آتش جنگ در باغِ‌سیاه خیال خاموشی ندارد
محکومیت شدید حمله مجدد به غیرنظامیان در قره‌باغ توسط صلیب‌سرخ جهانی
کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ دور جدید افزایش خشونت‌ها در ناگورنو قره‌باغ که باعث بالارفتن تلفات غیرنظامیان شده را شدیدا محکوم کرد.
راضیه زرگری| درگیری‌های نظامی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان ششم مهرماه، بیست‌وهفتم سپتامبر 2020 آغاز شد و با وجود اعلام سه‌بار آتش‌بس با مساعدت میانجیگران بینالمللی ، درگیری‌ها میان طرفین مجددا از سرگرفته شده و با شدت بیشتری پیش می‌رود. گویی این آتش‌بازی بر سر اراضی خیالِ تمام‌شدن ندارد.
بمب‌های خوشه‌ای بر سر غیرنظامیان
در روزهای اخیر جمهوری آذربایجان، ارتش ارمنستان را متهم کرده که با حمله موشکی به شهر بردعه در این کشور موجب کشته‌شدن دست‌کم ۲۱ غیرنظامی شده است. گزارش شده که شماری از مردم این شهر که فاصله زیادی با منطقه درگیری ندارد، زخمی شده‌اند.
حکمت حاجیف، سخنگوی ریاست‌جمهوری آذربایجان ادعای استفاده ارمنستان از بمب‌های خوشه‌ای را مطرح کرده که به گفته او باعث بروز تلفات زیادی بین غیرنظامیان در شهر بردعه شده است.
با این حال ارمنستان از طرف دیگر میدان، این حمله را تکذیب کرده و در مقابل جمهوری آذربایجان را به هدف قراردادن بخش زنان و زایمان یک بیمارستان در مرکز قره‌باغ متهم کرده است.
زندگی در قره‌باغ مختل شده است
در ماه‌های اخیر آتش درگیری چندبار برافروخته و فروکش کرده اما خاموش نشده است. از دوهفته گذشته در پی انتشار گزارش‌هایی درباره نقض آتش‌بس میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، اتحادیه اروپا و روسیه از دو طرف مناقشه قره‌باغ خواسته‌اند که به آخرین توافق صورت‌گرفته در مسکو پایبند باشند.
جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به درگیری‌های تازه گفت نگران افزایش تلفات غیرنظامی در این مناقشه است. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هم از دوطرف خواسته است توافق آتش‌بس را به‌طور گسترده به اجرا بگذارند.
قرار بود آتش‌بسی که با تلاش مسکو برقرار شد، به دوطرف اجازه دهد اجساد را از میدان جنگ جمع‌آوری کنند و اسرا را با هم مبادله کنند. هزاران نفر از ساکنان قره‌باغ طی دوهفته گذشته و در آغاز فصل سرما آواره شده‌اند
پس از مذاکره هیأت‌های اعزامی به مسکو، دو کشور با برقراری آتش‌بس توافق کرده بودند. با این حال هریک به مراتب یکدیگر را به نقض آتش‌بس محکوم و مقابله به‌مثل کرده‌اند،به‌طوری که در دوهفته گذشته درگیری نظامی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان با آوارگی غیرنظامیان زیادی همراه بوده است. با شدیدترشدن درگیری، تنها در دوهفته بیش از ۳۰۰ کشته برجای مانده و آتش‌باران زندگی را در قره‌باغ مختل کرده است.
قرار بود آتش‌بسی که با تلاش مسکو برقرار شد، به دوطرف اجازه دهد اجساد را از میدان جنگ جمع‌آوری کنند و اسرا را با هم مبادله کنند. هزاران نفر از ساکنان قره‌باغ طی دوهفته گذشته و در آغاز فصل سرما آواره شده‌اند.
جنگ در زندگی ارمنی مسیحی و ترک مسلمان
گفتنی است، در این درگیری‌ها دولت ترکیه از جمهوری آذربایجان حمایت می‌کند. این درحالی است که روسیه در ارمنستان پایگاه نظامی دارد.
قره‌باغ منطقه‌ای کوهستانی به وسعت 4هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع است که در دوران اتحاد جماهیر شوروی، یک منطقه خودمختار در جمهوری آذربایجان بود که ساکنان آن به‌طور سنتی ارمنی مسیحی و ترک مسلمان هستند.
قره‌باغ کوهستانی یا ناگورنو قره‌باغ در قلب درگیری‌هایی قرار دارد که سابقه‌اش به چندین دهه برمی‌گردد. این منطقه به‌عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود، اما تحت کنترل ارمنستان است.
جمهوری‌های ارمنستان و آذربایجان در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ جنگ خونینی بر سر این منطقه داشتند و اگرچه بعد از مدتی آتش‌بس اعلام کردند، اما هرگز موفق به توافق در مورد پیمان صلح نشده‌اند.
کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ با طرفین درگیری در حال گفت‌وگوهای دوجانبه محرمانه است تا به تعهدات ایشان ذیل حقوق بینالمللی بشردوستانه، قوانین بینالمللی حاکم بر مخاصمات مسلحانه را یادآوری کند. به گفته مارتین شوپ: «صحنه‌های رقت‌انگیز که این روزها می‌بینیم، نباید بیش از این ادامه یابد
آتشباری‌ها فقط مرگ دارد و ویرانی
به گفته مارتین شوپ، مدیر منطقه‌ای کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ «امروز کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ در کنار هزاران غیرنظامی شاهد گلوله‌باران سنگین مناطق شهری در دو سوی خط مقدم درگیری‌ها بود. این آتشباری‌ها منجر به مرگ و ویرانی شد. این شرایط غیر‌قابل قبول است. متأسفانه، یکی از داوطلبان جمعیت هلال‌احمر جمهوری آذربایجان که پدر دو کودک هم بود، در جریان این آتشباری ها کشته شد و دو داوطلب دیگر زخمی شدند. کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ مراتب تسلیت عمیق خود را به خانواده داوطلب و جمعیت هلال‌احمر جمهوری آذربایجان ابراز می‌دارد.»
به گزارش کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ از ژنو، مارتین شوپ افزود: «دور جدید تبادل آتش نشانگر این است که مناقشه قره‌باغ درحال خارج‌شدن از کنترل است.»
گفت‌وگوهای محرمانه صلیب‌سرخ با طرفین درگیری
شوپ هشدار داد: «این غیرنظامیان ساکن این منطقه هستند که دچار رنج عوارض این مناقشه می‌شوند. آمار کشته‌های غیرنظامی با نرخی هشدارانگیز درحال افزایش است و مردم دچار جراحاتی می‌شوند که زندگی‌شان را برای همیشه تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. زیرساخت‌های غیرنظامی نظیر مراکز پزشکی دچار آسیب‌های جدی شده‌اند.»
گفتنی است، کمیته بینالمللی صلیب‌سرخ با طرفین درگیری در حال گفت‌وگوهای دوجانبه محرمانه است تا به تعهدات ایشان ذیل حقوق بینالمللی بشردوستانه، قوانین بینالمللی حاکم بر مخاصمات مسلحانه را یادآوری کند. به گفته مارتین شوپ، «صحنه‌های رقت‌انگیز که این روزها می‌بینیم، نباید بیش از این ادامه یابد.»
سابقه تاریخی قره‌باغ
قره‌باغ ترجمه روسی یک کلمه آذری به معنی «باغ سیاه» است و ناگورنو کلمه‌ای روسی به معنی «کوهستانی» است. ارمنی‌تبارها ترجیح می‌دهند این منطقه را آرتساخ بنامند که نامی باستانی ارمنی برای این منطقه است.
قفقاز یک منطقه کوهستانی مهم از نظر استراتژیک در جنوب‌شرقی اروپاست. برای قرن‌ها، قدرت‌های مختلف در منطقه اعم از مسیحی و مسلمان برای به دست‌گرفتن کنترل آن رقابت کرده‌اند.
جمهوری‌های ارمنستان و آذربایجان امروزی هر دو از دهه ۱۹۲۰ یعنی در زمان تشکیل اتحاد جماهیر شوروی بخشی از آن شدند. در آن زمان قره‌باغ یک منطقه با اکثریت ارمنی‌تبار بود، اما شوروی کنترل منطقه را به مقامات جمهوری آذربایجان داد و در زمان شوروی، به یک منطقه خودمختار در درون جمهوری آذربایجان تبدیل شد.