سیمین برادران _ شهروندآنلاین؛ گرانی مسکن پایتخت‌نشینان را بیش از سایر نقاط کشور کلافه کرده است. هر ساله تعداد زیادی از مردم دغدغه درخواست‌های نجومی صاحب‌خانه‌های خود را دارند و صاحب‌خانه‌ها هم به‌دنبال کسب درآمد از خانه‌های خود هستند. دولت در ابتدا به امر ساخت مسکن ورود پیدا کرد. سیدابراهیم رئیسی در تاریخ هفتم مهر ۱۴۰۰ در جلسه هیأت دولت گفته است که «ساخت یک میلیون مسکن در سال با توجه به ظرفیت‌های کشور شدنی است و اگر منابع و امکانات کشور تجمیع شود، این کار قابل انجام است.» پس از این صحبت‌ها شهرداری تهران نیز برای حضور در امر ساخت‌وساز مسکن اعلام آمادگی کرد و حتی پیشنهاد ساخت مسکن اجاره‌ای را داد. زاکانی در نشستی وعده قطعی به مردم برای حل مشکل مسکن مردم تهران ارائه کرد، اما برخی از منتقدان بیان کردند که شهرداری زمین مناسب شهری در این پروژه ندارد و یکسری مشکلات مانند مشخص نبودن نحوه مشارکت وعده شهردار تهران را خیلی بزرگ جلوه داده است. در این کش‌وقوس‌ها بود که معاون شهردار تهران از واگذاری ساخت مسکن به شهرداری تهران خبر داد.
احتمال واگذاری ساخت مسکن به شهرداری!
مردادماه سال‌جاری حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با اشاره به ضرورت ساخت مسکن استیجاری توسط شهرداری، خبر می‌دهد که وزارت راه‌وشهرسازی تمایل دارد حوزه ساخت مسکن در تهران را به شهرداری واگذار کند و مذاکرات ادامه دارد.
این صحبت‌های معاون شهردار در حالی انجام شده است که مشخص نیست شهرداری بناست صفر تا صد ساخت مسکن را بر عهده بگیرد یا اینکه ضمن مشارکت با دولت نقش تسهیلگری دارد.
شهردار تهران در گفتگو با شهروند: به هیچ وجه صفر تا صد ساخت مسکن را بر عهده نمی گیریم
علیرضا زاکانی، شهردار تهران درباره وعده بزرگ ساخت مسکن از سوی شهرداری تهران به خبرنگار «شهروند» می‌گوید: «وعده ساخت 180هزار واحد را دادیم که از این مقدار حدود 50هزار واحد با ایجاد تسهیلات در بافت فرسوده و سایر بافت‌ها فراهم می‌شود بدین ترتیب مردم می‌توانند یا خودشان بسازند یا تسهیلات برای سایر متقاضیان ایجاد می‌کنیم.»
به گفته شهردار تهران بناست تا صدور پروانه برای ساخت مسکن تسهیل شود. زاکانی با بیان این جمله ادامه می‌دهد: «حدود 130هزار واحد در 22 منطقه در نظر گرفته شده که بناست لکه‌گذاری و بارگذاری مناسب در مناطق انجام دهیم. همچنین مجموعه دستگاه‌های دولتی، نهادها، بخش خصوصی و بانک‌ها نیز مشارکت خواهند داشت.»
شهردار تهران می‌افزاید: «در حال حاضر بخش مربوط به خودمان را انجام دادیم و افزون بر 120هزار واحد را در حوزه نوسازی شهری مشخص کردیم. بخش‌های دیگری هم از مجموعه پیمانکاری، نهادی و خصوصی آمده‌اند و کارهایشان را انجام می‌دهند. بخشی هم مربوط به کمیسیون ماده 5 است که ان‌شاءالله فعال می‌کنیم.»
زاکانی در واکنش به بحث احتمال واگذاری صفر تا صد ساخت مسکن به شهرداری تهران می‌گوید: «به هیچ وجه صفر تا صد ساخت مسکن را بر عهده نمی‌گیریم. بحث مشارکت در زمین، پروانه، تسهیلات و مشارکت بر عهده ما است که وضعیت همگی را مشخص کرده‌ایم.»
مشارکت، نه ساخت صفر تا صدی
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران درباره ساخت صفر تا صد مسکن توسط شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار «شهروند» می‌گوید: «چنین چیزی مدنظر نیست و مسکن‌هایی با کمک دولت و شهرداری و نهادهای دیگر ساخته می‌شود و هر یک بخشی را بر عهده می‌گیرند.»
چمران در ادامه می‌افزاید: «به‌عنوان مثال ممکن است شهرداری زمین‌ها را تامین و در صدور پروانه تسهیلگری کند. بیشتر تصمیم بر یک همکاری خوب است. امکان این هست که شهرداری بتواند صفر تا صد ساخت مسکن را بر عهده بگیرد، ولی مشخص نیست شهرداری این کار را بخواهد انجام دهد یا نه.»
بالاترین مدیران وقت حوزه شهری عنوان می‌کنند که شهرداری تهران تنها در حوزه ساخت مسکن مشارکت خواهد کرد و ساخت صفر تا صدی مسکن هیچ‌گاه مدنظر نبوده است. با این وجود این سوال مطرح می‌شود که مدیریت شهری در ساخت مسکن با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟
تهران اضافه مسکن دارد، نه کمبود مسکن
عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی و معماری شهردار سابق تهران با اشاره به چالش‌های شهرداری تهران برای ساخت مسکن معتقد است که مسأله مسکن درتهران باید شفاف و دقیق شود. به این ترتیب مشخص شود آیا مشکل کمبود مسکن بوده یا مقاوم‌نبودن در برابر زلزله. کیفیت نامناسب برای زندگی اهمیت دارد یا تراکنش نامناسب حوزه‌های سکونتی؟ همه اینها باید دقیق و شفاف شود.»
او در ادامه می‌گوید: «یکی از مسئولان شهری عنوان کرد که تهران یک‌میلیون واحد مسکونی کم دارد، اما درست نیست. کل واحدهای مسکونی تهران3میلیون و 400 واحد است که 9میلیون و 600هزار نفر در محدوده تهران زندگی می‌کنند. طبق آمار سال 1395 در استان تهران حدود 400هزار واحد و در شهر تهران 300هزار واحد مسکونی خالی وجود دارد. نه‌تنها در تهران مسأله کمبود فضای مسکن نیست، بلکه اضافه مسکن هم داریم. اما این اضافه به این معنا نیست که فضای سکونتی متناسب با خواست و توان متقاضیان مسکن تولید شده باشد.»
خانه خالی داریم ولی مسکن مناسب نداریم
گلپایگانی در ادامه بیان می‌کند: «به‌درستی از سرمایه‌ها استفاده نکرده‌ایم. شهرداری امکانات و ظرفیت‌هایی دارد. ساخت مسکن باید به سمت جاهایی برود که نیاز واقعی برای سکونت باشد. ساخت مسکن در مناطق شمالی در تهران مقرون به صرفه‌تر است. اگر ساخت‌وساز هدایت نشود برای کسانی تولید مسکن می‌کنید که نیاز واقعی مسکن را پاسخ نمی‌دهد. از یک طرف مسکن خالی داریم و از طرف دیگر خانه مناسب وجود ندارد. این یعنی اینکه زمین، مصالح، نیروی انسانی و… جاهایی مصرف شده که نمی‌توان درست استفاده کرد. هدایت ساخت‌وساز باید به سمت جایی باشد که پاسخگوی نیاز واقعی است.»
ورود شهرداری به ارتقای سرانه‌های محله‌های ناکارآمد در ساخت‌وساز
«مسئولیت نوسازی، بهسازی و مقاوم‌سازی بافت فرسوده در شهر تهران گردن شهرداری‌ها افتاده است.» معاون شهردار سابق تهران با بیان این نکته عنوان می‌کند: «بخشی از نوسازی، بهسازی و مقاوم‌سازی بافت فرسوده وظیفه شهرداری است که برای مقاوم‌سازی و بهسازی اقدام کند. تولید مسکن باید در جاهایی تمرکز پیدا کند که وضعیت مسکن نامناسب است. آنجا را باید تقویت کرد. ارتقای سرانه‌ها هم اهمیت دارد. فضای زندگی فقط چهاردیواری نیست. اگر مسکن تولید شود، اما فضای آموزشی، فراغتی، درمانی و امکان رفت‌وآمد مناسب نداشته باشیم، سرمایه هدر رفته است. شهرداری برای تامین سرانه‌ها در محله‌های ناکارآمد هم می‌تواند موثر عمل کند.»
گلپایگانی معتقد است در کنار ساخت مسکن باید ظرفیت‌های اجتماعی ایجاد کنیم: «ایجاد میدانگاه‌ها، زمین‌های ورزشی و حتی ایجاد زمین خاکی در کنار ساخت مسکن باید مورد توجه قرار گیرد. ظرفیت اجتماعی باعث ارتقای شأنیت محله می‌شود که موضوع سکونتی است. کار دیگری که علاوه بر تامین سرانه‌های خدماتی می‌توان انجام داد این است که موضوع مسکن را به سمت اقدام عمرانی و سرهم‌کردن آهن و سیمان نبرد.»
نباید شهر را به کارگاه ساختمانی تبدیل کرد
او اظهار می‌کند که موضوع خانه و مسکن نباید تقلیل و تنها به کار ساختمانی اختصاص پیدا کند. گاهی ممکن است از نظر کیفیت، ساختمان خوب باشد، اما ظرفیت زندگی در آنجا وجود ندارد و ساختار اجتماعی هم ایجاد نمی‌شود، باید در محیط زندگی کار و اشتغال وجود داشته باشد و نمی‌توان شهر را تنها به کارگاه ساختمانی تبدیل کرد. شهر مانند بدنی است که بازویش قوی شده، در صورتی که باید مغز و سایر اعضا هم قدرت کافی داشته باشند. شهرداری در همه زمینه‌ها متولی دارد. مثلا حوزه‌های حمل‌ونقل و ترافیک، فرهنگی و اجتماعی و… را هم می‌تواند در اینگونه اقدامات مورد توجه داشته باشد.»
گلپایگانی می‌گوید که «شهرداری این ظرفیت را دارد که مسکن را تنها به سمت‌خانه سازی نبرد و همه بضاعت را وسط بیاورد و همه‌جانبه عمل کند.»
این متخصص حوزه معماری و شهرسازی با بیان اینکه در قرارگاه مسکن به موضوع اجتماعی توجه می‌شود، گفت: «مسأله تامین مسکن چند بُعدی است و شهرداری هم نظام‌های مرتبط با مسکن را دارد. کاری که حتی وزارت مسکن نمی‌تواند انجام‌دهد ظرفیتش در شهرداری موجود است. حوزه‌های حمل‌ونقلی، اجتماعی و… همگی می‌تواند به کمک مسکن‌سازی بیاید و شهرداری می‌تواند به‌صورت گسترده لایه‌های مختلف ساخت مسکن را نیز در نظر بگیرد که در این صورت موفق خواهد بود.»
نقشه خانه‌سازی شهرداری تهران به کجا می‌رسد؟
شهرداری پایتخت با ایجاد قرارگاه مسکن سعی در مدیریت یکپارچه ساختمان‌سازی در تهران دارد. بناست تا با مشارکت در ساخت به تسهیلگری بپردازد. این در حالی است که شهرداری تهران با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد می‌تواند حوزه‌های اجتماعی، حمل‌ونقلی و… را در حوزه ساخت مسکن را نیز مدیریت کند تا با ساخت قارچ‌گونه مسکن بدون داشتن بافت اجتماعی و تامین نیازهای اساسی مسکن روبه‌رو نشویم.
//انتهای پیام