بهاره جلالوند_شهروندآنلاین؛ با افزایش سن، توانایی بدن روز به روز کمتر و کمتر می شود که این مسئله اجتناب ناپذیر است. امروزه افراد به دنبال راه هایی می گردند که بتوان تا حدود زیادی مشکلات ناشی از افزایش سن را به حداقل ممکن رساند. برای مثال، ورزش و تغذیه مناسب تا حدودی میتواند وضعیت بدن را بهبود بخشد. یکی از مشکلاتی که با افزایش سن افراد را درگیر خود می کند، کاهش شنوایی است. مسئله ای که می تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. برای اینکه درباره کاهش شنوایی در سن بالا بدانید، صحبتهای «سامان خرمی نژاد»، متخصص گوش و حلق و بینی، را بخوانید.
*کاهش شنوایی در سنین بالا به چه دلیل اتفاق می افتد؟
پیش از هر چیز باید گفت که کاهش شنوایی به حالتی گفته می شود که در شنوایی سنجی، اندازه شنوایی از 20 تا 25 دسی‌بل پایین‌تر باشد. کاهش شنوایی در هر سنی ایجاد می شود و می تواند به صورت انتقالی یا از نوع حسی و عصبی باشد. البته عوامل ایجادکننده هر کدام با دیگری تفاوت دارد. با افزایش سن، پیرگوشی ایجاد می شود که این نوع کاهش شنوایی، حسی و عصبی است. به غیر از پیرگوشی، عوامل دیگری هم هستند که جزو کاهش شنوایی حسی و عصبی به حساب می آیند. مثلا افرادی که در نوزادی یا جوانی به بیماریهایی جون مننژیت و اوریون مبتلا میشوند، مستعد ابتلا به کاهش شنوایی در سن بالا هستند و به طور کلی، زودتر از بقیه ممکن است کاهش شنوایی را تجربه کنند. تومورهای عصبی شنوایی و سابقه ارثی و فامیلی هم میتوانند در این مسئله نقش داشته باشند. البته به غیر از این موارد، عوامل دیگری هم مطرح هستند.
*یعنی همه افراد با افزایش سن دچار کاهش شنوایی میشوند؟
پیرگوشی، شایع ترین کاهش شنوایی حسی و عصبی به حساب می آید و همه افراد با افزایش سن، کاهش شنوایی را تجربه میکنند ولی شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. به طور کلی، هر دو گوش معمولا به یک نسبت دچار کاهش شنوایی خواهند شد. کاهش شنوایی ناشی از افزایش سن، در آقایان معمولا با شدت بیشتری است. کاهش شنوایی در سنین بالا، ممکن است باعث شکایت افراد از حالت وزوز گوش شود. به طور کلی، این افراد چنین بیان می کنند که توانایی شنیدن صدا را دارند ولی امکان تشخیص خوب برای آنها وجود ندارد. برای مثال، دقیقا نمی توانند متوجه شوند که اطرافیان به صورت مشخص چه می گویند. عده ای از افراد هم عنوان می کنند که وقتی یک نفر با آنها صحبت می کند، می شنوند ولی وقتی چند نفر با هم صحبت می کنند، امکان تشخیص صدا برای آنها به خوبی وجود ندارد. باید توجه داشت که عدم کنترل بیماری های زمینهای، مثل فشار خون بالا، دیابت، چربی خون و …، افراد را بیش از بقیه مستعد کاهش شنوایی می کند، پس این افراد باید حتما تحت نظر پزشک باشند.
*با شست وشوی گوش تا چه حد میتوان مشکل کاهش شنوایی را حل کرد؟
این باور در برخی افراد وجود دارد که فکر میکنند با شست وشوی گوش، میتوانند مشکل کاهش شنوایی را حل کنند، اما این باور چندان درست نیست. به طور کلی، جرم گوش تا حدودی شنوایی را کاهش می دهد. ولی این بدین معنا نیست که شست وشوی گوش و برطرف کردن جرم آن به تنهایی میتواند کاهش شنوایی در سن بالا را کاملا برطرف کند.
*سمعک تا چه حد می تواند به بهبود این مسئله کمک کند؟
باید توجه داشت که با افزایش سن، شنوایی مثل قبل نخواهد شد با این حال باید به فرد کمک کرد. سمعک، تنها برای کاهش شنوایی با شدت بالا در نظر گرفته نمی شود. در برخی موارد به این دلیل که فرد فعالیت های اجتماعی زیادی دارد باید از سمعک کمک گرفت حتی در شرایطی که کاهش شنوایی در حد کم باشد. اما برای آن دسته از افرادی که چندان در جامعه حضور ندارند، می توان در برخی موارد سمعک تجویز نکرد البته تمامی این موارد به نظر متخصص گوش و حلق و بینی بستگی دارد. با بروز کاهش شنوایی، افراد حتما باید کاملا مورد بررسی قرار بگیرند و شنوایی سنجی نیز برای آنها انجام شود. اگر بیماری یا مشکلی در گوش وجود داشته باشد، اول باید آن را برطرف کرد و بعد در صورت نیاز، اقدام به تجویز سمعک کرد. به طور کلی، سمعک را می توان در پشت گوش یا در داخل کانال گوش، قرار داد. اگر کاهش شنوایی شدید باشد، تجویز دارو روی آن اثری نخواهد داشت اما کاشت حلزون میتواند موثر باشد. در برخی موارد با توجه به نظر پزشک، جراحی به فرد توصیه می شود. البته هر یک از موارد یاد شده، بستگی به وضعیت بیمار دارد.
*نکاتی وجود دارد که با دانستن آنها بتوان کاهش شنوایی را به تعویق انداخت؟
سر و صدای زیاد، در بروز کاهش شنوایی به شکل حاد و مزمن نقش دارد. چنانچه فردی به یکباره در معرض صدای بلند (صدای ادوات جنگی، گلوله، موج انفجار و …) قرار بگیرد، کاهش شنوایی حاد را تجربه می کند. اما اگر قرارگیری در معرض سر و صدا مداوم باشد، کاهش شنوایی مزمن ایجاد می شود. مثلا افرادی که در کارخانه‌های پر سر و صدا مشغول به کار هستند و از گوشی حفاظتی هم استفاده نمی کنند، بیشتر مستعد کاهش شنوایی حسی و عصبی از نوع مزمن هستند. مراجعه دورهای به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی، به این افراد توصیه می شود. گوش دادن به موسیقی با صدای بلند به صورت دائمی در ماشین، میتواند گوش را در معرض آسیب و کاهش شنوایی قرار دهد. علاوه بر این، استفاده از هدفون برای شنیدن موسیقی نیز میتواند به گوش آسیب وارد کند و کاهش شنوایی را به همراه داشته باشد. زمانی که گوش در معرض یک صدای بلند قرار بگیرد، به شکل خودکار آستانه شنوایی را پایین می آورد تا بدین شکل خود را از آسیب محافظت کند. در چنین شرایطی فرد تصور میکند که صدا کم شده و صدا را افزایش می دهد و بدین ترتیب گوش آسیب می بیند. به طور کلی تا جای ممکن نباید با صدای بلند از هدفون استفاده کرد. با این حال میتوان، بعد از حدود 20 دقیقه گوش دادن به موسیقی، در حدود 15 دقیقه به گوش استراحت داد و دوباره از هدفون استفاده کرد تا گوش به حالت اولیه خود برگردد و نیاز به افزایش مجدد صدا نباشد.