شهر آماده، پویشی که حالا قراراست شهروندان پایتخت را برای رویارویی با حوادث غیرمترقبه‌ای چون سیل، زلزله و … آماده کند. موضوعی که به نظر می‌رسد با توجه به تاب‌آوری پایین تهران در برابر مخاطرات از نان شب هم برای تهرانی‌ها واجب‌تر است. بالاوپایین شهر هم ندارد از قیطریه و تجریش گرفته تا هرندی و مولوی همه‌وهمه دغدغه‌های خاص خود را هنگام رویارویی با مخاطرات طبیعی دارند. برخی محله‌ها به‌خاطر ساخت‌وسازهای عریض‌وطویل‌شان روی گسل‌های خطرناک تهران برخی محله‌ها هم به‌خاطر بافت قدیمی و تودرتویی که دارند و هنگام بروز حادثه دست هر سازمان امدادی از تردد در آن و کمک‌رسانی به مردمش کوتاه است. توجه به همه این شرایط لازم است که شهر و مردمش با فراگیریآموزش‌های لازم در برابر حوادث، ایمن شوند. به همین منظور پویش آموزش همگانی، شهر آماده با محوریت سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرتهران و همکاری جمعیت هلال‌احمر، سازمان آتش‌نشانی و سراهای محله در مناطق بیست‌ودوگانه آغاز شده است تا هر خانواده تهرانی یک فرد آموزش‌دیده در برابر مخاطرات داشته باشد.
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ اگرچه در تهران برای رویارویی با حوادث غیرمترقبه‌ای مانند زلزله اقدامات زیادی صورت گرفته است اما مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیاز شهر تهران برای رویارویی بهتر با شرایط ناگوار بروز حوادث، تقویت بنیه علمی و آگاهی مردم است. علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تاکید بر ضرورت آموزش شهروندان می‌گوید در کنار تمامی تجهیزات فنی و سخت‌افزاری که باید برای پیشگیری و مقابله با بحران برای تهران در نظر بگیریم یکی از مهم‌ترین اقدامات،آموزش مردم است، موضوعی که قرار است در قالب پویش آموزش همگانی شهر آماده در تمامی مناطق بیست‌ودوگانه شهر تهران دنبال کنیم.
او با اشاره به تشکیل گروه داوطلبان واکنش اضطراری دوام محله‌ها طی سال‌های گذشته می‌گوید:«تاکنون 18 هزار نفر در این بخش آموزش دیده‌اند و سال گذشته شورای مرکزی این گروه‌ها را با نمایندگی یک نفر از هر منطقه تشکیل داده‌ایم و در شورای مشورتی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از نظرات آنها بهره‌مند می‌شویم.»
به گفته او تهیه‌وتولید برنامه‌های آموزشی تلویزیونی و رادیویی از دیگر کارها در زمینه افزایش آگاهی مردم برای رویارویی با شرایط بحران است:«یکی از مهم‌ترین حوزه‌های‌کاری ما، در بخش مدارس است. طرح مدرسه آماده هم در همین زمینه اجرا شده است.»
معاون توانمندسازی، بازیابی و مشارکت جامعه‌محور سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران در تشریح کامل پویش آموزش همگانی شهر آماده می‌گوید:«در این طرح که برنامه‌ریزی برای اجرایش از 9 ماه گذشته با حضور مجموعه‌هایی چون جمعیت هلال‌احمر، آتش‌نشانی و شهرداری تهران و صداوسیما برگزار، مقرر شد آمادگی مردم شهر را با ارائه آموزش‌های امدادی ارتقا دهیم. راهکاری که تمامی سازمان‌های بین‌المللی هم بر آن تاکید دارند چراکه معتقدند تسلط افراد جامعه بر خودامدادی و دگرامدادی به هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی می‌تواند از تلفات انسانی در حوادث بکاهد.»
به گفته او از آنجا که پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که به وقت بروز حادثه امدادرسانی توسط دستگاه حاکمیتی به‌واسطه مسدود شدن راه‌های دسترسی سخت‌وزمان‌بر می‌شود.آموزش‌های امدادی به مردم هر منطقه می‌تواند در این مواقع کمک در بحران باشند. لذا شعارهر خانواده،یک فرد آموزش‌دیده را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و پویش آموزش همگانی شهر آماده آغاز شده است:«قرار است در قالب این طرح و پویش ظرف 4 سال 2 میلیون نفر از شهروندان تهران آموزش‌های لازم را با موضوعات آمادگی در مخاطرات، کمک‌های اولیه،آتش‌نشانی و اطفای حریق را فرا بگیرند.»
مظفری می‌گوید: «این آموزش‌ها به صورت حضوری در سراهای محله و پایگاه‌های بحران شهر ارائه می‌شوند و در پایان 4 سال با فرض اینکه 8 میلیون جمعیت در تهران ساکن هستند و به صورت میانگین 2 میلیون خانوار در تهران حضور دارند هر خانواده تهرانی یک فرد آموزش‌دیده خواهد داشت.»
براین اساس سه گروه، کودکان 8 تا 12 سال، نوجوانان 13 تا 18 سال و بزرگسالان 19 سال به بعد مخاطبان این پویش خواهند بود که به ترتیب در مدارس، خانه‌های دوام و سراهای محله با کمک جمعیت هلال‌احمر، سازمان آتش‌نشانی و …آمادگی در مخاطرات، کمک‌های اولیه،آتش‌نشانی و اطفای حریق را یاد می‌گیرند.
به گفته مظفری، شهر تهران به دليل موقعيت جغرافيایی خود، یكی از پرخطرترین شهرهاي ایران است. ميزان خطردر شهرهاي بزرگ ارتباط نزدیكی با روند توسعه دارد. به این ترتيب كه نبود زیرساخت‌هاي مناسب‌واصولی، گسترش نامتوازن شهر و جمعيت زیاد، فرسودگی اكثر مناطق مسكونی و نبود سازوكار كنترلی مناسب، اثرات سوانح زمين‌شناختی، هواشناسی و آب‌شناسی مانند زلزله و سيل را افزایش داده یا تشدید خواهد كرد:«با توجه به شرایط یادشده در صورت بروز حوادث، تلفات جانی به بار خواهد آمد كه با توجه به محدودیت امكانات و تجهيزات نيروهاي دولتی، بافت فشرده و انبوه شهري، كمك‌رسانی را در دقایق و ساعات اوليه بسيار دشوار می‌سازد. بنابراین براي كاهش تلفات و خسارات جانی‌ومالی، این مردم محلی هستند كه باید نسبت به خودامدادي و دگرامدادي اقدام کنند. در صورتی كه این افراد مجهز به دانش و مهارت‌هاي لازم باشند می‌توان انتظار داشت كه دامنه تلفات و خسارات محدود به حادثه شود.»
او با بیان اینکه ایجاد و ارتقای دانش و مهارت‌هاي فردي و گروهی در افراد جز از طریق اطلاع‌رسانی و آموزش ميسر نخواهد بود، ادامه داد:«در همين راستا، سازمان پيشگيري و مدیریت بحران شهر تهران با مشاركت جمعيت هلال‌احمر استان تهران، سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداري تهران اقدام به تدوین برنامه آموزشی با عنوان «پویش آموزش همگانی شهر آماده»کرده‌اند.»
هلال احمر تهران هم پای کار است
جمعیت هلال‌احمر استان تهران هم دراین طرح و پویش آموزشی نقش به‌سزایی دارد. حمید محلاتی، معاون آموزش جمعیت هلال‌احمر استان تهران در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «آموزش آمادگی شهروندان تهرانی در برابر مخاطرات یکی از اولویت‌های همیشگی ما بود اما همواره با چالش مکان برای انجام این کار روبه‌رو بودیم حالا خوشبختانه در سایه اجرای پویش آموزش همگانی شهروند آماده ظرفیت خوبی از سراهای محله در اختیار جمعیت هلال‌احمر قرار گرفته است تا بتواند آموزش‌های خود را در این بخش به متقاضیان ارائه کند.»
او معتقد است با توجه به برخورداری هر محله از یک سرای محله و دسترسی خوب مردم به این امکانات، دیگر دغدغه عدم‌دسترسی به آموزش‌ها از سوی شهروندان قابل پذیرش نیست و امیدواریم از هر خانواده تهرانی حداقل یک نفر در این پویش مشارکت کند تا ما شاهد حضور یک فرد آموزش‌دیده در برابر مخاطرات در هر خانواده باشیم و به این صورت ضریب ایمنی و امنیت شهر را در برابر حوادث افزایش دهیم.
او با بیان اینکه در این پویش آموزش‌های امدادی در سه گروه سنی کودک و نوجوان و جوان و بزرگسال به متقاضیان به صورت رایگان ارائه می‌شود یادآور شد: «تمامی شرکت‌کننده‌ها در این دوره‌های آموزشی بعد از پایان دوره، گواهینامه شرکت در دوره‌های آموزشی را دریافت می‌کنند ضمن اینکه قرار است با جذب علاقمندان جوان و بزرگسال به جمعیت هلال‌احمر و فراهم کردن بستر حضور آنها در آموزش‌های تخصصی شرایطی را فراهم کنیم که همه محله‌های ما مجهز به امدادگران تخصصی در زمان بحران و حادثه هم باشند.»
او با بیان اینکه در زمان بروز هر حادثه‌ای مردم بومی‌ومحلی نخستین کسانی هستند که در محل حادثه حضور دارند، گفت: «آموزش شهروندان می‌تواند در زمان بحران از تلفات جانی شهر بکاهد.»
به گفته معاون آموزش جمعیت هلال‌احمر استان تهران بعد از ثبت‌نام افراد متقاضی شرکت‌کننده در این دوره‌ها در سراهای محله لیست تهیه‌شده به شعب جمعیت هلال‌احمر مستقر در مناطق بیست‌ودوگانه ارسال می‌شود و شعب نسبت به اعزام مربی و برگزاری دوره‌های حضوری اقدام خواهد کرد.
البته آموزش‌های حضوری تنها به برنامه جمعیت هلال‌احمر در پویششهر آماده خلاصه نمی‌شود. محلاتی می‌گوید:«تاکنون 23 اپیزودآموزشی توسط جمعیت هلال‌احمر و شهرداری تهران برای بهره‌مندی شهروندان تهرانی در قالب پویش شهر آماده تهیه شده و تهیه این اپیزودهایآموزشی همچنان ادامه دارد و مردم می‌توانند به راحتی از طریق سایت مدیریت بحران شهرداری تهران به آنها دسترسی داشته باشند.»
تاب آوری تهران کمتر از ده درصد است
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهران هم با بیان اینکه بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده، آمادگی شهروندان تهرانی برای مواجهه با مخاطرات طبیعی کمتر از ۱۰ درصد است، می‌گوید:«حوادث پیرامون ما نشان داد، اگر مردم آمادگی داشته باشند، بزرگ‌ترین اقدامات را انجام می‌دهند. در سیل‌های تابستان تهران، اگر مردم به پناه‌گیری صحیح در مواجهه با سیلاب آشنا بودند، تلفات جانی اتفاق نمی‌افتاد.»
او با بیان اینکه در دهه ۹۰ پژوهشی به سفارش فدراسیون جمعیت‌های ملی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر انجام دادیم و متاسفانه نشان داد که شهروندان تهرانی مخاطرات پیرامون خود را نمی‌شناسند و آماده مواجهه با مخاطرات نیستند. تهران بیش از ۸ میلیون جمعیت ساکن ثابت دارد و آموزش همگی آنها کار بسیار سنگینی است. بنابراین سیاستگذاری بر این شد که در هر خانوار حداقل یک نفر آموزش ببیند و شعار «هر خانواده یک امدادگر» شکل گرفت.»
او با تشکر از سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و سازمان آتش‌نشانی تاکیدکرد:«آموزش همگانی مواجهه با بلایای طبیعی بر عهده هلال‌احمر است اما طبق تقسیم کار و همکاری مدیریت بحران، دیگران نیز باید سهم خود را ادا کنند. از میزبانی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برای اجرای این طرح قدردانی می‌کنیم و منتظر حضور دیگر سازمان‌ها و دستگاه‌ها هستیم.»
همواره آماده‌ایم
درست است حالا پویش بزرگ آموزش همگانی شهر آماده در برابر بلایا قرار است آموزش شهروندان تهرانی را در برابر بلایا و حوادث طبیعی با قدرت بیشتری دنبال کند اما جمعیت هلال‌احمر از گذشته تا امروز همواره دغدغه آموزش شهروندان تهرانی را داشت و در این مسیر هم بیکار ننشسته بود. به گفته مهدی ولی‌پور، رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر این جمعیت آموزش‌های امدادونجات به شهروندان تهرانی را محله‌به‌محله دنبال کرده و در سایه این آموزش‌ها و عضوگیری خانه‌های هلال هر محله تهران از حضور نیروهای امدادی محلی هنگام بروز حوادث به صورت نسبی بهره‌مند است.»
نیروهای امدادی که در خانه‌های هلال شهر تهران آموزش کمک‌های اولیه و امداد در زلزله را دیده‌اند، می‌توانند به‌عنوان نیروهای داوطلب، امدادرسانی را در صورت بروز حادثه قبل از رسیدن نیروهای امدادی دنبال کنند. رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر ایران می‌گوید: «خانه‌های هلال در کنار توسعه و افزایش آموزش‌های همگانی در سطح محله‌ها آموزش‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف شامل آوار، امدادونجات و… را به داوطلبان ارائه می‌کنند.»
به گفته او یکی از مصیبت‌های تهران بعد از زلزله و بی‌خانمانی شهروندان، تامین اقلام غذایی برای شهروندان است؛ موضوعی که جمعیت هلال‌احمر ایران برای پیشگیری از هر بحرانی به آن توجه دارد: «ما اطراف تهران 4 پایگاه اقماری داریم. هرچند براساس مطالعات کارشناسی معتقدیم که این پایگاه‌ها باید توسعه یابند. در این پایگاه‌ها اقلام امدادی به اندازه 10درصد جمعیت تهران ذخیره شده است.»