«جوهاتسو» به معنای «مردم تبخیر شده» اصطلاحی است که ژاپنیها به افرادی اطلاق میکنند که بدون بر جای گذاشتن ردی از خود با تغییر نام، آدرس و روابط کاری ناپدید میشوند. تعداد افراد ناپدید شده در ژاپن مدام رو به افزایش بوده و از ۸۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ به ۹۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۹ رسید و به نظر میرسد آمار غیررسمی بسیار بیشتر از این تعداد باشد.
ورشکستگی و فرار از بدهی، مشکلات کاری و خانوادگی، ازدواجهای نافرجام، خشونت خانگی، افراد مزاحم، افسردگی و یا علاقه شخصی از جمله دلایلی است که باعث جوهاتسو شده و به نظر میرسد ریشه آن را باید در فرهنگ ژاپن جستجو کرد.
فرهنگ ژاپن به «سِکِنتِی» معروف است، یعنی غرور خانوادگی و حفظ ظاهر و آبرو در آن اهمیت فراوان داشته و بیآبرویی بار عظیمی تلقی میشود. اگر کسب و کار فرد شکست بخورد و توانایی اداره مالی خانواده خود را نداشته باشد و یا دچار بیماری مرگباری شده که سربار خانواده شود، باعث میشود فرد به حدی احساس شرم کند که نتواند در چشم افراد خانواده نگاه کرده و تصمیم به ترک خانه و ناپدید شدن بگیرد.
به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ «جوهاتسو» به معنای «مردم تبخیر شده» اصطلاحی است که ژاپنیها به افرادی اطلاق میکنند که بدون بر جای گذاشتن ردی از خود با تغییر نام، آدرس و روابط کاری ناپدید میشوند. تعداد افراد ناپدید شده در ژاپن مدام رو به افزایش بوده و از ۸۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ به ۹۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۹ رسید و به نظر میرسد آمار غیررسمی بسیار بیشتر از این تعداد باشد.
با این که آمار جوهاتسو مدام رو به افزایش است اما این پدیده در ژاپن چیز جدیدی نیست. اصطلاح «کامیکاکوشی» به معنای «ربوده شده» عبارتی قدیمی است که در فرهنگ و اساطیر کهن ژاپن به مردم ناپدید شده اطلاق میشد زیرا معتقد بودند خدایان این افراد را ربوده و پنهان کردهاند.
ورشکستگی و فرار از بدهی، مشکلات کاری و خانوادگی، ازدواجهای نافرجام، خشونت خانگی، افراد مزاحم، افسردگی و یا علاقه شخصی از جمله دلایلی است که باعث جوهاتسو شده و به نظر میرسد ریشه آن را باید در فرهنگ ژاپن جستجو کرد.
فرهنگ ژاپن به «سِکِنتِی» معروف است، یعنی غرور خانوادگی و حفظ ظاهر و آبرو در آن اهمیت فراوان داشته و بیآبرویی بار عظیمی تلقی میشود. اگر کسب و کار فرد شکست بخورد و توانایی اداره مالی خانواده خود را نداشته باشد و یا دچار بیماری مرگباری شده که سربار خانواده شود، باعث میشود فرد به حدی احساس شرم کند که نتواند در چشم افراد خانواده نگاه کرده و تصمیم به ترک خانه و ناپدید شدن بگیرد.
جالب است که در ژاپن شرکتهایی وجود دارند که به این افراد برای فرار از زندگی کنونی و شروع یک زندگی جدید خدمات ارائه کرده و به آنها در فرار کمک میکنند. این شرکتها که «یونیگییا» نام دارند در ابتدا بنگاههایی بودند که به افراد برای فرار از بدهی و طلبکاران کمک میکردند.
اما امروزه اغلب مراجعین افرادی هستند که از خشونت خانگی فرار کرده و کسی را نیز ندارند که به او پناه ببرند. شرکتهای یونیگییا برای مراجعین محل سکونتی جدید در یک مکان نامعلوم تهیه میکنند. علاوه بر آن با دولت مکاتبه کرده تا هویت جدید، اطلاعات شخصی و آدرس جدید این افراد را خصوصی نگه دارند.
این شرکتها کاغذبازیهای مربوط به ثبتنام مهدکودک و مدرسه برای فرزندان افراد جوهاتسو را انجام داده و تمام مراحل ناپدید شدن فرد راه به دقت و با رازداری برنامهریزی میکنند.
در روز فرار نیز آنها بلافاصله پس از خروج فرد آزارگر از خانه در محل حاضر شده و به سرعت وسایل فرد ناپدید شونده را به بستهبندی کرده و به مقصد جدید میفرستند. این شرکتها به مراجعین برای مخفی ماندن مشاوره داده و حتی در صورت نیاز مدارک و مراحل طلاق را نیز برای آنها آماده و پیگیری میکنند. شرکت «یونیگِا تیاس» یکی از این شرکتهاست که ادعا میکند روزانه ۱۰ درخواست کمک دریافت میکند.
از آنجا که قانون ژاپن شدیداً بر حفظ حریم خصوصی و اطلاعات شخصی افراد تأکید دارد، کسی نمیتوانند برای یافتن آنها از پلیس کمک بگیرند، حتی افراد خانواده آنها. فرد «گمشده» میتواند به راحتی از کارت عابربانک خود استفاده کند بدون آنکه نگران پیدا شدن باشد.
از آنجا که این افراد به خواست شخصی خود ناپدید شدهاند، به جز در صورت ارتکاب جرم پلیس اجازه ندارد برای پیدا کردن او درخواست بررسی فیلمهای دوربین مداربسته و یا دادههای مالی را بدهد.
تنها امید خانواده برای یافتن آنها پرداخت مبلغی هنگفت به کارآگاههای خصوصی است. اما از آنجا که اداره مهاجرت و بانکها نیز تحت هیچ شرایطی اطلاعات مشتریان را حتی در اختیار افراد خانواده نیز قرار نمیدهند، حوزه فعالیت و تجسس این کارآگاهها نیز به شدت محدود میشود.
آزادی فردی در ژاپن به شدت رعایت شده و بدین معناست که فرد اجازه دارد هر زمان که خواست محل زندگی را برای همیشه ترک کرده و یا هر زمان خواست به آن برگردد.
درصد زیادی از افراد جوهاتسو برای خانواده دلتنگ شده و دوست دارند بازگردند اما از اینکه روزی با خودخواهی خانواده را ترک کردهاند خجالت میکشند. آنها به دلیل شرمندگی خانواده را ترک کرده و باز هم به دلیل شرمندگی روی بازگشت به خانه را ندارند.
گوینده و گزارشگر: مهرناز الماسی