پایان سیطره دلار به مثابه یک ابزارتسلیحاتی
فواد ایزدی| کارشناس مسائل بینالمللی
افول دلار، مسئلهای است که نظام اقتصادی آمریکا با آن روبهرو است. از منظر نگارنده این افول موازی با افول سیاسی آمریکا در نظام بینالمللی است. امروز آمریکا در تمام ابعاد ازجمله اقتصادی رو به افول است. این مسئله به قدری روشن است که دولتهای متعدد، دلار زدایی را در دستور کار خود قرار دادهاند. به همین منظور دولتهای چین و روسیه ساختارهایی را طراحی و برنامهریزی کردهاند.
اما چرا سیطره دلار در نظام اقتصادی جهان به سمت افول حرکت کرد؟ نگارنده در پاسخ به این پرسش به دو مسئله مهم اشاره دارد؛ یک؛ استفاده ابزاری آمریکا در عرصه سیاسی در جهان به مثابه یک ابزار تسلیحاتی و دو؛ رشد اقتصادی چین و پیشبینی این مسئله که این کشور در آینده نزدیک جایگزین آمریکا در عرصه اقتصادی خواهد شد.
بهطور مثال صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرده است که چین در 5سال آینده به بزرگترین محرک رشد اقتصادی در جهان تبدیل خواهد شد؛ درحدی که میزان مشارکت این کشور در اقتصاد جهانی به دو برابر آمریکا خواهد رسید.
امروز، واقعیت افول آمریکا را نمیتوان نادیده گرفت؛ در شرایط کنونی حتی برخی از کشورهایی که رابطه اقتصادی و سیاسی خوبی هم با آمریکا دارند، این مسئله را متوجه شدهاند و دریافتهاند جهان به سمت نظم دیگری حرکت میکند.
آنچه روشن است، این نکته پراهمیت است که در جهان آتی، قطعا وابستگی کامل به دلار کاهش مییابد، چراکه این رویکرد به نفع هیچ کشوری نیست.
در همین راستا امروز شاهد هستیم کشورهایی که با آمریکا دوست هم هستند، متوجه این واقعیت شدهاند و در حوزه تجارت و سیاست خارجی خودشان، بازنگری کردهاند.
نکته دیگر، بهرهگیری دولت آمریکا از دلار بهمثابه یک ابزار تسلیحاتی بود، تحریمهای متعدد آمریکا علیه کشورها، دولتها را به سمت دلار زدایی سوق داده است. البته نکته حائزاهمیت در این زمینه این مسئله است که دلار زدایی یک پروسه کوتاهمدت نیست و فرآیندی زمانبر است. جایگاه امروز دلار حاصل فرآیند چند دههای است و نزول آن نیز نیازمند یک فرآیند زمانبر طولانیمدت است، اما از منظر نگارنده در این دوره گذار، جمهوری اسلامی ایران باید هوشمندانه منافع اقتصادی مردم خود را مدنظر قرار دهد و با ارتقای روابط بینالمللی در عرصه اقتصادی سهم خود را در تجارت بینالمللی افزایش دهد. مسئلهای که عملکرد دولت سیزدهم در دو سال گذشته نشان میدهد که در راستای آن گامهای جدی برداشته است.