دلار چگونه زمین می‌خورد؟

به گزارش شهروند آنلاین از آسیاتایمز، سقف قیمت نفت ۶۰ دلار در هر بشکه برای نفت روسیه اقدامی بحث برانگیز از سوی اتحادیه اروپا و گروه ۷ است. این سقف قیمت، بیمه‌گران غربی و شرکت‌های کشتیرانی را که بیش از ۹۰ درصد صنعت بیمه دریایی را تشکیل می‌دهند، از خدمات‌رسانی به کشتی‌هایی که نفت روسیه را با قیمت بیشتر از ۶۰ دلار در هر بشکه حمل می‌کنند، منع می‌کند.

این اقدام برای جلوگیری از بهره‌بردن روسیه از قیمت‌های بالای جهانی نفت قابل قبول است، اما انگیزه کافی برای روسیه را فراهم می‌کند که عرضه نفت، به ویژه برای کشورهای آسیب‌پذیر در آفریقا و آسیا را بیشتر کند. با این حال، سقف قیمت می‌تواند بازار را بی‌ثبات کند و عواقب غیر قابل پیش‌بینی داشته باشد.

خریداران فعلی نفت روسیه، یعنی هند و چین، می‌توانند تخفیف‌های بیشتری را برای محموله‌های نفتی درخواست کنند، زیرا می‌دانند روسیه گزینه‌های محدودی دارد. این امر علاوه بر تضعیف تقاضای جهانی، ممکن است قیمت جهانی نفت را در کوتاه‌مدت کاهش داده و روسیه را در تنگنا قرار دهد.

اگر قیمت نفت روسیه به کمتر از هزینه‌های تولید، که بین ۳۵ تا ۴۰ دلار در هر بشکه تخمین زده می‌شود، کاهش یابد، روسیه ممکن است به طور موقت یا کامل صادرات نفت را متوقف کند.

بازیگر مهم دیگر در این صحنه، اوپک است که رقیب اصلی نفت خام روسیه، به شمار می‌آید. این اتحاد برای به حداکثر رساندن سود، کاهش عرضه و افزایش سریع قیمت‌های جهانی نفت، قیمت‌های بالاتر را در پی خواهد داشت.

شروع مجدد عملیات نفتی روسیه پس از توقف موقت نیز دشوار و زمان‌بر است و عرضه دوباره نفت روسیه به بازار را به تاخیر می‌اندازد. حتی اگر نفت روسیه به بازارهای جهانی برسد، تحریم‌های اضافی اثربخشی آن را در کاهش قیمت‌ها کاهش می‌دهد.

سایر کشورها نیز ممکن است به دنبال اختلال بیشتر در بازار نفت باشند، کشورهایی مانند ترکیه یا آذربایجان، می‌توانند مسیرهای نفت روسیه را مسدود کنند. این احتمال وجود دارد که قیمت جهانی نفت در میان‌مدت تا بلندمدت افزایش یابد.

بی‌ثباتی بازار نفت می‌تواند برای اقتصاد جهانی فاجعه‌بار باشد. این اتفاق باعث کاهش دائمی عرضه جهانی نفت، افزایش قیمت انرژی و افزایش تورم خواهد شد. این رویدادها مبارزه جهانی علیه تورم را تضعیف می‌کند و فدرال رزرو ایالات متحده و سایر بانک‌های مرکزی جهانی را وادار می‌کند که به مواضع پولی تهاجمی خود ادامه دهند.

نرخ‌های بهره بالاتر همچنین هزینه‌های تامین مالی فناوری‌های جدید را در تقابل با سوخت‌های فسیلی افزایش می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود استفاده از فناوری های جدید، باید سالانه ۳.۵ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری برای جهان هزینه داشته باشد تا سال ۲۰۵۰ به انتشار خالص کربن صفر برسد.

با این حال، حذف اروپا از گاز روسیه تا سال ۲۰۳۰ حدود ۳۱۴ میلیارد دلار هزینه دربرخواهد داشت. بخش سخت‌تر،افزایش هزینه‌های مالی، هزینه خدمات بدهی دولت را نیز افزایش می‌دهد، که در حال حاضر به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ به بالاترین حد خود رسیده است.

اما مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین تأثیر سقف قیمت، سرعت گرفتن گسست اقتصادی جهانی است که می‌تواند منجر به بدتر شدن استانداردهای زندگی شود. سایر کشورهای تولیدکننده نفت نیز به رقابت آمریکا و چین کشیده خواهند شد و هر یک بر مزایای پیوستن به بلوک‌های رودررو بر آشفتگی در عرضه جهانی نفت تاثیر خواهند گذاشت.

در همین حال، دسترسی چین به نفت خام روسیه و سایر منابع انرژی، مانند گاز طبیعی و اورانیوم، هزینه‌های تولید چین را کاهش می‌دهد و انگیزه کشورهای غربی برای سرمایه‌گذاری بیشتر روی انرژی سبز، سلطه چین در فناوری‌های سبز را بیشتر خواهد کرد.

موانع تجاری بیشتر بین غرب، چین و روسیه، تولیدکنندگان را مجبور به نقل مکان به کشورهای مختلف یا از نظر جغرافیایی نزدیک‌تر می‌کند و هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.

سقف قیمت ممکن است باعث سرعت گرفتن جداسازی در حوزه مالی شود، تحریم کامل بیمه‌گران غربی و شرکت‌های کشتیرانی برای حمل و نقل محموله‌های نفت خام روسیه، شتاب تازه‌ای برای شکل گرفتن یک اکوسیستم مالی برای جایگزینی دلار ایجاد می‌کند.

این در راستای تلاش رئیس‌جمهور چین «شی جینپینگ» برای حل و فصل تجارت نفت و گاز با کشورهای حاشیه خلیج فارس، در آخرین سفر خود به عربستان سعودی است.

با خروج نقدینگی دلار، سیستم مالی کارآمدتری ایجاد می‌شود و امکان رشد بیمه‌های دریایی گران‌قیمت و وام‌های فرامرزی را فراهم می‌کند.

این جداسازی می‌تواند اقتصاد جهانی را به «نقطه اوج» انتقال از یک سیستم مالی مبتنی بر دلار آمریکا به یک سیستم مالی غیر دلاری، احتمالاً یک سیستم مالی چند ارزی، نزدیک‌تر کند.

این گذار هموار نخواهد بود و تورم بالاتر و بحران مالی را در پی خواهد داشت. برای اقتصادهای نوظهور، گسست سریع در حوزه مالی می تواند به طور قابل توجهی آسیب‌زا باشد، زیرا آنها هنوز برای تامین مالی تجارت و سرمایه‌گذاری خود به سیستم فعلی وابسته هستند.

در حالی که سوخت‌های فسیلی ممکن است دوستدار محیط زیست نباشند، اما یکی از قابل دوام‌ترین سوخت‌ها هستند. اقتصادهای پیشرفته باید با اقتصادهای نوظهور در برنامه‌های بیودیزل با استفاده از تولید بیش از حد روغن پالم برای کاهش وابستگی به نفت خام همکاری کنند.

برای کاهش وابستگی اقتصادی، کشورها باید برای ادغام زنجیره‌های عرضه جهانی جدید و تنوع بخشیدن به صادرات در بازارهای جدید، از سیستم‌های انتقال انرژی استفاده کنند، کشورهایی که به شدت به دلار آمریکا وابسته هستند نیز باید ارز محلی را جایگزین کنند.

تلاش‌های اخیر چندین کشور آسیای جنوب شرقی برای یکپارچه‌سازی مکانیسم تسویه ارز محلی نقطه شروع خوبی است اما در این زمینه می‌توان کارهای بیشتری انجام داد./ایرنا

انتهای پیام