت مناسب اجاره بدهند، نه اینکه خودشان مالک شوند و مردم مستاجر. این امر خلاف اصل44 قانون اساسی و منویات رهبری است.»
به جای فروش مسکن، اجارهداری حرفهای راه بیندازید
محمد سیف الدین، کارشناس بازار مسکن، معتقد است که کشورهای پیشرفته به سمت ارائه خانههای استیجاری رفتهاند، چرا که در کشورهای پیشرفته از مسکن به عنوان کالای سرمایهای استفاده نمیشود.
او در توضیح این ایده شهرداری میگوید که قانون تولید مسکن استیجاری مصوب سال ۷۷ است، اما این طرح که از سال 98 مطرح است و در اواخر سال ۱۳۹۹ پیشنویس آییننامه اجرایی «حمایت از اجارهداری حرفهای» برای بررسی و تصویب به هیأت دولت ارائه شد، طرحی است که بیشتر کشورهای دنیا برای کنترل بازار اجاره مسکن از آن بهره میگیرند که پیشینه آن به سالهای جنگ جهانی اول در دنیا برمیگردد و میتوان آلمان، فرانسه و هلند را از کشورهای فعال و پیشرو در نظام اجارهداری حرفهای برشمرد.
او با بیان اینکه اجارهداری در بیشتر کشورهای دنیا به صورت یک حرفه است، یعنی افراد و شرکتهایی وجود دارند که مسکنهایی را با هدف اجارهدادن میسازند، میگوید: «در کشورهای پیشرفته، دولتهای ملی و محلی، متولی تولید و مدیریت واگذاری واحدهای اجارهای با نرخ پایین هستند یا اگر بخش خصوصی وارد این عرصه شود، از حمایتها و یارانههای مالیاتی بانکی برخوردار میشود و همین امر موجب شده تا صنعت «اجارهداری» باعث ایجاد تعادل در اجارهبها شود.»
سیف الدین عنوان میکند: «بنابراین همانطور که ملاحظه میشود در بیشتر جوامع پیشرفته، دولتها در بحث ساخت مسکن و کنترل قیمت مسکن به هیچ عنوان وارد نمیشوند و تمام تلاش خود را بر کنترل اجارهبهای مسکن متمرکز میکنند، چون بیشتر اقشار جامعه را در برمیگیرد و رفاه حداکثری میآورد (مانند نظام اجارهداری حرفهای که در آن دولتها مسکن استیجاری میسازند و با قیمت مناسب به مستاجران میدهند)؛ ولی متاسفانه در کشور ما کاملا برعکس است و دولت در بحث ساخت و تولید مسکن وارد شده، ولی هیچ تلاش فعالی در زمینه کنترل اجارهبها ندارد، بنابراین چون هیچ راهکار بلندمدتی برای بازار اجاره ندارد، زمانی که اوضاع وخیم میشود، چارهای جز تحکم، دستور و فشار روی مالکان ندارد.»
او ادامه میدهد: «این دو علت دارد: یکی اینکه استفاده از رانتی که در بحث تولید مسکن و نوسانات قیمتی در بازار مسکن وجود دارد به هیچ عنوان در بازار اجاره وجود ندارد و دیگر اینکه فرهنگ غالب مردم ما برعکس جوامع دیگر، نگرش کالای سرمایهای و ثروتاندوزی در بازار خرید مسکن است که دولتهای گوناگون کشور ما از این فرهنگ حداکثر سوءاستفاده را کردهاند.»
سیفالدین با این اقدام شهرداری تهران موافق است و بیان میکند: «جدیدا شهرداری تهران به عنوان پیشرو در اجرای این طرح، علاوه بر تسریع در کار 180 هزار واحد مسکونی، مانند ارایه زمین و پروانه ساخت و …. این نوید را داده است که قدرالسهمی را که در این خانهها به شهرداری تهران تعلق میگیرد، برای خانههای استیجاری قرار دهد.
این نشان میدهد که شهرداری تهران میتواند آغازگر و به عنوان عنصر فعال در حوزه استیجاری شهر و بازار اجاره مسکن شهر تهران اثرگذار باشد.
همچنین شهرداری تهران میتواند با بخشودگی عوارض صدور پروانه ساختمانی و ارایه تسهیلات به سازندگان واجد شرایط، نسبت به ساخت خانههای استیجاری اقدام کند و اجارهداری حرفهای را پیش بگیرد.»
این کارشناس مسکن معتقد است که باید هر چه سریعتر نظام اجارهداری حرفهای را برای حل مشکل اجارهنشینان راهاندازی کرد. او در ادامه میگوید: «به عقیده من، دولت، از جمله شهرداری، برای کنترل بازار اجاره بهتر است که هرچه سریعتر نظام اجارهداری حرفهای را در کشور راهاندازی کنند و به جای ساخت انبوه مسکن برای فروش، مسکن برای اجارهدادن بسازند و این مسکنها توسط شرکتهای حرفهای و تخصصی ساخته و نگهداری شود و تعمیرات و نگهداری ساختمانها نیز بر عهده همان شرکتها باشد و با رایزنی با سایر نهادها مانند سازمان امور مالیاتی، نسبت به اخذ مشوق و معافیتهای مالیاتی هم برای سازندگان اقدام شود.
نکات دیگری که به نظر من باید در این طرح رعایت شود این که مدت اجاره محدود به یک سال نباشد و حداقل سه ساله یا پنج ساله باشد و دیگر اینکه هرچند در حال حاضر واحدهایی با متراژ کوچک بسیار مورد استقبال است، اما واحدهای اجارهای در مساحتهای مختلف و برای گروههای مختلف در نظر گرفته شود.»
یک سر و هزار سودا
شهرداری تهران از ابتدای دوره جدید با تشکیل قرارگاههای مختلف بسیاری از وظایف دولت را بر عهده گرفت و در پی محقق کردن آرزوی بزرگ مدیریت یکپارچه شهری بوده است. بحث جمعآوری معتادان، کمک به حوزه هوای پاک و حالا حل معضل مسکن از این دست اقدامات است. گرچه این ایدهها میتواند مشکل مردم را حل کند، اما باید دید شهرداری تهران چقدر بودجه و ظرفیت برای انجام اقدامات کلان دارد. اما بحث مسکن اجارهای چنانچه به صورت هماهنگ میان دولت و شهرداری به سرانجام برسد، شاید بتوان از آن به عنوان تحولی بزرگ در امر اجارهنشینی یاد کرد؛ امری که به عنوان پایلوت در دستور کار دوران بعدی چه در دولت، چه مدیریت شهری قرار گیرد و به مشکل ریشهای مسکن ورود جدی کند. حال باید ببینیم شهرداری چقدر در تحقق آرزوهای بزرگ خود ثابتقدم است.
//انتهای پیام