جشن هالووین امسال در جهان بسیار پرحادثه و عجیب بود، از کشته شدن تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان از جمله ۵ ایرانی در جشن هالووین سئول، پایتخت کره جنوبی تا جنجال بر سر جشن به سبک غربی در ریاض، پایتخت عربستان
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ جشن هالووین امسال در جهان بسیار پرحادثه و عجیب بود، از کشته شدن تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان از جمله ۵ ایرانی در جشن هالووین سئول، پایتخت کره جنوبی تا جنجال بر سر جشن به سبک غربی در ریاض، پایتخت عربستان، مهد اسلام و کشوری سخت مذهبی و محافظه‌کار.
به گزارش مقامات، دست‌کم ۱۵۳ نفر در مراسم هالووین در یک کوچه باریک در سئول، پایتخت کره جنوبی، بر اثر فشار جان باختند و ۸۲ نفر نیز زخمی شدند که ۵ نفر از این جانباختگان ایرانی بودند.
این حادثه در ناحیه ایتائوان در سئول اتفاق افتاد که محل برگزاری اولین مراسم هالووین بدون ماسک پزشکی از زمان شیوع کرونا بود. هالووین از جشن‌های پرطرفدار در کره جنوبی نیست، اما منطقه ایتائوان فضای بین‌المللی‌تری دارد و روز شنبه جشن هالووین در این محل برگزار شد.
ظاهرا تعداد زیادی از جوانان در این جشن شرکت کرده و برخی از آنها با جامه‌های مخصوص هالووین مشغول خوشگذرانی و رفتن به کلوپ‌ها بودند. گفته می‌شود که عصر روز شنبه حدود ۱۰۰ هزار نفر در این ناحیه حضور داشتند و محله ایتائوان آنقدر شلوغ شده بود که برخی احساس ناامنی می‌کردند
یک ویدیوی دیگر نیز ازدحام صدها نفر را در یک کوچه باریک و شیبدار نشان می‌دهد که این ازدحام باعث بر زمین افتادن و زیر دست و پا ماندن و کشته شدن عده زیادی شد. در ویدیوهای ایتائوان کیسه‌های اجساد در خیابان قرار داده شده و امدادگران در حال بیرون کشیدن مردم از زیر آوار جمعیت هستند.
اما رویداد عجیب بعدی برگزاری جشن هالووین در عربستان بود. تا همین چند سال پیش، جشن گرفتن هالووین در عربستان دستگیری توسط پلیس و مجازات به همراه داشت، اما هم اکنون هالووین با همراهی لشکری از مردمی برگزار می‌شود که در لباس‌های ارواح خبیثه، دلقک‌های ترسناک، شخصیت‌های افسانه‌ای و فیلم‌های ژانر وحشت آزادانه در بلوار ریاض به تقلید از بلوار هالیوود در لس‌آنجلس، که به مرکز سرگرمی در پایتخت عربستان تبدیل شده است، جولان می‌دهند.
در فرهنگ غربی به ویژه مسیحیت، هالووین جایگاهی ویژه دارد که با مراسم پرهیاهو و پر زرق و برق و آداب و رسوم ویژه آن، جشن گرفته می‌شود. هالووین که روز ۳۱ اکتبر در تقویم میلادی برگزار می‌شود در ابتدا روزی بوده برای بزرگداشت درگذشتگان خانواده‌ها و شهدای راه مسیحیت که البته بسیاری از مراسم آن ریشه در آداب و رسوم دوران پیشامسیحیت دارد.
اما چندین دهه است که هالووین با پوشیدن لباس‌های مبدل بر اساس شخصیت‌های افسانه‌ای و اغلب به هیبت موجودات ترسناک و خلق فضاهایی به سبک گوتیک و ژانر وحشت و شرکت در مهمانی‌های بالماسکه گره خورده است. پیشرفت تکنولوژی، دهکده جهانی و حضور گسترده مردم از فرهنگ‌های متفاوت در شبکه‌های اجتماعی باعث آشنایی مردم با آداب و رسوم و جشن‌های ملل مختلف شده است و به همین ترتیب بود که هالووین به عربستان نیز پای گذاشت.
در ماه اکتبر ۲۰۱۸ پلیس عربستان به یک مهمانی هالووین حمله و مردم را بازداشت کرد و زنانی را که لباس مبدل پوشیده بودند، مجبور کرد خود را کاملا پوشانده و از مهمانی فرار کنند. اما امسال به نظر می‌رسید بخش‌هایی از ریاض به تصرف ارواح خبیثه، جادوگران، هیولاها، خون‌آشام‌ها و دیگر موجودات خیالی و وحشتناک درآمده است که در کافه‌ها و رستوران‌ها لم داده یا پای پیاده یا در خودروهای خود در بلوار ریاض در حال جولان بودند.
و تمام اینها نشان‌دهنده تغییرات اجتماعی گسترده در عربستان است که بانی بسیاری از آنها محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، است که با ایجاد اصلاحات وسیع نظیر باز شدن سالن‌های سینما، آزاد کردن فستیوال‌های فیلم و سرگرمی، رونق صنعت گردشگری عربستان و رفع بسیاری از محدودیت‌ها از جمله ممنوعیت رانندگی زنان سعی دارد چهره‌ای مدرن و جهانی از عربستان ارائه دهد.
جشن هالووین نیز بخشی از «فصل گردشگری ریاض ۲۰۲۲» است و وزیر سرگرمی عربستان آن را «کارناوال وحشت» نامیده است.
اما از آنجا که این تغییرات در عربستان بسیار سریع اتفاق افتاده است، هنوز بسیاری از جنبه‌های اجتماعی آن در هاله‌ای از ابهامات استراتژیک قرار دارد که این جشن هالووین نیز نمونه‌ای از آنهاست.
اگرچه دولت و سازمان‌های دولتی اسپانسر این جشن بودند که در بلوار ریاض، مرکز سرگرمی که به منظور اجرای فستیوال‌های جهانی در قلب پایتخت و جذب گردشگران احداث شده، برگزار شد و تمام رسومات هالووین از جمله لباس‌های بالماسکه در آن اجرا شده بود، اما با سیاست زیرکانه دولت به جای روز ۳۱ اکتبر در روز پنجشنبه و آخر هفته برگزار شد تا کمتر به هالووین ربط پیدا کند.
بسیاری از افراد به ویژه نسل جوان با این جشن موافق بوده و معتقدند که فرصتی است برای سرگرمی بی‌ضرر. یکی از شرکت‌کنندگان می‌گوید: «این یک جشن بزرگ و موقعیتی برای شادی است. در مورد حلال یا حرام بودن آن چیزی نمی‌دانم. ما فقط برای شادی کردن در این جشن شرکت کرده‌ایم.» و دیگری می‌گوید: «کل اعمال بنیاتهم. نیت ما فقط شاد بودن است.»
اما از آنجا که برگزاری جشن‌ها و اعیاد برای دهه‌ها بسیار محتاطانه بوده، هم‌اکنون برگزاری جشن‌های غربی و غیراسلامی در عربستان انتقاد شبکه‌های اجتماعی مسلمان را در پی داشته و عده‌ای نهادهای مذهبی عربستان را به داشتن سیاستی دوگانه متهم می‌کنند که اجازه برگزاری الموالید، جشن تولد پیامبر اکرم (ص)، را نمی‌دهد، اما با برگزاری جشن‌های غربی و غیراسلامی مانند هالووین مخالفتی نداشته و حتی از آنها حمایت می‌کند.
عده‌ای دیگر نیز معتقدند جشن گرفتن هالووین تقلیدی کورکورانه از غرب بوده، جشنی غیراسلامی است و برگزاری آن در عربستان که جایگاه مسجدالحرام و خانه کعبه است، حرام است. مسلمانان فقط باید عید فطر و عید قربان را جشن بگیرند و دیگر مراسم فقط برای مسیحیان است. برخی دیگر نیز معتقدند که این سرگرمی‌ها راهی است برای منحرف کردن اذهان عمومی از مشکلات اقتصادی نظیر نرخ بالای بیکاری در بین جوانان و چالش‌های سیاسی نظیر نبود آزادی بیان.
آنچه مسلم است عربستان با سرعتی عجیب در مسیر تغییر و دگرگونی است و محمد بن سلمان ایده‌هایی بلندپروازانه تحت عنوان «چشم‌انداز ۲۰۳۰» برای پیشرفت عربستان به ویژه در حوزه گردشگری دارد. او قصد دارد اقتصاد عربستان را که صرفا بر صادرات نفت متکی است از تک‌قطبی بودن خارج کند و در حوزه‌های مختلف گسترش دهد. اما باید دید که جامعه سنتی عربستان برای این تغییرات ناگهانی و بدون بسترسازی فرهنگی آماده است یا خیر.
گزارشگر و مترجم: مهرناز الماسی
منابع:
New York Times
Middle East Monitor
Al Bawaba