انسولین هست ولی…
شهروند آنلاین موضوع کمبود انسولین را بررسی می‌کند
آنها که بیمار دیابتی در خانه دارند و نام انسولین با زندگی آنها گره خورده است، این روزها بیشتر از اینکه از کرونا بترسند و واهمه داشته باشند، نگران نبودِ انسولین هستند و کمبودِ این ماده حیاتی آنها را نگران کرده است.
از همان روزهایی که آمریکا ما را تحریم کرد، مدام در رسانه‌های مختلف اعلام کرد که دارو و غذا جزو موارد تحریمی به حساب نمی‌آید اما زمان که گذشت، ادعای واهی این مدعیان حقوق بشر نمایان شد. کم‌کم آنها که بیمار صعب‌العلاج در خانه داشتند، گله از گران‌شدن بی‌حساب و کتاب داروهایشان کردند و کمی بعد کار به جایی رسید که دیگر گرانی دارو در اولویت قرار نداشت و این نبودِ دارو بود که آه از نهاد خانواده‌ها بلند می‌کرد. بیماران خاص، داروهای سرطان و داروهای ناباروری و هر دارویی که از خارج از ایران وارد می‌شد، کمیاب شد و آنهایی که به این داروها نیاز داشتند، سرگردان این داروخانه و آن داروخانه شده و بازار داروهای قلابی ناصرخسرو را داغ کرد.
خبر داغ انسولین
اما این روزها نبودِ انسولین موضوعی است که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود. انسولین نیست. این پیامی است که دست به دست می‌چرخد. این درحالی است که به گفته مسئولان وزارت بهداشت 11درصد جمعیت بالای ۲۵سال در کشور به دیابت مبتلا هستند که در این میان سهم پایتخت‌نشینان از آمار ابتلا به دیابت، ۱2.8درصد جمعیت بالای ۲۵سال است که 90درصد از این بیماران به دیابت نوع دو مبتلا هستند و معنا و مفهوم این آمارها این است که بیش از هشت‌میلیون نفر زندگی‌شان به تزریق انسولین وابسته است.
جوابی برای مردم نداریم
شادی نوری، مشاور دیابت انجمن گابریک است که این روزها با موجی از تلفن‌هایی روبه‌روست که گاهی ممکن است تماس‌هایش با گریه خاتمه پیدا کند. او شنونده مشکلاتی است که خانواده‌هایی که بیمار انسولینی دارند، با او مطرح می‌کنند و او هیچ جوابی برای آنها ندارد و تنها شنونده است. او می‌گوید: «انسولین کم است و بهتر است بگوییم نیست و این روزها با تماس‌هایی روبه‌رو هستم که نمی‌دانم باید در جواب آنها چه بگویم. مادری زنگ زده و می‌گوید دو روز است به بچه‌هام غذا نداده‌ام که مبادا قندش بالا برود، چون انسولین ندارد تزریق کند. مادر دیگری تماس گرفته که کودک دو‌ساله‌ام سه‌روز است که انسولین تزریق نکرده و حالش این روزها بد است.»
او می‌گوید: «در این مواقع من باید چه جوابی به آنها بدهم. خودم هم 28سال است با دیابت دست به گریبانم و انسولین تزریق می‌کنم و درد آنها را می‌فهمم.»
کمبود 6 ماهه انسولین
نوری با اشاره به اینکه 6ماهی هست که کمبود انسولین وجود داشته است، ادامه می‌دهد: «6 ماه است که درگیر نبودِ انسولین هستیم اما ماجرا به این حادی نبوده است. در این مدت با وجود آنکه انسولین را باید به صورت رایگان در اختیار بیماران قرار دهند، آن را به صورت آزاد تهیه می‌کردیم اما در سه‌روز گذشته اصلا انسولین در بازار نیست و این موضوع طیف گسترده‌ای از مردم را که از انسولین استفاده می‌کنند، با مشکل روبه‌رو کرده است.»
او تأکید می‌کند که انسولین حکم اکسیژن را برای بیمار دیابتی دارد و نباید او را از نفس‌کشیدن محروم کرد.
کمبود انسولین قلمی
این مشاور انجمن گابریک می‌گوید: «درحال حاضر با کمبود انسولین قلمی مواجه هستیم. بسیاری پیشنهاد می‌دهند انسولین رگولار استفاده کنیم اما این موضوع برای بچه سه‌ساله‌ای که ترس از سرنگ دارد، قابل توجیه نیست. انسولین قلمی مدل پیشرفته ویالی است و نوع اثرش با آن متفاوت است و به خاطر نوع اثرش قند خون را بسیار بهتر کنترل می‌کند.»
این تنها مشکل دیابتی‌ها نیست و درحال حاضر نوار تست قند خون نیز به‌شدت کاهش یافته است؛ این درحالی است فردی که دیابت نوع یک دارد، باید در روز 6 بار قند خونش را کنترل کند.
پزشک تنها مرجع تعیین نوع انسولین
او از مصرف نمونه‌های داخلی انسولین نیز می‌گوید: «ما به‌عنوان مشاور اجازه تجویز نوع انسولین را نداریم و افراد همان انسولینی را که پزشک‌شان تجویز می‌کند، باید مصرف کنند و اصولا پزشکان نمونه خارجی را توصیه می‌کنند.»
این مشاور توضیح می‌دهد که دو نوع انسولین قلمی وجود دارد که یک نوع قلمی پایه و یک نوع نیز انسولین غذایی و سریع‌الاثر است که درحال حاضر تنها نمونه پایه آن درکشور تولید می‌شود و نبودِ نمونه سریع‌الاثر بسیاری از بیماران را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
سلامتی بیمار مهمترین هدف
دکتر علیرضا استقامتی، رئیس انجمن دیابتی گابریک نیز دل پری از شرایط دارد و معتقد است که در این شرایط هیچ چیز به اندازه سلامتی بیماران دیابتی اهمیت ندارد.
به اعتقاد او، نپذیرفتن واقعیت‌ها مهمترین مشکلی است که با آن روبه‌رو هستیم؛ واقعیت‌های موجود را نمی‌بینیم و براساس آنچه در اطراف خود می‌بینیم، نظر می‌دهیم. بسیاری از مسئولان می‌گویند کمبود انسولین نداریم، مشکل کمبود انسولین قلمی است؛ این درحالی است که 80درصد بیماران دیابتی از انسولین‌های قلمی استفاده می‌کنند.
میزان و درجه این مشکل را باید از بیماران دیابتی پرسید که هر روز با آن سروکار دارند و مدام مجبور هستند از انسولین استفاده کنند. این موضوع کاملا روشن است تا وقتی واقعیت‌ها را نپذیریم، نمی‌توانیم راه‌حل‌های درستی نیز برای آن پیدا کنیم. در درجه اول باید پذیرفت کمبود انسولین دیالوگ قلمی را درکشور داریم.
انسولین قلمی تزیینی نیست
این متخصص بیماری‌های غدد ادامه می‌دهد: «نباید تصور کرد که انسولین‌های دیالوگ و قلمی انسولین تزیینی هستند. اینها پیشرفت علم امروز هستند که باید برای بیماران استفاده شود. این انسولین‌ها از نظر سهولت مصرف، دقت تزریق، حمل‌ونقل و ایجاد افت قند خون مزیت‌های فوق‌العاده‌ای نسبت به سایر انسولین‌های دیگر دارند و از نظر بیماری پذیرش بالایی دارند.»
او می گوید باید کسی در این رشته کارکرده باشد و با بیمار به صورت مستمر در ارتباط باشد تا بتواند این موضوع را درک کند. پزشکان از نزدیک شرایط بیماران را می‌دانند و می‌دانند در چه شرایطی به سر می‌برند. اصولا وقتی به بیماری می‌گوییم باید انسولین مصرف کند، در مرحله اول حاضر به تزریق انسولین نیست و در برابر آن مقاومت می‌کند. یکی از راه‌هایی که می‌توانیم بیماران را تشویق به مصرف انسولین کنیم، همین انسولین‌های قلمی هستند، زیرا حاضر نیستند سرنگ مصرف کنند.
به گفته استقامتی کسی که متولی است، باید تلاش کند تا بهترین و موثرترین درمان در اختیار بیماران قرار گیرد و در واقع باید گفت ما به دنبال وسایل لوکس و آرایشی نیستیم بلکه به دنبال این هستیم که بیمار بتواند بهتر و راحت‌تر درمان خود را ادامه دهد.
اسدالله رجب رئیس انجمن دیابت ایران می‌گوید: «بحث نبودِ انسولین مربوط به انسولین خارجی است و این موضوعی است که هفت‌ماه است با آن دست به گریبان هستیم.»
او می‌گوید، یک دانش‌آموزی که به مدرسه می‌رود و مجبور است انسولین مصرف کند، نمی‌تواند در طول روز سه‌بار سرنگ خود را از داخل کیف مدرسه دربیاورد و بارها شاهد بوده‌ایم که پیش از اینکه نوع قلمی به بازار بیاید، استفاده‌نکردن از سرنگ چه مشکلاتی را به بار آورده بود.
واردات 1.5 برابری انسولین به کشور کذب است
استقامتی تأکید می‌کند: «می‌دانیم کشور در تحریم است و این موضوع برکسی پوشیده نیست اما نکته اینجاست که تهیه انسولین بیماران دیابتی جزو باید‌هاست و مانند غذا و آب حیاتی است. انسولین برای بیمار دیابتی نوع یک مثل اکسیژن است و اگر در دسترس او قرار نداشته باشد، برابر با مخاطرات جانی است.»
او با اشاره به ادعای ورود انسولین قلمی بیش از 1.5 برابر توسط دستگاه‌های متولی را غیرواقعی می‌داند و می‌گوید: «بررسی‌ها نشان می‌دهد این ادعا صحت ندارد. دو شرکت در ایران وارد‌کننده انسولین قلمی هستند. اگر ارز مثل سال‌های قبل به این شرکت‌ها داده شده است، پس توزیع مشکل دارد و اگر این بخش دچار مشکل است، باید آن را اصلاح کنند. مردم مسئول قاچاق دارو نیستند و این مسئولان هستند که باید به این بخش ورود پیدا کنند و آن را حل کنند و راهکار مدیریتی برای آن درنظر گرفته شود. اما مشکل اصلی در این بخش کمبود ارز است.
رئیس هیأت‌مدیره انجمن گابریک ادامه می‌دهد: «بخشی از انسولین انسانی درکشور تولید می‌شود اما نکته اینجاست که مواد اولیه آن از خارج وارد می‌شود و آنها نیز شامل تحریم‌ها می‌شود.»
انسولین به اندازه کافی نداریم
استقامتی با اشاره به اینکه باید متولی این مسأله مشخص شود، تأکید می‌کند: «بانک مرکزی پاسخگو نیست، غذا و دارو مدعی است که انسولین به میزان کافی وجود دارد، اما آنچه حقیقت امروز است، این است که کمبود انسولین درحال حاضر بیداد می‌کند.»
او ادامه می‌دهد: «اخیرا 120 متخصص غدد نامه‌ای به رئیس‌جمهوری نوشتند و درخواست کردند چاره‌ای برای این مشکل اندیشیده شود. پیرو این نامه به یکی از شرکت‌ها مقدار کمی ارز تخصیص داده شده تا میزان مصرف یک‌ماهه انسولین را به کشور وارد کند.»
او خطاب به شرکت‌ها هم می‌گوید: «شرکت‌هایی که وارد‌کننده انسولین به کشور هستند، باید شرایط را بدانند و آن را به شرکت‌های طرف خارجی منتقل کنند. این شرکت‌ها نمی‌توانند از بار درمان بیماران شانه خالی کنند. ما در شرایط تحریم هستیم و باید به بیمارها مساعدت شود. این یک اقدامی اخلاقی و انسانی است و کشورهایی مانند آلمان و فرانسه و دانمارک که ادعای حقوق بشر دارند، باید به‌عنوان وظیفه انسانی به این بخش ورود پیدا کنند.»
انسولین تولیدی جایگزین نمونه خارجی شود
گله های این متخصص غدد درحالی است که اسدالله رجب رئیس انجمن دیابت ایران می‌گوید: «بحث نبودِ انسولین مربوط به انسولین خارجی است و این موضوعی است که هفت‌ماه است با آن دست به گریبان هستیم.»
رجب این توضیح را می‌دهد که بسیاری از بیمارانی که به انسولین وابسته هستند، از نوع خارجی آن استفاده می‌کنند و همین عادت در استفاده از انسولین سبب شده است که این گروه از افراد با مشکل روبه‌رو شوند.
به اعتقاد او، با توجه به کمبود انسولین وارداتی درکشور، بهتر است انسولین‌های تولید داخل جایگزین انسولین‌های خارجی شود. بهتر است آموزش‌های لازم را در انجمن دیابت ایران برای جایگزینی انسولین تولید داخل و تزریق آن بگذرانند تا دیگر دغدغه و نگرانی نداشته باشند. او تأکید می‌کند که انسولین وارداتی بیشتر انسولین رگولار است این درحالی است که انسولین انسانی در داخل کشور تولید می‌شود.
رجبی به یک نکته دیگر نیز اشاره کرده و می‌گوید: «انسولین‌ها انواع قلمی، تزریقی و پمپی هستند و براساس باور غلط بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت تصورشان آن است که باید نوع قلمی را استفاده کنند، درحالی که عملکرد قلمی، تزریقی و پمپی برابر بوده و مهم واردشدن ماده انسولین به بدن این بیماران است.»
بیماری که دیابت نوع یک دارد، برای درمان مشکل خود باید دوبار در روز انسولین مصرف کند و آنها که شرایط‌شان ویژه‌تر است، سه‌بار انسولین می‌زنند. نوع انسولین مصرفی، به سطح قند خون بیمار بستگی دارد و انسولین می‌تواند از عوارض چشمی، کلیوی، عصبی و قلبی جلوگیری کند یا بروز آنها را به تأخیر بیندازد.