رضا مقدس عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق ایجاد منابع جدید درآمدی در بسیاری از کشورهای دنیا، یکی از پیشنهادهای صاحبنظران اقتصادی است که میتواند منابع درآمدی دولت را افزایش دهد. در اقتصاد امروز کشور نیز توان و ظرفیت بالقوه مثبتی بهمنظور افزایش این درآمدها موجود است که دولت باید در زمینه بالفعلسازی آن تلاش کند.
اصلاح برخی از قوانین، ایجاد بستر اطلاعاتی و آماری و تبلیغات فرهنگی از موضوعاتی است که میتواند دایره مالیاتی کشور را عمیقتر و همچنین تور مالیاتی برای جلوگیری از فرار مالیاتی فراهم کند. موضوع تصویب مالیات بر عایدی سرمایه نیز که این روزها بار دیگر مطرح شده، یکی از راهکارهایی است که میتواند بخش بزرگی از انضباط مالی و عدالت مالیاتی را محقق کند. این طرح به شرط اجرا میتواند علاوه بر افزایش درآمدهای مالیاتی دولت، عدالت مالیاتی را بسط دهد و زمینه کاهش سوداگری در اقتصاد را نیز فراهم کند؛ اگرچه اجراییشدن این طرح نیازمند بستر اطلاعاتی و آماری دقیق است.
همچنین این طرح میتواند تاثیرات مثبت متعددی در اقتصاد کشور ایجاد کند و اتکای بیش از حد به درآمدهای نفتی در طول سالهای متمادی را با افزایش درآمدهای مالیاتی کاهش دهد. متاسفانه عدمقانونمندی در نظام مالیاتی کشور منجر شده است که با پدیده بیعدالتی مالیاتی مواجه باشیم.
به طور مثال به سادگی از کارمندان و کارگران مالیات گرفته میشود، در شرایطی که بسیاری از معاملات واسطهگرایانه در بازار از تور مالیاتی رها میشوند.
نکته دیگر این است که طرح عایدی بر سرمایه علاوه بر مزایای مثبت در کاهش سرمایهگذاری نیز میتواند تاثیرگذار باشد که باید در این زمینه با دقت عمل کرد.
به همین منظور در طرح مالیات بر عایدی به مواردی همچون معافیت بازار سهام، معافیت فروش املاک نوساز، معافیت معاملات ناظر به دارایی مرتبط با شغل و تخفیف مالیاتی برای معاملات املاک اشخاص تجاری در حاشیه شهرها و شهرهای کوچک نیز باید توجه کرد.