خنثی‌سازی تحریم‌ها در دستور کار
بررسی دیپلماسی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در دولت سیزدهم در گفتوگو با کارشناسان
دیپلماسی متوازن و فعال با کشورهای منطقه و فرامنطقه در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی یکی از وعده‌های دولت سیزدهم به شمار می‌آمد که در یک سال گذشته در راستای آن گام برداشته است. دولت سیزدهم در راستای منافع ملی و چندجانبه‌گرایی سیاسی، اقتصادی رفت‌وآمدهای متعددی به کشورهای مختلف داشته است که در ادامه این سیاست‌ها صبح روز گذشته رومن گلاوچنکو، نخست‌وزیر بلاروس وارد تهران شد. سفر نخست‌وزیر بلاروس به همراه هیأت همراه به‌منظور گسترش روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف ازجمله ترانزیت، صادرات و واردات، تامین انرژی، محصولات کشاورزی و انتقال تکنولوژی و تجهیزات عنوان شده است. موضوعی که به اذعان کارشناسان فرصتی است، برای خنثی‌سازی تحریم‌ها. «شهروند» در این گزارش سعی کرده در گفتوگو با کارشناسان دستاوردها و مزیت‌های ارتقای دیپلماسی میان تهران و مینسک را مورد واکاوی قرار دهد.
به گزارش خبرنگار شهروند؛ دولت سیزدهم از آغاز به کار خود اولویت دیپلماسی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را تعاملات اقتصادی قرار داده و به تعبیری خنثی‌سازی تحریم‌ها را در دستور کار خود گذاشته است؛ به اذعان کارشناسان سفر اخیر «لوکاشنکو» به تهران را نیز باید در همین راستا برشمرد. در این سفر هیأت‌های دو کشور، دیداری مشترک با فعالان اقتصادی ایران و بلاروس خواهند داشت و در زمینه تسهیل تجارت دوسویه رایزنی و گفتوگو خواهند کرد. مسأله‌ای که به نگاه کارشناسان می‌تواند زمینه خنثی‌سازی تحریم‌ها فراهم سازد. فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس معتقد است که این رویکرد دولت در تقویت تعاملات بین‌المللی می‌تواند در حل برخی مشکلات در حوزه سرمایه‌گذاری و روابط تجاری کشور نقش مهمی داشته باشد. مالکی با تایید عملکرد دولت سیزدهم در توسعه و تقویت دیپلماسی اقتصادی می‌گوید: «ایجاد توازن و تعامل با کشورهای دیگر نقش موثری می‌تواند در پیشبرد منافع ملی ایفا کند.» بنا به گفته این عضو مجلس، راهبرد دولت سیزدهم می‌تواند در خنثی‌سازی تحریم‌ها موثر باشد.
یک رویداد مثبت
نخست‌وزیر بلاروس در پی توافقات صورت گرفته در مذاکرات بین رئیسان‌جمهوری ایران و بلاروس در حاشیه اجلاس شانگهای در سمرقند ازبکستان در شهریورماه امسال، صبح روزگذشته در صدر هیأتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی وارد تهران شد. رومن گلاوچنکو که برای نخستین بار به تهران سفر کرده، قرار است ضمن گفتوگو با مسئولان کشور در دیدار و گفتوگو مشترکی با فعالان اقتصادی ایران و بلاروس نیز حضور یابد. دو هیأت ایران و بلاروس در دیدارهای دوجانبه در تهران درباره گسترش روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف ازجمله ترانزیت، صادرات و واردات، تامین انرژی، محصولات کشاورزی و انتقال تکنولوژی و تجهیزات مذاکره خواهند کرد. به اذعان کارشناسان با توجه به رویکرد جمهوری اسلامی ایران و بلاروس در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی این رایزنی‌ها می‌تواند یک نقشه راه جامع برای همکاری‌های مشترک تهران و مینسک ترسیم کند. اگرچه در گذشته نیز تعاملات دو کشور در سطح بالایی قرار داشته است. به‌طور مثال در مهرماه گذشته، هشت شرکت عضو کنسرن دولتی «بل نفت خیم» بلاروس آمادگی خود در کوتاه‌ترین زمان را برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران اعلام کردند.
یک همکاری مشترک زیرساختی
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز معتقد است که تعاملات بلاروس و ایران با توجه به تمایل هر دوطرف به ترویج همکاری‌های مشترک، یک فرصت کم‌نظیر به شمار می‌آید. بنا به گفته فعالان اقتصادی حوزه عمران و اقدامات زیرساختی، صنعت دامداری و لبنیات، کشاورزی و ماشین‌آلاتی چون کمباین و … ازجمله حوزه‌هایی هستند که در گذشته موردتوجه دوطرف بوده و همکاری‌هایی در این بخش‌ها انجام شده است که می‌توان آن را گسترش نیز داد. مسأله‌ای که غلامحسین شافعی نیز بر آن اذعان دارد، شافعی به سرمایه‌پذیر بودن بلاروس نیز اشاره دارد و از این مسأله به عنوان یک نقطه‌قوت یاد می‌کند. ایران در حال‌حاضر صادرکننده محصولاتی همچون فرش‌ماشینی و موکت، خشکبار ایرانی، خرما، کشمش، پلیمر و پلی‌اتیلن به بلاروس است. صنعت کشور بلاروس نیز بر کشاورزی و دامداری استوار است، صنایعی رو‌به‌رشد که می‌تواند فرصتی برای تبادلات تجاری میان تهران و مینسک به شمار آید.
عملکرد مثبت در حوزه دیپلماسی اقتصادی
موضوعی که «زهیر اصفهانی»، مدرس دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی نیز به آن اذعان دارد. این کارشناس مسائل بین‌المللی معتقد است که سیاست‌های دولت سیزدهم در عرصه دیپلماسی اقتصادی مثبت بوده است. او در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «در روابط بین‌الملل یک اصل مهم وجود دارد و آن این است که دولت‌ها نیازمند به تعاملات بین‌المللی هستند. گسترش همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند زمینه رشد کشورها را فراهم سازد و به کشورها در اداره بهتر جوامع خود کمک کند.» بنا به گفته این تحلیلگر بین‌المللی همین موضوع باعث شده است که کشور آمریکا و چین با تمام اختلافات سیاسی در عرصه اقتصادی فعالیت مشترک بسیاری را دنبال کنند.
«زهیر اصفهانی» کشور بلاروس را یک کشور با توان اقتصادی متوسط برشمرد که دارای ظرفیت‌های بسیاری در عرصه اقتصادی است که در دولت‌های گذشته نسبت به آن توجه لازم صورت نگرفته است. او تعاملات دولت سیزدهم در ارتقای دیپلماسی منطقه‌ای و نگاه به شرق را نیز مثبت ارزیابی و بر این نکته تاکید کرد که بایستی روابط اقتصادی را چه با غرب و شرق عمق بخشید.
او در این‌باره می‌گوید: «باید در جهت تامین منافع ملی و بسترسازی لازم برای شکوفایی اقتصادی به‌طور متوازن با کشورهای متعدد ارتباط برقرار کرد. عملکرد دولت سیزدهم در این عرصه مثبت بوده است. عضویت ایران در سازمان‌های بین‌المللی همچون شانگهای نمونه‌ای از این فعالیت‌های مشترک است. البته باید با عمق‌بخشی به این تعاملات و نگاه فرامنطقه‌ای گام‌های بیشتری برداشت.»