به عشق خدمت
200 پزشک داوطلب هلال احمر امسال در تیم درمانی اعزامی به سرزمین وحی، تمام قد مراقب سلامت حجاج ایرانی هستند
هرساله، همزمان با موسم حج تمتع، کاروانی از پزشکان متخصص و کادر درمانی زائران سرزمین وحی را همراهی می کنند. امسال هم مانند سالهای گذشته، این کاروان قبل از اعزام حجاج، به عربستان رفت و در مراکز درمانی مستقر شد تا خود را برای ماموریتی بزرگ، که به گفته رئیس جمعیت هلال احمر ایران خدمت به زائران است، آماده کند. پیرحسین کولیوند قبل از اعزام تیمهای درمانی هلال احمر به حج، به همه آنها توصیه کرد که با همافزایی خود تلاش کنند بهترین مراسم حج در حوزه درمان برگزار شود. پزشکانی که امسال از سوی جمعیت هلال احمر به صورت داوطلبانه راهی سرزمین وحی شدهاند، فقط 200 نفر از 450 پزشکی هستند که در طرح معاینات اولیه حجاج در ایران مشارکت داشتند. علت این کاهش تعداد پزشکان هم ایجاد فرصت بیشتر برای زائران ایرانی و انجام سفری معنوی بود که خیلیهایشان سالهای سال است چشمانتظارش بودهاند. تیم پزشکان اعزامی ایران هم پزشکان عمومی را در خود جای داده، هم پزشکان متخصص و فوق تخصص را که اغلب عضو هیات علمی دانشگاهها هستند و به عشق خدمت به میهمانان خانه خدا راهی این سفر شدهاند.
پزشکانی که در ایام حج به سرزمین وحی اعزام میشوند، اولویتشان ماموریت خطیری است که در شرایط خاص آب و هوایی عربستان عهدهدار شدهاند، یعنی کمک به حفظ سلامتی حجاج. بنابراین برخلاف زائران، خیلی فرصت رفتن به حرم را ندارند، اما معتقدند همین مطبهایی که در آنها فعالیت میکنند یا مراکز درمانی که پذیرای حجاج است، خودش حکم حرم را دارد. دکتر «بهزاد عیناللهی» یکی از این پزشکان است. 20 سالی سابقه حضور در کاروانهای سلامت مناسک حج را دارد و معتقد است روزهایی که در این کاروانها حضور داشته یک طرف، باقی زندگیاش هم یک طرف: «از سال 72 همکاریام را با جمعیت هلال احمر شروع کردم. از آنجا که بیشتر مراجعان ما را بیماران گرمازده تشکیل میدادند، من هم عمدتا در این بخش فعالیت داشتم. به همین دلیل مسئولیت بخش گرمازدگی در منا و عرفات را عهدهدار شدم.»
او فوق تخصص کلیه است، اما میگوید پزشکانی که به مناسک حج اعزام میشوند در کنار تخصصشان هر کاری که لازم باشد برای بیماران انجام میدهند، حتی تزریق سرم و آمپول: «حال و هوایی که این سفر دارد نه قابل توصیف است، نه قابل بیان. ما در حج شاید نتوانیم مانند حجاج حج تمتع -که حکم بهشت را دارد- مناسک را انجام دهیم، اما مطمئنیم وقتی به میهمانان خدا خدمت میکنیم، خداوند از جایگاه ویژهتری به ما نگاه میکند.»
فاجعه تلخ منا
دکتر عیناللهی از جمله پزشکانی است که در فاجعه منا هم حاضر بوده و از این حادثه به عنوان تلخترین خاطراتش یاد میکند: «به نظر من، فاجعه منا یکی از غمانگیزین اتفاقاتی بود که در دنیا رخ افتاد، اما معجزهای که در کنار این تراژدی تلخ به چشم دیدیم هم در نوع خود کمنظیر بود.»
او با اشاره به حجم انبوه مصدومین حادثه منا و امکاناتی که به نظر نمیرسید پاسخگوی این همه نیاز باشد، میگوید: «در آن سال برای اولینبار اجازه داده بودند که پزشکان هم همراه با حاجیان در مراسم حج تمتع حاضر شوند؛ به همین دلیل تعدادی از همکاران ما هم در مراسم حاضر بودند، بنابراین محدودیت در نیرو داشتیم. از طرف دیگر، تجهیزات و امکاناتی که در اختیار داشتیم در حد و اندازه دو اورژانس زنان و مردان بود، اما جالب بود که با وجود تعداد بالای مصدومان و افراد بدحال، نه تنها امکانات و تجهیزات ما کم نیامد بلکه تمام مصدومان و بیماران هم به بهترین نحو درمان شدند و هیچ مورد فوتی در اورژانس نداشتیم.»
به نظر او، در حادثه تلخ منا، با همه خاطرات بد و زجرآورش، وقتی کام تیم پزشکان شیرین شد که خدمات بهموقع آنها باعث شد تعداد کشتههای ایرانی زیاد نشود: «در آن روزها پزشکانی که در قالب کادر درمان حضور داشتند، بدون توجه به تخصص و رتبه پزشکیشان هر کاری که از دستشان بر میآمد، انجام میدادند و این خدمت خالصانه را باید در تاریخ ثبت کرد.»
بهزاد عیناللهی معتقد است حضور داوطلبانه و عاشقانه کادر پزشکی و درمانی در کنار حجاج ایرانی در تمام طول این سالها موجب قوت قلب حاجیان ایرانی بوده و هست، بهخصوص با تقویت این خدمات در سالهای اخیر و ایجاد بیمارستانهای ویژه حجاج ایرانی وضعیت بهتر هم شده است: «با توجه به گرمای هوا، اکثر بیماران مراجعهکننده به مراکز درمانی حجاج گرمازدهاند. خیلیها برای اولینبار اعزام میشوند و با شرایط آب و هوایی عربستان آشنایی ندارند، به همین دلیل با چالشهای بیشتری روبهرو میشوند.»
او خاطره دیگری هم از حضور موثرش در مناسک حج بیان میکند: «یک شب قرار بود بعد از اتمام شیفت کاری همراه با برادرم به حرم برویم. رفتن ما کمی به تاخیر افتاد و در این فاصله به من خبر دادند یکی از کارگران خدماتی در کاروان ایران که از اتباع افغانستانی هم بود، غش کرده است. سریع خود را به او رساندیم. حال وخیمی داشت و رو به موت بود. کف از دهانش خارج میشد. بیمار نارسایی کلیوی داشت و امکانات دیالیز نداشتیم. بلافاصله دست به کارهای ابتکاری زدیم که در ایران در شرایط سخت انجام میدادیم. در فاصله کوتاهی موفق شدیم او را به زندگی برگردانیم و این خاطره هیچ وقت از ذهن من بیرون نمیرود.»
از هفت خان رستم میگذریم به عشق خدمت به میهمانان خدا
دکتر «سیدمحمد هاشمی» اهل اصفهان و متخصص قلب و عروق است. او تجربه 10 بار سفر به سرزمین وحی در قالب کاروان سلامت هلال احمر را دارد: «از سال 77 بهصورت داوطلبانه به جمعیت هلال احمر پیوستم و در همان سال هم برای اولینبار به عربستان اعزام شدم. حس و حال عجیبی داشت، هم دلتنگ حرم بودیم، هم ماموریتمان خطیر بود و امکان ترک مسئولیت را نداشتیم. اما هر بیماری که نزدمان میآمد، احساس میکردیم در خدمت خدا هستیم، چراکه این بیماران میهمانان خانه خدا بودند. بعد از آن، سفرها برایم حال و هوای عجیبی داشت. با وجود همه موانعی که سر راهم وجود دارد، داوطلبانه برای رفتن به این سفر درخواست میدهم. غیبت یک ماه و نیمه متخصص و فوق تخصص در مطب، بیمارستان و حتی دانشگاه کار آسانی نیست. باید از هفت خان رستم بگذریم، اما عشق خدمت به زائران سرزمین وحی همه این سختیها را برای ما آسان کرده است.»
مراجعان او اغلب بیماران قلبی هستند: «در میان حجاجی که به ما مراجعه میکنند، کسانی هستند که بعد از گذشت سالها راهی این سفر شدهاند و سن بالایی دارند که اغلب هم دارای مشکلات قلبی هستند. همیشه هنگام حضور در مراکز درمانی هلال در حج تلاش میکنم بیماران را طوری درمان کنم که حسرت چیزی در این سفر بر دلشان نماند.»
حضور پزشکان باعث امنیت خاطر زائران میشود
دکتر «مریم احمدی»، متخصص زنان و زایمان، هم سابقه بیش از دو دهه همراهی با کاروانهای حج در جمعیت هلال احمر را دارد. به اعتقاد او، حضور پزشکان متخصص همراه با کاروانهای حج یکی از ضروریات است و باعث میشود حجاج با خیالی آسوده در این مناسک حاضر شوند.
به گفته او، حضور متخصصان زنان و زایمان، قلب و بیماریهای ریوی در کاروانهای حج الزامی است: «همه این متخصصان و پزشکانی که در کاروانهای حج بهصورت داوطلبانه حضور دارند، هدفی جز خدمت صادقانه و خالصانه به میهمانان خانه خدا ندارند و بهصورت شبانهروزی میکوشند که در سایه تخصصشان از آلام حجاج ایرانی بکاهند تا با خیالی آسودهتر این سفر را به اتمام برسانند.»
10 مرکز درمانی آماده ارائه خدمت به حجاج
به منظور برگزاری ایمن مراسم حج، کادر درمان هلال احمر سلامت زائران را بهصورت مستمر کنترل میکند. رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر با بیان این مطلب از فعالیت و خدماترسانی 10مرکز درمانی به حجاج در مکه و مدینه خبر داد: «۲ درمانگاه شبانهروزی و 3 مطب پزشکی در مدینه فعالاند و به حجاج خدمترسانی میکنند. علاوه بر حضور پزشک در 65 هتل محل اقامت زائران ایرانی در مکه، 4 درمانگاه 16ساعته در هتلهای میدان، زهرهالسعد، العلیان الماسی و دفلی مکه فعال شدهاند و خدمات درمانی سطح 2 در این درمانگاهها به زائران ارائه میشود.»
به گفته سید علی مرعشی، بیمارستان هلال احمر ایران در مکه فعالیت خود را برای خدمت به حجاج ایرانی آغاز کرده است: «این بیمارستان 70 تختخوابی دارای بخشهای اورژانس، بستری زنان، مردان، CCU با 27 تخت، آزمایشگاه، رادیولوژی، پلیکلینیک تخصصی، داروخانه و واحد امداد و انتقال است. همچنین واحد رابطین پزشکان عربزبان برای انتقال بیماران ایرانی به بیمارستانهای سعودی در این مرکز فعال شده است.»
درست است که کادر درمانی هلال احمر در مناسک حج کامل است و دغدغهای از این بابت وجود ندارد، اما در سایه تلاشهای صورت گرفته از سوی جمعیت هلال احمر قرار است مانند سالهای گذشته خدمات تخصصی از بیمارستانهای مکه و مدینه دریافت شود: «در بیمارستان مکه تخصصهای داخلی، قلب، ارتوپدی، زنان، روانپزشکی، دندانپزشکی، نورولوژی، سونوگرافی و رادیولوژی را خواهیم داشت.»