به بهانه برگزاری مجمع اقتصادی خزر با رئیس سازمان توسعه تجارت به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
به گزارش شهروند آنلاین؛ دومین مجمع اقتصادی خزر 13 و 14 مهرماه با حضور نخست‌وزیران پنج کشور ساحلی دریای خزر برگزار می‌شود و در ادامه دیپلماسی فعال اقتصادی دولت سیزدهم فرصت مناسبی برای ارتقای همکاری‌های متنوع اقتصادی در میان همسایگان شمالی ایران است.
در همین زمینه با علیرضا پیمان‌پاک، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت درخصوص محورهای این مجمع گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. او با توجه به حضور هیأت ایرانی به ریاست معاون اول رئیس‌جمهوری در این مجمع و جلسات مستمر برای هماهنگی‌های قبلی، معتقد است با اقدامات کوتاه‌مدتی که انجام شده و با توجه به عزم جدی که همه کشورهای حاشیه دریای خزر برای حل مشکلات فی‌مابین دارند، ایران می‌تواند به نتایج بسیار خوبی دست پیدا کند و این نشست خروجی مناسبی برای بخش تجاری، اقتصادی و صنعتی کشور به‌همراه داشته باشد. به بهانه سفر محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری به روسیه، گفت‌وگوی ما را با علیرضا پیمان‌پاک بخوانید.
وضعیت تجارت ما با کشورهای حوزه دریای خزر الان چگونه است؟
با توجه به رویکرد دولت سیزدهم در توسعه روابط با کشورهای همسایه، توسعه روابط با کشورهای حوزه دریای خزر هم از جنبه حسن همسایگی و هم به دلیل عضویت آنها در اتحادیه اوراسیا از اهمیت فراوانی برای دیپلماسی اقتصادی و تجارت خارجی ایران برخوردار است. در همین خصوص فعالیت‌های گسترده‌ای را با کمک وزارت امور خارجه آغاز کرده‌ایم تا بتوانیم زیرساخت‌های روابط تجاری را با این کشورها توسعه دهیم. طی پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۱ توسعه صادرات به کشور آذربایجان ۸۴درصد رشد داشته، صادرات به کشور روسیه در مقایسه با دوره قبل ۳۱درصد افزایش داشته و میزان صادرات به ترکمنستان نیز با ۴۰درصد رشد همراه بوده است.
سبد صادراتی و وارداتی ایران با این کشورها چگونه است؟
در توسعه صادراتی که در این مدت صورت‌گرفته، اقلام سبد صادراتی کشور نیز تغییر یافته است. یعنی از صادرات سنتی که عموما شامل محصولات کشاورزی و میوه‌وتره‌بار بوده، به سمت کالاهای صنعتی سوق پیدا کرده است. مشخصا در مورد کشور روسیه که از پیشروترین کشورهای منطقه و کشور صنعتی و فعال در حوزه تکنولوژی و فناوری است، بیش از ۶۰درصد صادرات یک‌سال اخیر ما به این کشور به محصولات صنعتی نظیر کاتالیست، تجهیزات حوزه نفت و گاز، توربین و کمپرسور اختصاص پیدا کرده و در حوزه داروهای بیوتکنولوژی نیز قراردادی طی یکی دو ماه آینده برای صادرات داروهای ضدسرطان منعقد خواهیم کرد.
در بخش صادرات لوازم خانگی، قطعات خودرو و مصالح ساختمانی نیز اقدامات خوبی صورت گرفته است و در کل صادرات کشور به نوعی از محصولات سنتی و آب‌بر به سمت محصولات صنعتی و فناوری‌های پیشرفته که از مزیت‌های رقابتی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شوند، تغییر جهت داده است.
حتی در زمینه واردات نیز این کشورها مقرون به صرفه‌تر هستند. به‌طور مثال در بخش تامین کالاهای اساسی بخش عمده‌ای از اقلام نظیر گندم، ذرت، روغن، جو و دانه‌های روغنی را از کشورهای غربی و آمریکای لاتین به کشور وارد می‌کردیم که هم مسأله تحریم و هم بُعد مسافت از مسائل پیشرو بود و بعضا ۶۰-۷۰ روز طول می‌کشید تا کالا به بنادر ایران برسد، ضمن آنکه لازم بود کالاها در کشورهای اطراف تغییر اسناد شود. اما امروز بخش زیادی از کالاها را مستقیما از روسیه و قزاقستان تامین می‌کنیم.
ناوگان حمل‌ونقل زمینی و ریلی و ظرفیت‌های بندری ما تا چه میزان می‌تواند پاسخگوی توسعه روابط اقتصادی با کشورهای عضو این مجمع باشد؟
توسعه بازار و افزایش مبادلات نیازمند توسعه زیرساخت‌های تجاری و صادراتی است که در این زمینه بر توسعه ناوگان حمل‌ونقل دریای خزر تمرکز کرده‌ایم و علاوه بر مذاکرات جدی با کشتیرانی جمهوری اسلامی، با چندین شرکت خصوصی کشتیرانی فعال در جنوب کشور گفت‌وگو و آنها را به سرمایه‌گذاری و حضور در دریای خزر متمایل کرده‌ایم و در حال تجهیز دریای خزر به ناوگان حمل‌ونقل جدید هستیم.
توسعه ظرفیت‌های بندری با کمک سازمان بنادر از دیگر برنامه‌های در دست اقدام است و لایروبی بندر آستارا که بیش از ۹ سال متوقف بوده، مجددا آغاز شده و در یکی دو ماه آینده به اتمام خواهد رسید و همین مسأله باعث می‌شود ظرفیت بندری آستارا برای توسعه صادرات به آذربایجان، قزاقستان و روسیه فعال شود.
در بخش توسعه زیرساخت‌های بندر کاسپین تلاش دولت این است که بتواند راه‌آهن رشت-کاسپین را فعال‌کند. این مسیر کوتاه ریلی باعث می‌شود که کریدور شمال-جنوب فعال‌تر شود. تسهیلاتی که در بندر امیرآباد فراهم شده و ایجاد خطوط منظم دریایی به بنادر آکتائو، آستاراخان و سایر بنادر روسیه و همچنین بنادر دیگر کشورهای خزر از جمله اقدامات و فعالیت‌هایی است که در دولت سیزدهم انجام شده است.
تمرکز معاون اول رئیس‌جمهوری بر کریدور شمال-جنوب و برگزاری جلسات متعدد برای رفع نواقص این کریدور از دیگر اقدامات دولت است که البته ملموس‌ترین، مهم‌ترین و اولویت‌دارترین پروژه در این زمینه فعال‌کردن پروژه ریلی رشت-آستاراست که آقای مخبر به‌طور جدی پیگیر این موضوع هستند. توسعه ترانزیت از برنامه‌های مهم در دست پیگیری است.
از یک‌سو با استفاده از ظرفیت‌های پایانه منطقه ویژه اقتصادی سرخس و اینچه‌برون می‌توانیم از ظرفیت ریلی کشور استفاده کنیم تا کشورهایی مثل قزاقستان، ترکمنستان و آسیای میانه بتوانند کالای خود را از این مسیر به ترکیه و سپس به اروپا و همچنین به بندرعباس و دریای عمان و خلیج‌فارس منتقل کنند که این ظرفیت فعال شده و در حال توسعه است. از سوی دیگر از بندر آکتائو به بندر امیرآباد و انزلی و از آنجا مجددا از طریق ریل یا کانتینر به‌صورت کشنده به ترکیه و اروپا امکان خوبی برای جابه‌جایی کالا وجود دارد.
گمرک نیز یکی از گلوگاه‌های همکاری اقتصادی است. در این زمینه چه توافقاتی صورت گرفته است؟
گمرک جمهوری اسلامی با جدیت در حال پیگیری مسائل گمرکی است که دستاوردهای خوبی نیز حاصل شده و بعد از سالها یک موافقت‌نامه سه‌جانبه گمرکی میان آذربایجان، روسیه و ایران برای رفع مشکلات گمرکی و تسهیل امور مربوط به گمرک منعقد شده است.
همواره طی سالها شاهد این بودیم که وقتی حجم تقاضا در بازار کشورهای شمالی نظیر روسیه و بلاروس بالا می‌رفت، دچار مشکلات گمرکی زیادی بودیم که با این توافق سه‌جانبه قرار شد هم گمرکات ایران و آذربایجان فعال شود و هم توسعه زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های گمرکات بین کشورهای آذربایجان و روسیه اتفاق بیفتد و ما در این برنامه‌ها همکاری‌های چندجانبه را دنبال کرده‌ایم، چون تجارت فقط منحصر به روابط دوجانبه نیست، بلکه باید به‌صورت چندجانبه و با تمرکز بر نقاط موثر بر تجارت همچون لجستیک و گمرکات دنبال شود.
ایجاد کریدور سبز با کشور روسیه از دیگر برنامه‌ها و اقدامات در دست انجام است که طی چند ماه اخیر تجربه بسیار موفقی بود. هم‌اکنون در حال توسعه این برنامه هستیم و شرکت‌های توانمند را به این سمت هدایت می‌کنیم که بتوانند از افزایش ظرفیت کریدور سبز گمرکی استفاده کنند و در کوتاه‌ترین زمان و با حداقل مدارک کالاهای خود و به‌خصوص کالاهای فسادپذیر را به این کشورها منتقل کنند و متحمل معطلی، خسارت و هزینه نشوند.
موضوع دیگر مذاکرات تعرفه‌ای است که در حال انجام مذاکرات بسیار جدی با کشورهای اوراسیا درخصوص تعرفه هستیم که از کشورهای حاشیه دریای خزر کشور قزاقستان و کشور روسیه عضو این معاهده هستند. کاری که سازمان توسعه تجارت با همکاری سایر دستگاه‌ها دنبال کرده است پنج دور مذاکره حضوری و بیش از ۹ دور مذاکرات وبیناری با این کشورها بوده و شاید مجموع کاری که در این یک‌سال انجام شده، بیشتر از فعالیت‌ها و نشست‌هایی بوده که طی سه سال گذشته برای عضویت ایران در تجارت آزاد اوراسیا صورت گرفته است.
پیش‌بینی می‌شود که تا آذرماه مذاکرات کارشناسی به اتمام برسد و موافقت‌نامه هم از منظر حقوقی و هم کد کالاها و تخفیف‌ها و صفرشدن تعرفه‌ها امضا شود. پس از آن برای تصویب به دولت‌ها و مجالس کشورها ارائه خواهد شد تا اولین تجارت آزاد منطقه‌ای را شاهد باشیم. همین تجارت آزاد بازار 7۰۰-6۰۰ میلیارد دلاری را پیش‌روی صنعت و حوزه تجارت ما قرار خواهد داد، چراکه در بسیاری از کالاها که این کشورها واردکننده هستند، ما دارای مزیت هستیم و با کاهش تعرفه‌ها به‌راحتی می‌توانیم در این کشورها رقابت کنیم و بازارها را به دست آوریم. با کشورهای دیگر مثل آذربایجان که عضو اتحادیه اوراسیا نیست هم مذاکراتی را درخصوص تعرفه‌های ترجیحی و اقلام مورد نظر داشته‌ایم تا بتوانیم تعرفه ترجیحی جداگانه‌ای هم با این کشورها داشته باشیم.
بنادر کشورهای حاشیه خزر چه وضعیتی دارند؟ آیا ایران در توسعه زیرساخت‌های بندری دریای خزر هم مشارکت دارد؟
یکی از برنامه‌هایی که داریم مشارکت در توسعه ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های بنادر این کشورهاست که تجربه خیلی خوبی هم در این زمینه داریم. در بندر آستاراخان روسیه، کشتیرانی جمهوری اسلامی پورت سالیانکا را به‌صورت بلندمدت اجاره کرده و آن را توسعه داده است. کشتی‌های ما امروز به‌راحتی در آنجا پهلوگیری و تخلیه بار انجام می‌دهند. همچنین با کشور روسیه در حال مذاکره هستیم تا برای توسعه بندر ماخاچ قلعه مشارکت کنیم و اجاره بلندمدت داشته باشیم و سرمایه‌گذاران ایران آماده هستند. در سفر آقای مخبر به روسیه نیز در این‌خصوص مذاکره خواهد شد.
بندر ماخاچ قلعه، یک بندر دریایی است، اما بندر آستاراخان در رود ولگا واقع شده که در فصل سرما دچار یخ‌زدگی می‌شود و کشتی‌ها برای پهلوگیری در این بندر با مشکل مواجه می‌شوند. بندر ماخاچ قلعه، بندری دریایی و فرصت خوبی است که بتوانیم در فصل سرما تعداد تردد کشتی‌های خود را در این مسیر افزایش دهیم، زیرا باعث سرعت بخشیدن به جریان انتقال کالا می‌شود. با کشور قزاقستان نیز در حال مذاکره برای در اختیار گرفتن پورت‌های دیگر بندر آکتائو برای توسعه ظرفیت و فعالیت‌های تجاری هستیم.
به‌طور کلی برای همکاری‌های اقتصادی با کشورهای حوزه خزر چه ظرفیت‌هایی وجود دارد؟ در این سفر روی کدام موضوعات توافق صورت می‌گیرد؟
موضوع مهمی که در سفر معاون اول مذاکره خواهد شد، همکاری‌های صنعتی و حوزه انرژی و مباحث نیروگاهی است. توسعه ظرفیت‌های انرژی فرصت خوبی برای ما است و همکاران وزارتخانه‌های نفت و نیرو کارهای خوبی در این‌خصوص انجام داده‌اند. هم مشارکت برای سرمایه‌گذاری برای توسعه میادین و اتصال شبکه انتقال انرژی و برق کشورمان و هم توسعه زیرساخت‌ها، مذاکراتی است که در این سفر دنبال خواهد شد و در نشست‌های تخصصی بررسی خواهد شد.
در حوزه انرژی علاوه بر سرمایه‌گذاری مشترک، به‌دلیل جایگاه ژئوپلیتیک ایران، موضوع سوآپ انرژی هم در سفر معاون اول رئیس‌جمهوری به‌طور جدی مورد مذاکره قرار خواهد گرفت. قزاقستان، ترکمنستان و روسیه فرصت خوبی هستند که بتوانیم برای انتقال گاز و نفت و فرآورده‌هایی که در این کشورها تولید می‌شود، مورد استفاده قرار دهیم.
در بخش همکاری‌های صنعتی نیز اتفاقات خوبی در حال رقم خوردن است. ما هم با کشورهایی مثل روسیه که پیشرو هستند، در حوزه بالگرد و صنعت هوایی مشارکت صنعتی داریم و هم در مقابل با توجه به توانمندی‌های جمهوری اسلامی در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی و در برخی شاخه‌های صنعتی مانند لوازم خانگی و لوازم الکترونیک و توربین قرار است مشارکت صنعتی و تولید مشترک با سرمایه‌گذاری طرف روس داشته باشیم.
با توجه به توانمندی کشورمان در خدمات فنی و مهندسی، یکی از پیشنهادات مطرح‌شده، صادرات این خدمات به کشورهای حاشیه دریای خزر است که البته در آذربایجان سوابق خوبی در این زمینه داریم و در روسیه نیز کارهایی در این زمینه شروع شده و در قزاقستان نیز از گذشته فعالیت‌هایی در زمینه ساخت‌وساز و صادرات خدمات فنی و مهندسی داشته‌ایم.
در بخش معدن مذاکرات جدی با کشور قزاقستان در حال انجام است. قزاقستان معادن خیلی خوبی دارد و مواد اولیه آن می‌تواند مورد استفاده ما قرار گیرد. با توجه به اینکه کشور ما در حوزه فرآوری مواد معدنی و تولید محصول نهایی بسیار پیشرفته است و زنجیره داریم، دنبال این هستیم که مواد اولیه را از معادن غنی قزاقستان بعد از اکتشاف، استخراج و استحصال به‌صورت ورود موقت به مناطق آزاد کشور بیاوریم و فرآوری کنیم و با صادرات محصولات معدنی ارزآوری برای کشور ایجاد کنیم.
در بخش کشاورزی به دلیل کمبود منابع آب در کشور، مذاکراتی درخصوص کشت فراسرزمینی در ماه‌های گذشته انجام شده و در سفر معاون اول به روسیه با توجه به حضور وزیر جهاد کشاورزی، فرصت خوبی برای پیگیری این موضوع وجود دارد. کشت فراسرزمینی در کشورهایی که با ما همسو هستند و به نوعی قرابت سیاسی و استراتژیک با ایران دارند، می‌تواند منجر به این شود که بخشی از کالاهای مورد نیاز خود را در این کشورها با خیال آسوده و با هزینه‌های پایین‌تر تولید و امنیت غذایی کشور را تامین کنیم. طی چند ماه گذشته موافقت‌نامه‌ای را درخصوص مشارکت امنیت غذایی کشورهای اسلامی در قزاقستان امضا کردیم که در سفر آقای مخبر این موضوع هم پیگیری خواهد شد.
برنامه‌های معاون اول رئیس‌جمهوری و هیأت همراه در این مجمع چگونه است؟
سفر معاون اول به روسیه به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود که بخش اول برنامه‌ها و دیدارهای آقای مخبر با مقامات و همتایان خود خواهد بود و ایشان ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های ایران را معرفی خواهند کرد. بخش دوم شامل نشست‌های کارشناسی و تخصصی در زمینه‌های محیط‌زیست، سلامت، انرژی، مسائل پولی، مالی، بانکی و سرمایه‌گذاری، همچنین موضوعات مرتبط با همکاری‌های تجاری و اتاق‌های بازرگانی و ظرفیت‌های اقتصادی اوراسیا و جایگاه کشورهای حاشیه دریای خزر خواهد بود. براساس برنامه‌ریزی‌هایی که طی یک‌ماه گذشته انجام شده، در هر یک از این نشست‌ها مجموعه‌های تخصصی از ایران حضور دارند و مذاکراتی انجام خواهد شد که امیدواریم منجر به انعقاد توافقاتی شود. با توجه به برنامه‌هایی که از قبل دنبال‌شده، چند موافقت‌نامه هم احتمالا به امضا خواهد رسید.
در مجمع اقتصادی پیشرو انتظار دارید چه اتفاقات جدیدی بیفتد؟
با توجه به اینکه برخی مذاکرات و اقدامات از قبل انجام و پیگیری شده، تسهیل روابط تجاری و توافقات اقتصادی می‌تواند در این نشست محقق شود. موضوعات مشخص است و هر دستگاه انتظارات خود را اعلام کرده و با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری جمع‌بندی شده و در این سفر انتظارات خود را در هر بخش مطرح می‌کنیم. البته برخی از موضوعات در مذاکرات رئیس‌جمهوری ایران با روسای‌جمهوری این کشورها مطرح و تایید شده و حالا باید توسط نخست‌وزیران و مقامات دوم اجرایی کشورها پیگیری و کارگروه‌های مربوطه تشکیل شود. امیدوارم توافقات کلان روسای‌جمهور به کار عملیاتی مبدل شود و خروجی مناسبی برای بخش تجاری، اقتصادی و صنعتی کشور به همراه داشته باشد.
البته چالش‌هایی در بخش زیرساخت‌های توسعه روابط وجود داشته که با اقدامات کوتاه‌مدتی که انجام شده و با توجه به عزم جدی که همه کشورهای حاشیه دریای خزر برای حل مشکلات فی‌مابین دارند، پیش‌بینی می‌کنیم به نتایج بسیار خوبی برای رفع آنها دست پیدا کنیم.
تحولات سیاسی مثل جنگ اوکراین چه تاثیراتی بر این مجمع اقتصادی می‌گذارد؟
با بحران ایجادشده میان روسیه و اوکراین مسیرهای شرق به غرب عموما دچار مشکل و معضل شده‌اند و همین فعالیت‌ها می‌تواند ظرفیت‌های ترانزیتی ما را افزایش دهد. مسیر استراتژیک کریدور شمال-جنوب هم فرصت بسیار خوبی است برای اینکه روسیه، بلاروس و کشورهای حاشیه دریای خزر از این مسیر استفاده کنند و کالاهای خود را به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، هند و جنوب‌شرق آسیا برسانند. اینها اهم موضوعات و همکاری‌های ما با کشورهای حاشیه دریای خزر است که در سفر جناب آقای مخبر نیز قرار است درباره این موضوعات، همچنین سایر موضوعات اقتصادی و تجاری مذاکره شود.
از طرف دیگر با وقوع جنگ اوکراین، کشورهایی مثل روسیه که مستقیما درگیر جنگ هستند، مشمول تحریم‌های غرب شده‌اند و پیامدهای آن در کوتاه‌مدت مشهود بوده است که نمونه آن درخواست طرف روس برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی، همچنین روابط بانکی و اعزام و پذیرش هیأت‌ها و حضور شرکت‌های بزرگ روسی در مراودات تجاری با ایران که ظرفیت خیلی خوبی را برای ما ایجاد کرده است. در اغلب حوزه‌ها همچون صنعت، تجارت، مصالح ساختمانی، محصولات غذایی، کیف و کفش و پوشاک بازار جدیدی برای کالاهای ایرانی ایجاد شده است.
کشورهای آسیای میانه و سایر کشورها نیز از جنگ اوکراین تاثیر گرفته‌اند. در وهله نخست قطع ارتباط آنها از نظر ترانزیت و حمل‌ونقل به بازار اروپاست. از سوی دیگر این کشورها کم‌وبیش تحت سیاست‌های روسیه هستند که فرصت‌های خوبی را برای ما فراهم آورده است. همچنین ارتباط یکپارچه و گسترده شبکه پولی و بانکی که این کشورها به‌صورت سنتی با روسیه داشته‌اند و بسیاری از تحریم‌های غرب علیه روسیه را نیز نپذیرفته‌اند، این امر نیز فرصتی را پیش‌روی ما قرار داده است. بنابراین بحران جنگ اوکراین چه مستقیم و چه غیرمستقیم در توسعه و تعمیق روابط تجاری، اقتصادی و صنعتی ایران با این کشورها صددرصد موثر بوده است.
تمایل و استقبال نسبت به کالاهای ایرانی نیز در این کشورها بالا رفته است؟
در سال‌های گذشته با وجود کیفیت محصولات ایرانی، دسترسی متقاضیان و تجار روسی به بازارهای غرب باعث شده بود که شناخت از کیفیت و ظرفیت کالاهای ایرانی حاصل نشود. امروز که یک خلأ در بازار روسیه ایجاد شده، تمایل و استقبال روسیه نسبت به کالای ایرانی بسیار بالا رفته و این اتفاق نه از سر ناچاری بلکه به‌واسطه شناخت از کیفیت کالای ایرانی است، به نحوی که حتی اگر در سال‌های آتی مسائل و اختلافات ناشی از جنگ اوکراین حل‌وفصل شود، جای پای خوبی برای کالای ایرانی در بازار بزرگ روسیه وجود خواهد داشت.
تحریم‌ها مخصوصا در حوزه مبادلات بانکی تا چه اندازه می‌تواند مانع توسعه تجارت ما با این کشورها شود و اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، برای آن چه برنامه‌ای دارید؟
با توجه به تحریم شبکه مالی و بانکی در روسیه و بلاروس، فرصتی از دو منظر پیش‌روی ایران قرار گرفت. اول اینکه شبکه بانکی بزرگ روسیه که گردش مالی بسیار بالا و سودهایی در حد 20-15میلیارد دلار داشتند و قبلا به خاطر نگرانی از تحریم توسط غرب سراغ سیستم بانکی ایران نمی‌آمدند، الان ارتباط خوبی بین شبکه بانکی ایران با آنها ایجاد شده است.
بنابراین ما در تعاملات مالی با حوزه اوراسیا مشکلی نداریم، چون شبکه بانکی آنها نیز تحریم شده و سازوکار ارتباط بانکی فی‌مابین ایجاد شده است و چون آنها به‌دلیل نگرانی‌هایی که داشتند، منابع مالی خود را از غرب خارج کرده‌اند، الان نیازمند سرمایه‌گذاری هستند و اینکه ما صندوق مشترک پروژه تشکیل دهیم و پروژه‌های مشترک تعریف کنیم، وارد فازی می‌شود که از منابع مالی اوراسیا نیز بتوانیم استفاده کنیم. در حوزه تعاملات بیمه‌ای نیز اتفاقات خوبی رقم خورده و برای اینکه بتوانیم تجارت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را بیمه کنیم، به قراردادها و چارچوب‌های اجرایی دقیق و موثری رسیده‌ایم.
همان‌طور که با تحریم ایران کشورهایی مثل ترکیه و امارات از ظرفیت تحریم ایران استفاده کردند تا به هاب تامین ارز و کالا تبدیل شوند و منافع زیادی بردند، چنین فرصتی امروز پیش‌روی ایران است و به‌دلیل جایگاه جغرافیایی روسیه، بلاروس و کشورهای حاشیه دریای خزر، جایگاه ژئوپلیتیک ایران این اجازه را می‌دهد که بتوانیم از مسیر ترانزیت و صادرات مجدد و در نتیجه نقل و انتقال مالی که به وجود می‌آید، استفاده لازم و کافی را ببریم و منتفع شویم و به رونق در حوزه ترانزیت، تجارت و صادرات مجدد دست پیدا کنیم.
بین این مجمع با دوره قبل در دو سال گذشته چه تفاوت‌هایی وجود دارد؟
وضعیت امروز در جهان و چالش‌های به‌وجود آمده نظیر جنگ روسیه و اوکراین و نگرانی‌های اقتصادی میان چین و غرب و آمریکا و اوضاع بحرانی اروپا، اینها همگی مجموعه‌های منطقه‌ای جهانی را ترغیب می‌کند که پیوندهای استراتژیک با هم ایجاد کنند. حوزه دریایی خزر هم بسیار ژئوپلیتیک و مهم است و ارتباط استراتژیک کشورهای این حوزه می‌تواند باعث شود که این پنج کشور با توجه به ظرفیت‌های بزرگی که در بخش انرژی، تجارت و امنیت غذایی دارند، بتوانند در برابر بحران‌ها، تنش‌ها و آثار ناشی از اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی مقاوم شوند. بحران‌ها و جریاناتی که در دنیا اتفاق افتاده، قطعا بر نشست پیشرو تاثیر ویژه‌ای دارد که این کشورها به چارچوب‌های عملیاتی هم کوتاه‌مدت و هم بلندمدت برسند تا پیوندهای استراتژیک اقتصادی، صنعتی و سیاسی با یکدیگر ایجاد کنند که اثرپذیری آنها از بحران‌های جهانی تا حد امکان کاهش یابد.
//انتهای پیام