پایتخت نشینی پزشکان

به گزارش خبرنگار شهروندآنلاین؛ علی دباغ عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی  توضیح می دهد که در کشوری مانند آمریکا در ایالت‌های مختلف به طور میانگین به ازای هر ۱۰ هزار نفر، بین ۳۲ تا ۳۳ پزشک وجود دارد  و اختلاف میان ایالات مختلف این کشور، از نظر تعداد پزشک بسیار کم است. اما در کشور ما متاسفانه توازن توزیع پزشک متناسب با جمعیت نیست و فاصله زیادی در برخی از مناطق در حضور پزشک متخصص وجود دارد.

او معتقد است که به نظر می‌رسد بیشترین معضل این بود که در دولت قبل تاکیدی که باید بر روی حوزه بهداشت می‌شد، اتفاق نیفتاد و عمدتا بر حوزه درمان تاکید شده بود.

کمبود پزشک مشکلی قدیمی

ماجرای کمبود پرشک در استان های مختلف مربوط به این روزها نیست و از سال ها قبل مشکل توزیع پزشک و نبود نیروی متخصص وجود داشته است . از همان زمانی که وقتی کسی در شهر یا روستایشان در فرسنگ ها دورتر از پایتخت بیمار می شد کوله باری را به دوش می گرفت و راهی تهران می شد تا به قول خودش دوا و درمان کند . داستان غم انگیز خانواده هایی که بیمارشان در بیمارستان های تهران بستری هستند سال هاست تکرار می شود . خانواده هایی که به خاطر نبود پزشک در شهرستان مجبورند به تهران بیایند و برای آنکه به کودک بیمارشان نزدیک باشند ناچارند در کنار بیمارستان چادر بزنند. این ماجرا یک نکته بسیار مهم دارد و آن اینکه در کشور پزشک متخصص کم نداریم بلکه بیشتر پزشکان متخصص در تهران و یا شهرهای بزرگ حضور دارند و این سبب شده که بسیاری از استان های کشور از وجود پزشک متخصص محروم باشند.

استان سیستان و بلوچستان کمبود شدید به پزشک دارد

محمد حسین طباطبایی رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در گفتگو با شهروند می گوید: واقعیت این است که امار تخت بیمارستانی در استان سیستان و بلوچستان  نسبت به جمعیت وضعیت مطلوب ندارد.میانگین تعداد تخت در این استان 1.2 دهم در هر 1000 نفر است  . این در حالی است که متوسط کشوری تعداد تخت  1.7 در 1000 نفر است این وضعیت در  شهرهایی مانند ایرانشهر،  سرباز و  نیک شهر زیر یک تخت است  و این موضوع طبیعی است که وقتی تعداد تخت و امکانات کم است خود به خود رغبت برای حضور در انجا کاسته می شود .

دکتر طباطبایی به این موضوع اشاره می کند که استان سیستان و بلوچستان شرایط خاصی دارد و از آنجا که یک استان مرزی است کمتر پزشک ها برای رفتن به این استان کاندید می شوند و بیشتر پزشکانی هم که در این استان حضور داشته و خدمت می کنند   بیشتر بومی های  خود استان  هستند.

او معتقد است که هر چند که بحث متخصصان بومی برای افزایش نیروهای متخصص استان ها مطرح بود اما هنوز شرایطش فراهم نشد و اجرای آن به تعویق افتاده است. او با تاکید براینکه در زمان برگزاری آزمون تخصصی بیش از 70 درصد رشته ها اصلا متقاضی نداشت ادامه می دهد: این ماجرا به تعرفه های پزشکی بر می گردد زیرا این تعرفه ها برای پزشکی که سال ها زمان گذاشته و متخصص شده است اصلا به صرفه نیست و خیلی ها ترجیح می دهند که پزشک عمومی باقی بمانند.

او در پاسخ به این سوال که حذف سقف کارانه پزشکان چرا نتواسته مشوقی برای حضور در مناطق محروم وتغییر شرایط موجود باشد ادامه می دهد:  ابتدا به نظر می رسید برداشتن سقف کارانه چاره ای برای این ماجرا باشد اما با این وجود اجرای این اتفاق نتوانست انگیزه کار در مناطق محروم را افزایش دهد، زیرا پرداخت ها پلکانی صورت می گیرد و این سبب می شود که پزشک نتواند با خیال راحت کار کنند.

تامین پزشک به تنهایی کافی نیست

اصولا برای آنکه پزشک متخصص در یک شهر یا استان فعال شود باید تناسب نیروی پزشکی و نیروهای همراه هر پزشک را حفظ کنیم . به طور متوسط یک پزشک و حدود ۱۲ نیروی غیر پزشک نیاز است تا یک رشته قابلیت درمان در یک شهر را پیدا کند.  زیرا یک پزشک به تنهایی نمی‌تواند کار کند و به نیروهایی مانند پرستار، داروساز، نیروی آزمایشگاه، اتاق عمل و … برای ارائه خدمت نیاز دارد. بنابراین ایجاد ساختار مناسب در نظام سلامت فقط به پزشک تنها وابسته نیست. پزشک تنهایی که نه آزمایشگاه در دسترسش باشد، نه داروخانه و … یک پزشک دست بسته است.

دباغ عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی به این موضوع تاکید می کند که در کشور ما توزیع پزشک به درستی انجام نشده است.

بر اساس آمار رسمی سازمان نظام پزشکی، در کشور ما در استان سیستان و بلوچستان که یکی از محروم‌ترین استان‌هاست، تعداد پزشک اعم از پزشک عمومی، متخصص و فوق‌تخصص به طور میانگین حدود شش به ازای هر ۱۰هزار نفر است. این در حالی است که در استان تهران به طور میانگین حدود  38.5  پزشک اعم از پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص به ازای هر ۱۰هزار نفر وجود دارد؛ این عددها نشان می دهد که تا چه اندازه اختلاف میان تعداد پزشک در برخوردارترین و محرومترین استان وجود دارد . در آمریکا نیز تعداد پزشکان هر ایالت 32 پزشک در ازای هر 10 هزار نفر است . این به این معنا است که بیش از میانگین آمریکا در استان تهران پزشک داریم و اختلاف بین غیربرخوردارترین استان ما که استان سیستان و بلوچستان است، با برخوردارترین استان ما یعنی استان تهران، از نظر میزان پزشک بالای 8 برابر اختلاف است و این یعنی توزیع نامناسب و نامتقارن نیرو.

اما این همه ماجرا نیست به نظر می‌رسد که در مناطق برخوردار تهران تراکم پزشک بیش از مناطق غیر برخوردار است. در این زمینه هم به مدیریت و برنامه‌ریزی نیاز است که برای مناطق کم‌برخوردارتر اهرم‌های تشویقی در نظر بگیرند.

 مجلس به بحث توزیع ناعادلانه پزشک وارد می شود

محمد علی محسنی بندپی عضو کمیسیون بهداشت درمان و آموزش پزشکی نیز به شهروند توضیح می دهد که بیش از 60 درصد پزشکان متخصص در تهران متمرکز هستند و بسیاری از بیماران از شهرستان ها برای درمان به تهران می آیند.

محمدعلی محسنی بندپی   عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به بررسی«طرح برقراری عدالت آموزشی در رشته‌های پزشکی» در صحن مجلس، قرار است پیگیری شود به شهروند می گوید: متاسفانه 60 درصد پزشکان در کلانشهرها و پایتخت حضور دارند و این باعث شده که نه تنها در مناطق محروم، بلکه در مناطق کم برخوردار و کمتر توسعه یافته با کمبود جدی مواجه شویم.

نماینده   مردم مازندران در مجلس شورای اسلامی به این موضوع تاکید می کند که  بر همین مبنا، مجلس موضوع «اصلاح قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و تخصصی» را در دستور کار قرار داد تا بتواند توزیع عادلانه ای داشته باشد و با ایجاد انگیزه‌های مختلف و مشوق های لازم را برای پزشکان مناطق محروم ایجاد کند.

به اعتقاد او در این طرح مشکلات پزشکان دیده می شود یکی از علل عدم ماندگاری پزشکان در مناطق محروم این است که گاهی محل خدمت زن و شوهر که هر دو دانشجوی پزشکی هستند جدا می افتد و این موضوع سبب می شود که رغبتی برای حضور در مناطق محروم وجود نداشته باشد .

او توضیح می دهد که قرار است در طرحی که در مجلس شورای اسلامی دنبال شود ایرادات قوانین قبلی برطرف شود. یک پزشک که به منطقه محروم می رود مجبور است چندین سال در ان منطقه بدون حضور خانواده زندگی کند . در طرح جدید قرار است برای کاهش این مدت و همراهی خانواده با پزشک متعهد تمهیداتی اندیشیده شود.

او تاکید می کند : در تبصره 6 این طرح نیز، برای زوجینی که دارای فرزند شوند، 6 ماه کاهش زمان انجام تعهدات پیش بینی شده که مشوقی در راستای قانون جوانی جمعیت باشد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه این طرح به حفظ کانون خانواده کمک می کند،بر این موضوع تاکید می کند که   طرح مذکور نیاز مناطق محروم به پزشک را هم برطرف می‌‎کند و توزیع عادلانه پزشک در دستور کار وزارت بهداشت قرار می‌‎گیرد