“بچه پولدار” در ساختمان شماره 10/ نخست‌وزیر جدید بریتانیا کیست؟
گزارش «شهروند» درباره زندگی شخصی و سیاسی ریشی سوناک، سیاستمدار هندی‌تبار که رهبری حزب محافظه‌کار در بحرانی‌ترین روزهای انگلیس به او رسیده است
مولتی میلیونر هندی‌تبار یا همان خزانه‌دار دست‌ودلبازِ دوران کرونا که خیلی زود در نظر مردم انگلیس مرفه بی‌درد شناخته شد، حالا جوان‌ترین نخست‌وزیر انگلیس در دوران معاصر شده است.
راضیه زرگری_شهروندآنلاین؛ ریشی سوناک که هفت هفته پیش در انتخابات رهبری حزب محافظه‌کار بریتانیا به لیز تراس باخته بود، با استعفای زودهنگام تراس و با کسب بیشترین حمایت در میان نمایندگان محافظه‌کار پارلمان، به رهبری حزب حاکم رسید تا نخست‌وزیر بعدی بریتانیا شود. سوناک در شرایطی به‌عنوان پنجاه‌وهفتمین نخست‌وزیر بریتانیا کار خود را شروع می‌کند که در کمتر از چهار ماه دو نخست‌وزیر -بوریس جانسون و لیز تراس- مجبور به استعفا از رهبری حزب شده‌اند. شرایط اقتصادی بریتانیا بعد از برگزیت، همه‌گیری کرونا و حمله روسیه به اوکراین، همزمان با رسوایی‌های پی‌درپی سیاستمداران، فضای سیاسی این کشور را چنان تکان داده که در ماه‌های اخیر شکستن رکوردها، از بالاترین نرخ تورم در 40 سال گذشته تا کوتاه‌ترین دوره نخست‌وزیری در تاریخ بریتانیا، به اخبار روزمره تبدیل شده. ریشی سوناک در چنین شرایطی سکان دولت را به دست می‌گیرد. او اولین نخست‌وزیر آسیایی‌تبار تاریخ بریتانیا و جوان‌ترن رهبر دولت در تاریخ معاصر این کشور خواهد بود.
ریشی سوناک سال ۱۹۸۰ در شهر ساوتهمپتون در جنوب بریتانیا متولد شد. پدرش پزشک عمومی و مادرش داروخانه‌دار بود. آنها هر دو هندی‌تبار ولی متولد شرق آفریقا هستند و در دهه ۱۹۶۰ از کنیا و تانزانیا به بریتانیا مهاجرت کرده بودند. او که در یکی از معروف‌ترین مدرسه‌های خصوصی بریتانیا به نام کالج وینچستر تحصیل کرده، لیسانس «فلسفه، سیاست و اقتصاد» از دانشگاه آکسفورد دارد و پس از آن از دانشگاه استنفورد آمریکا فوق‌لیسانس ام‌بی‌ای گرفت.
او در استنفورد با همسرش آکشاتا مورتی آشنا شد که دختر نارانایا مورتی، میلیاردر هندی و از موسسان شرکت اینفوسیس، یکی از غول‌های دنیای فناوری اطلاعات است. سوناک پس از دانشگاه حدود سه سال در بانک گلدمن‌ساکس کار کرد و بعدا جزو مدیران دو صندوق سرمایه‌گذاری بود. او سال ۲۰۱۵ از حوزه انتخابیه‌ای که پیش‌تر نماینده‌اش ویلیام هیگ، وزیر خارجه پیشین بریتانیا بود، وارد پارلمان شد.
مولتی‌میلیونر هندی‌تبار کیست؟
ریشی سوناک در حالی برای سومین نخست‌وزیری بریتانیا در سال‌جاری آماده می‌شود که کنجکاوی درباره ثروت او مانند حباب‌های فکری پر از اسکناس‌های تا نخورده پوند بریتانیا در ذهن مردم موج می‌زند.
ثروت او چقدر است؟ تایمز لندن تخمین زده که ثروت سوناک و همسرش آکشاتا مورتی بیش از 800میلیون دلار ارزش دارد؛ رقمی که آنها را در زمره 250 فرد یا خانواده ثروتمند بریتانیا قرار می‌دهد. منبع ثروت آنها؟ این گزارش می‌گوید «فن‌آوری و صندوق تامینی».
سوناک‌ها برای اظهارنظر در دسترس نیستند و حتی اگر هم در دسترس بودند، به سختی می‌توانستند ثروت دقیق خود را تخمین بزنند. پس اعداد واقعی هر چه باشد، سوالات زیادی مطرح می‌شود درباره اینکه آیا این مولتی‌میلیونر نخست‌وزیر شده با توجه به ثروتش می‌تواند با بریتانیایی‌های معمولی ارتباط داشته باشد یا نه؟ به هر حال با دست‌وپنجه نرم‌کردن با بحران هزینه‌های زندگی، او در شرف درگیرشدن با چالش‌های بسیار سخت برای بیرون‌کشیدن کشور از یک حفره عمیق مالی و جلوگیری از رکود است.
در ماه آگوست، سوناک با پرسش‌هایی درباره ثروت شخصی‌اش روبه‌رو شد و گفت که با وجود خوش‌شانس‌بودن در موقعیت خود، «ابچه پولدار به دنیا نیامده است». او افزود: «فکر می‌کنم بهتر است مردم را از روی حساب بانکی‌شان قضاوت نکنیم، بلکه آنها را از روی شخصیت و اعمال‌شان قضاوت کنیم.»
ریشی ریچ با شلوارهای 3500 پوندی
اما روزنامه‌های بریتانیایی درباره‌اش قضاوت کرده و او را «ریشی ریچ» خطاب کردند. همسر او یک طراح مد و دختر بنیانگذار میلیاردر شرکت فناوری Infosys است. دشمنان سوناک به تمایل او به پوشیدن کت و شلوارهایی 3500 پوندی، حدود 4300 دلاری اشاره کرده‌اند. آنها می‌گویند او یک بار در یک کارگاه ساختمانی با یک جفت کفش از برند لوفر به ارزش 490 پوند دیده شد. این زوج خانه‌هایی در لندن و حوزه پارلمانی‌اش در یورکشایر انگلستان دارند و به علاوه املاکی هم در سانتا مونیکا، کالیفرنیا دارند.
افشای فرار مالیاتی همسر سوناک و شروع حاشیه‌های دردسرساز
ثروت سوناک او را در کانون توجه ناخوشایندی قرار داده است، به‌ویژه پس از افشای این موضوع که همسرش، خانم مورتی، دختر یکی از ثروتمندترین تاجران هند، سالانه میلیون‌ها پوند از مالیات پس‌انداز می‌کرده و با ادعای برخورداری از وضعیت افراد «غیرمقیم» در سود سهام او در شرکت پدرش، سالانه میلیون‌ها پوند از مالیات پس‌انداز کرده است. این افشاگری‌ها آرزوهای سیاسی سوناک را تهدید می‌کرد. البته همسرش خانم مورتی با گفتن اینکه از درآمد خارج از کشورش در بریتانیا مالیات خواهد پرداخت، مسیر انتقادات را تغییر داد. پس از افشای وضعیت مالیاتی همسرش، ریشی سوناک در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی خودش را به ویل اسمیت، بازیگر مشهور هالیوود تشبیه کرد که در مراسم اسکار روی سن رفت و به کریس راک، مجری برنامه سیلی زد.
تلاش برای یک «بریتانیایی معمولی»شدن با گاف‌های خنده‌دار
حالا او یکی از ثروتمندترین افرادی است که ساختمان شماره 10 خیابان داونینگ را اشغال می‌کند. به نظر می‌رسد امسال سوناک در وهله نخست تلاش می‌کند تا ارزش‌های خود را به‌عنوان یک بریتانیایی «معمولی» تقویت کند، آن هم با استفاده از یک استعاره سیاسی نخ‌نما و فرسوده که می‌گوید برای پرداخت هزینه‌های اقلام باید وارد فروشگاه شوی، اما آنچه به‌روشنی یک فرصت طلایی برای عکس به نظر می‌رسید، مسیر کاملا اشتباهی برای سوناک بود.
یکی دیگر از گاف‌های سوناک پس از تحویل لایحه بودجه مختصر به مجلس عوام در ماه مارس اتفاق افتاد. زمانی که ساعتی پس از اعلام کاهش عوارض بنزین، جلوی عکاسان و فیلمبرداران، یک خودروی نسبتا ارزان‌قیمت کیا ریو را بنزین زد؛ خودرویی که بعدا معلوم شد از یکی از کارکنان سوپرمارکت قرض گرفته بوده و مجانی بنزین زده است. زمانی که وارد پمپ‌بنزینی در نیوکراس لویشم شد تا مثلا باک خودروی قرضی ارزان‌قیمتش را پر کند، دوربین‌ها از او عکس و ویدیو گرفتند. فیلم پخش‌شده در اسکای‌نیوز نشان داد که کارگر پمپ‌بنزین در حال بالابردن دستگاهی برای اسکن بارکد یک قوطی کوکاکولا برای آقای سوناک است. اما صدراعظم زمانی که متوجه نبود آن دستگاه، وسیله کارت‌کشیدن و پرداخت هزینه نیست، به طرز ناشیانه سعی کرد با کارت بانکی خود از طریق یک صفحه پلاستیکی پول نوشابه‌اش را پرداخت کند. کاربران شبکه‌های اجتماعی هیچ رحمی به او نکردند و همه‌جوره مسخره‌اش کردند، هر لقبی به او دادند به جز «مردی از جنس مردم».
او همچنین در مصاحبه دیگری گفته بود از گرانی اجناس بی‌خبر نیست، چراکه او، همسرش و دو دخترشان، «هر کدام نان خودشان را در خانه دارند.» این اظهارنظر سوناک هم واکنش‌های تمسخرآمیزی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های انگلیس به‌همراه دارد.
شهرت زودگذر در سایه کرونا
ریشی سوناک جزو نسل جدیدی از نمایندگان حزب محافظه‌کار است که با تلاش‌های دیوید کامرون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، چهره این حزب را تغییر داده‌اند؛ نسلی که شمار اقلیت‌های نژادی، زنان و افراد طبقه کارگر در آن به‌مراتب بیشتر از نسل‌های قبلی است. او برخلاف اکثر هم‌نسلانش در مجلس، در همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ طرفدار خروج از اتحادیه اروپا بود و گفته بود معتقد است برگزیت بریتانیا را «آزادتر، عادلانه‌تر و مرفه‌تر» می‌کند. سه سال پس از ورود به مجلس، برای اولین‌بار سمت دولتی گرفت. در تابستان ۲۰۱۹، با روی کار آمدن بوریس جانسون، به قائم‌مقام وزیر دارایی ارتقا پیدا کرد و وارد کابینه شد. تنها چند ماه بعد، با کناره‌گیری ساجد جاوید از مقام وزیر دارایی، سوناک جانشین او شد؛ درست چند هفته قبل از آنکه دولت برای مهار همه‌گیری کرونا، محدودیت‌های گسترده سراسری به اجرا بگذارد.
همه‌گیری کرونا خیلی سریع سوناک را به یکی از مشهورترین سیاستمداران بریتانیا تبدیل کرد. با شروع قرنطینه‌ها، قول داد که «هر چه لازم باشد» برای کمک به مردم و کسب‌وکارها انجام دهد. در طول دوران محدودیت‌های کرونا، وزارت دارایی زیر نظر سوناک صدها میلیارد پوند کمک نقدی مستقیم به مردم و کسب‌وکارها پرداخت و محبوبیت شخص وزیر دارایی سر به فلک کشید. ولی هیچ محبوبیتی ابدی نیست. با افزایش قیمت حامل‌های انرژی در اواخر ۲۰۲۱ و اوایل ۲۰۲۲ -روندی که با حمله روسیه به اوکراین سرعت بیشتری هم گرفت- قیمت‌ها، مخصوصا نرخ برق، گاز، بنزین و گازوییل در بریتانیا رو به افزایش گذاشت و «خرج زندگی» ورد زبان‌ها شد.
ولی تدابیری که او مارس ۲۰۲۲ در «بیانیه بهاری» یا همان لایحه بودجه مختصر که برای کمک به معیشت در نظر گرفته بود، به نظر اکثر مردم ناکافی می‌آمد و ناگهان محبوبیت آقای وزیر سیر نزولی گرفت. همان زمان بود که مشخص شد همسرش سال‌هاست از نظر مالیاتی «غیرمقیم» محسوب می‌شود و روی میلیون‌ها پوند سودی که از سهامش در شرکت پدرش دریافت می‌کرده، در بریتانیا مالیات نمی‌دهد. چند روز بعد، پلیس لندن سوناک را بابت نقض محدودیت‌های کرونا با شرکت در یکی از مهمانی‌های غیرقانونی در دفتر نخست‌وزیر مجرم شناخت و جریمه‌اش کرد.
مدتی بعد هم معلوم شد که سوناک تا اکتبر ۲۰۲۱ همچنان گرین‌کارت آمریکا داشته؛ کارتی که صاحبش باید قصد اقامت دائم در آمریکا را داشته باشد. در همین بازه کوتاه، تصویر سوناک در افکار عمومی از خزانه‌دار دست‌ودلباز اوایل همه‌گیری به «مرفهی بی‌درد» تبدیل شد که قصد ماندن در بریتانیا ندارد، خانواده‌اش از هر راه فرار قانونی برای مالیات‌ندادن در بریتانیا استفاده می‌کند و به جایش او مالیات‌های مردم عادی را بالا می‌برد.
خطاهایی که قرار است «فورا» جبران شود
چارلز سوم، پادشاه بریتانیا روز سه‌شنبه ۲۵ اکتبر رسما ریشی سوناک را به‌عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور منصوب کرد؛ سومین نخست‌وزیری که در دو ماه گذشته سکان هدایت این کشور را در دست می‌گیرد. او در نخستین سخنرانی خود به‌عنوان نخست‌وزیر گفت که قصد دارد «خطاهای دولت گذشته» را «فورا» جبران کند. سوناک همچنین با اشاره به «مشکلات عمیق» اقتصادی بریتانیا، هشدار داد که «تصمیمات سختی» در راه است. این برای نخستین‌بار در تاریخ بریتانیاست که یک غیر سفیدپوست، اداره دولت بریتانیا را بر عهده می‌گیرد. او همچنین با ۴۲ سال سن، جوان‌ترین نخست‌وزیر در تاریخ معاصر بریتانیا است.
تشکیل کابینه در شرایط تورمی بی‌سابقه انگلیس
سوناک در شرایطی ریاست کابینه بریتانیا را برعهده گرفته که وضعیت اقتصادی و اجتماعی این کشور به‌شدت بحرانی است و نرخ تورم در بریتانیا به بالاترین میزان در میان کشورهای عضو گروه ۷ رسیده است. وزیر دارایی پیشین بریتانیا در شرایطی پیشنهاد تشکیل کابینه را دریافت کرده که همزمان با تورم بیش از ۱۰درصد در بریتانیا که بالاترین میزان در 40 سال گذشته است، قیمت انرژی و مواد غذایی در این کشور در حال افزایش است.
به علاوه در شرایط فعلی میزان محبوبیت حزب محافظه‌کار در این کشور به پایین‌ترین حد خود رسیده و حزب کارگر به‌عنوان حزب اصلی مخالف دولت و دیگر احزاب بریتانیا خواستار برگزاری انتخابات عمومی زودهنگام شده‌اند. با این حال، سوناک پس از رسیدن به رهبری حزب محافظه‌کار بریتانیا، برگزاری انتخابات زودهنگام در کشورش را رد کرد.
او همچنین در نخستین اظهارنظر خود پس از رسیدن به نخست‌وزیری بریتانیا با وجود تشکر از لیز تراس، گفت که تلاش می‌کند تا «اشتباهات» نخست‌وزیر پیشین را جبران کند.
سوناکِ هندی‌تبار تاکنون مخالفتی با قانون بحث‌برانگیز مهاجرت در بریتانیا نداشته و عنوان کرده از این قانون حمایت می‌کند.
انتهای پیام //