چرا VAR در ایران جواب نمی‌دهد؟
گزارش «شهروند» از مشکلات زیرساختی ورزشگاه‌ها برای استفاده از کمک‌داور ویدیویی
با وجود انجام کارهای مقدماتی برای ورود VARبه ایران، اما هنوز زیرساخت‌های اجرای این تکنولوژی در بسیاری از ورزشگاه‌ها وجود ندارد.
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین، با افزایش فشارها از سوی باشگاه‌های فوتبال به کمیته داوران درباره اشتباهات قاضی‌های لیگ برتر و آمدن VAR به ایران، حالا مقدمات تحقق این امر صورت گرفته و فدراسیون فوتبال تمهیدات لازم را اندیشیده است.
فدراسیون فوتبال بعد از حضور مهدی تاج در رأس، کارهای خرید تکنولوژی VAR را شروع کرد و در نهایت با همکاری برخی نهادها، با چند شرکت به توافق‌های اولیه رسید. از بین این شرکت‌ها دو شرکت انتخاب شدند و قرار است نامه‌نگاری‌های نهایی برای به توافق رسیدن بر سر قیمت و مسائل دیگر صورت بگیرد و به گفته مدیران فدراسیون، اگر همه چیز خوب پیش برود، این تکنولوژی در آینده‌ای نزدیک وارد کشور خواهد شد.
بدون شک استفاده از کمک‌داور ویدیویی در مسابقات لیگ برتر می‌تواند بسیاری از مشکلات فوتبال را حل کند؛ در فضایی که با برگزاری هر هفته از لیگ برتر شاهد اعتراض‌های گسترده‌ای از سوی برخی باشگاه‌ها به عملکرد داوران هستیم و از طرف دیگر بسیاری از داوران نیز بسیار پراشتباه ظاهر می‌شوند ورود VAR اتفاق ویژه‌ای محسوب می‌شود، اما یک نکته کلیدی وجود دارد که شاید دست‌اندرکاران باشگاه‌ها و حتی کمیته داوران و فدراسیون فوتبال هم به آن توجه ندارند؛ اینکه بسیاری از ورزشگاه‌های ایران زیرساخت‌های لازم برای نصب VAR را ندارند.
جلسه مهمی که به عقد قرارداد ختم نشد
از مدت‌ها قبل فدراسیون فوتبال برای خرید تکنولوژی کمک‌داور ویدیویی و آوردن رسمی آن به ایران اقدامات موثری انجام داده بود. مدیران فدراسیون با چند شرکت مورد تایید نهادهای نظارتی هم وارد مذاکره شدند و در نهایت با دو شرکت مذاکرات را شروع کردند. صبح سه‌شنبه هم در محل فدراسیون فوتبال و با حضور نمایندگان دو شرکت مذکور درباره نحوه همکاری برای احداث VAR در ورزشگاه‌ها و همچنین قیمت و مسائل دیگر بحث و گفت‌وگو شد. با اینکه انتظار می‌رفت این جلسه به عقد قرارداد با یکی از شرکت‌ها منتهی شود، اما به دلیل سفر کاری مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال به شهرستان این اتفاق رخ نداد و انعقاد قرارداد رسمی به زمان دیگری موکول شد.
صحبت‌های امیدوارکننده رئیس کمیته داوران
خداداد افشاریان، رئیس کمیته داوران، که نماینده اصلی فدراسیون فوتبال در جلسه با دو شرکت متقاضی احداث VAR در ایران بود، بعد از جلسه صحبت‌های مهمی کرد که البته همه را به ورود این تکنولوژی به ایران امیدوار می‌کند. او گفت: «صحبت‌های طرفین را شنیدیم و قرار است بین دو شرکت نامه‌نگاری‌هایی درباره قیمت و مسائل حقوقی انجام دهیم. انشاءالله که بتوانیم بعد از دریافت جواب آنها خیلی سریع به جواب واحدی برسیم و یکی از دو شرکت را انتخاب کنیم. با توجه به قولی که این دو شرکت دادند، تجهیزات را به کشور می‌آورند و در نهایت آموزش را شروع می‌کنیم.»
او با بیان اینکه پروسه فنی و آموزشی کار زمانبر است، درباره زمان شروع کار و دریافت جواب از شرکت‌های یادشده گفت: «زمانی که ما برای جواب نهایی خواستیم، خیلی زود و سریع است. نمی‌گذاریم پروسه زمانی را آنها انتخاب کنند، بلکه خود ما آن را تعیین می‌کنیم. مشخص است که چه می‌خواهیم و منتظر زمان آنها نیستیم. سعی می‌کنیم همه چیز را با هم جلو ببریم. آنها هم یک زمانی را تعیین کرده‌اند و به نظر می‌رسد شاید بتوانیم در دوران جام جهانی، آموزش داوران را داشته باشیم. این به شرطی است که قرارداد را منعقد کنیم. این مهم است که در همه رفتارها و نامه‌ها با فیفا هماهنگ باشیم. لیدر پروژه قبلا آقای کامرانی‌فر بودند و هنوز مشخص نشده است.»
افشاریان در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: «خوشحالم که وزیر ورزش به این موضوع وسواس دارند و در این راه به ما کمک خواهند کرد. آقای تاج هم به این موضوع خیلی تاکید دارند. اگر خوشبینانه بخواهم بگویم شاید در آخرهای نیم فصل دوم بتوانیم VAR را داشته باشیم.»
نصب VAR چه امکاناتی می‌خواهد؟
با همه مسائل مطرح‌شده و برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته، احداث VAR در یک ورزشگاه زیرساخت‌ها و امکاناتی می‌خواهد که در بسیاری از ورزشگاه‌های ایران وجود ندارد. با اینکه رئیس کمیته داوران تاکید کرده شرکت مورد قرارداد تمام تجهیزات لازم را با خود به ایران می‌آورد، اما این مساله فقط یک حرف است، چراکه حتی در بسیاری از ورزشگاه‌ها فضایی برای نشاندن دوربین آفساید وجود ندارد!
اگرچند ورزشگاه آزادی تهران، فولاد‌آرنای مشهد، نقش جهان اصفهان، امام رضا(ع) مشهد (فوتبال خراسان نماینده در لیگ برتر ندارد)، اختصاصی گل‌گهر سیرجان و شاید با سطح پایین‌تر یکی، دو ورزشگاه دیگر امکانات و شرایط خوبی دارند، اما سایر ورزشگاه‌هایی که میزبان لیگ برتر می‌شوند از داشتن زیرساخت‌های اولیه برای میزبانی از VAR عاجز هستند.
همه داوران باید لایسنس VAR بگیرند
یکی از موارد مهم برای استفاده از تکنولوژی VAR آموزش‌دیدن داوران است که افشاریان نیز به آن اشاره کرد. همه داورانی که قصد دارند در بازی‌های دارای کمک‌داور ویدیویی قضاوت کنند باید قبل از آن در دوره‌ای که فیفا برگزار می‌کند، شرکت داشته باشند و لایسنس VAR بگیرند. جالب اینکه این لایسنس توسط فدراسیون جهانی فوتبال فقط به داورانی اعطا می‌شود که در کشور خود تکنولوژی VAR را داشته باشند. به عبارت بهتر، به غیر از علیرضا فغانی و کوبل داوری ایرانی‌اش که این لایسنس را در گذشته دریافت کرده‌اند، بقیه داوران ایرانی از داشتن این مدرک مهم محروم هستند. حتی یکی از دلایلی که سایر داوران و کمک‌داوران بین‌المللی ایران در مسابقات مهمی که با وجود کمک‌داور ویدیویی برگزار می‌شود، قضاوت نمی‌کنند نیز همین مساله است.
به عبارت بهتر، بعد از عقد قرارداد با شرکت مورد نظر فدراسیون فوتبال، کمیته داوران باید سریعا نامه‌ای به فیفا بنویسد و درخواست مدرس برای کلاس آموزشی VAR کند. کلاسی که حدودا 10 روز به طول می‌انجامد و البته با محدودیت نفرات برگزار می‌شود؛ چراکه بیشتر مطالب کلاس‌ها عملی است و با حضور نفرات پرتعداد امکان انتقال داده‌ها وجود ندارد.
VAR قبل از هر چیز اتاق فکر می‌خواهد!
مهم‌ترین زیرساخت مورد نیاز برای احداث کمک‌داور ویدیویی اختصاص دادن اتاقی حدود 40 متری به داورانی است که باید از دوربین‌های مختلف صحنه‌ها را ببینند و داور را در گوشی هدست در جریان بگذارند که آیا اشتباه کرده یا خیر. اتاق مانیتورینگ در ورزشگاه آزادی یک بار ساخته شد و حتی چند بار نیز از سوی فدراسیون مورد تست قرار گرفت. در برخی ورزشگاه‌های دیگر هم امکان اختصاص چنین فضایی به داوران ویدیویی وجود دارد.
اما در بسیاری از ورزشگاه‌های میزبان لیگ برتر با توجه به کوچک بودن ساختمان آنها، اتاق اضافی وجود ندارد که بزرگ باشد و بتواند از کمک‌داوران ویدیویی میزبانی کند. پس اولین الزام در ورزشگاه‌ها، اختصاص یک اتاق به داوران ویدیویی است.
جایگاه دوربین آفساید کجاست؟
در بسیاری از ورزشگاه‌های لیگ برتر ایران از جمله قایقران انزلی، انقلاب کرج، پاس قوامین تهران، شهید بهنام محمدی مسجدسلیمان، تختی آبادان و… فضای استاندارد برای نصب دوربین آفساید وجود ندارد. از آنجایی که یکی از ویژگی‌های VAR بازبینی آفساید توسط داور وسط است، وقتی جایگاهی برای دوربین آفساید به شکل استاندارد تعبیه نشده چطور می‌شود تکنولوژی را به آن ورزشگاه برد. البته همین حالا در برخی ورزشگاه‌ها یک سکوی آهنی برای نصب دوربین آفساید تعبیه شده، اما قوانین فیفا برای استفاده از VAR اجازه نمی‌دهد دوربین آفساید در چنین فضایی قرار بگیرد. جایگاه دوربین آفساید حتما باید اتاقکی هرچند کوچک مجهز به اینترنت پرسرعت و مسقف باشد که بتواند از دو یا سه اپراتور میزبانی کند.
مکان نصب مانیتور کنار زمین مهم است
نصب مانیتور کنار زمین برای به نمایش درآمدن صحنه‌های خاصی که داور بازی درخواست می‌کند، دیگر الزامی است که وجود دارد. شاید در نگاه اول این‌طور به نظر بیاید که نصب یک مانیتور در کنار زمین امری ساده است، اما در برخی ورزشگاه‌های ایران از نظر فیفا این امکان وجود ندارد! مکانی که مانیتور نصب می‌شود، باید کاملا در مرکز استادیوم باشد و فدراسیون جهانی تاکید دارد تا شعاع چند متری آن هیچ نیمکتی قرار نداشته باشد تا داور بتواند با تمرکز و آرامش صحنه را مرور کند و تصمیم بگیرد. در برخی ورزشگاه‌های ایران آنقدر فضای دور زمین و حتی فاصله نیمکت تا زمین چمن و مسافت بین دو نیمکت کم است که شاید حتی اجازه نصب مانیتور روی فضای لب خط به کمیته داوران داده نشود.
اتفاق ویژه در ایران به شرط توسعه زیرساخت‌ها
با همه مطالب مطرح شده، ورود کمک‌داور ویدیویی به ایران اتفاقی بسیار خوب و حتی یک رویداد تاریخی است که می‌تواند بسیاری از مشکلات داوری را حل کند. جو متشنج ناشی از اشتباهات داوران و اعتراض تیم‌ها با آمدن VAR تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند، اما همه اینها به شرط توسعه زیرساخت‌ها و استفاده از این تکنولوژی در همه ورزشگاه‌هاست.
به عنوان مثال، اگر چند ورزشگاه لیگ برتر مجهز به VAR شوند و سایر ورزشگاه‌ها نتوانند از آن بهره ببرند، باز هم چالش‌های جدیدی در امر قضاوت به وجود خواهد آمد که بدون شک کمیته داوران باید به این مسائل نیز توجه ویژه داشته باشد.
لزوم همکاری باشگاه‌های لیگ برتری
در کنار همه این مسائل، نقش باشگاه‌های لیگ برتری نیز در این امر تاثیرگذار است. باشگاه‌های میزبان در لیگ برتر باید ورزشگاه‌های خود در مسابقات را تجهیز کنند و اگر ورزشگاهی امکانات لازم را ندارد، وظیفه دارد قبل از هر چیز ورزشگاه ایده‌آلی معرفی کند و البته به ترمیم استادیوم خانگی خود بپردازد تا امکان استفاده از VAR را داشته باشد.
به همین منظور لازم است که باشگاه‌ها نیز بودجه‌ای برای تجهیز ورزشگاه‌های خانگی خود به استانداردهای مورد نیاز فیفا برای VAR اختصاص بدهند تا در آینده‌ای نزدیک شاهد کاهش اشتباهات داوری و تلطیف فضای اعتراضی به قضاوت‌ها باشیم.
//انتهای پیام