وقتي پوست، بوي ادرار مي گيرد

{ گروه جامعه – شهروندآنلاين} همه اعداد و ارقام بالا یک مفهوم را می‌رسانند؛ اینکه وضعیت‌مان خوب نیست. شرایطی که تغییر سبک زندگی بشر، موجبات آن را فراهم آورده است؛ شهروندانی که به زندگی ماشینی اخت گرفته‌اند و غذاهای آماده و فست‌فودی، بخش لاینفک زندگی اغلب آنها شده است. نتيجه اين وضعيت، آن شده است كه ما در دنیا با سونامی دیابت روبه‌رو هستیم و این سونامی شدتش در خاورمیانه بیشتر است. دلیل آن هم، تغییر سبک زندگی در این منطقه غرب آسیاست.

یکی از فوق‌تخصصان غدد درون‌ریز و متابولیسم به «شهروند» مي گويد: بیش از ٧٣میلیون نفر در خاورمیانه با بیماری دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند و این سبب شده است هزینه زیادی روی دوش دولت‌ها اضافه شود. «علیرضا استقامتی» به نقل از مرکز جهانی دیابت مي افزايد: این بیماری قرن تا سال ٢٠٣٠بیش از یک تریلیون دلار روی دوش دولت‌ها هزینه می‌گذارد. این را اگر به رقم ٦,٧درصد مرگ‌ومیرها بر اثر دیابت اضافه کنیم، متوجه می‌شویم شرایط خوب نیست: «کرونا هم در این موضوع بی‌تقصیر نبوده است، زیرا بعد از کرونا آمار بیماران دیابتی افزایش چشمگیری داشته است.»

به‌گفته «استقامتی» نکته قابل تامل این است که دیابت به‌خودی‌خود شاید قابل کنترل باشد، اما مشکلات و عوارض دیگری که این بیماری به همراه دارد، فرد را با چالش‌های بیشتری روبه‌رو می‌کند. به‌طور مثال شیوع بیماری‌های قلبی و ریوی، مشکلات کلیه و افزایش سکته‌های قلبی و مغزی در بیماران دیابتی شایع‌تر است. به‌گفته این فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم، این موضوع می‌طلبد هدف اصلی را کنترل دیابت و بحث پیشگیری قرار دهیم و ریسک‌فاکتورهایی مانند چربی، فشار خون و … را در بیماران مدنظر قرار دهیم. بنابر نظر «استقامتی» سبک زندگی، مهم‌ترین ریزفاکتور برای دیابت به شمار می‌رود: «برای حل این معضل باید عوامل مختلف مانند حلقه زنجیر به هم وصل شوند تا زندگی فرد دیابتی روی چرخه یک زندگی عادی برگردد.»

آموزش نباید از چرخه درمان دیابت حذف شود
«دیابت تنها مربوط به کشور ما نیست و یک معضل جهانی است و باید وضعیت خودمان را در این حوزه بررسی کنیم.»  یکی از دانشیاران اقتصاد داروی گروه اقتصاد و مدیریت داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران اين را به «شهروند» مي گويد. به گفته مجيد داوري،  وقتی فردی به دیابت مبتلاست باید زنجیره خانواده، پزشک، دارو، نظام سلامت و بیمه با یکدیگر و همینطور وضعیت بیمار را درنظر بگیرند، چراکه فقدان هرکدام از آنها می‌تواند در عدم‌درمان درست بیمار تأثیرگذار باشد.

به گفته داوري، هنگام سخن گفتن از درمان دیابت باید خانواده هم سبک زندگی خود را تغییر دهد و حتي اگر پزشک تشخیص درست داشته باشد، دارو در دسترس باشد و بیمار توان پرداخت هزینه‌های درمان را داشته باشد اما«آموزش نباید از این چرخه حذف شود.» بنابرنظر «داوری» الگوی زندگی سالم، فعالیت فیزیکی و تغذیه در بیماری دیابت اهمیت بالایی دارند: «در حکمرانی، سیاست‌های عمومی مهم هستند، اما باید بپذیریم که برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت از دست نظام سلامت خارج است.»

بیش از ٩٠درصد بیماران دیابتی فقيرند
«یکی از مطالعات ما نشان داد بیش از ٩٠درصد از بیماران دیابتی، در پایین‌ترین گروه‌های اقتصادی-اجتماعی قرار دارند.» به‌گفته «داوری» این به معناي آن است که اکثر این بیماران نمی‌توانند تغذیه خوب داشته باشند، وقت و فرصت کافی برای ورزش ندارند و همواره تحت فشارهای اجتماعی و استرس هستند. اینها از عوامل مهمی هستند که می‌تواند به‌صورت مؤثری دیابت را تحت‌تأثیر قرار دهد.

دانشیار اقتصاد داروی گروه اقتصاد و مدیریت داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه می‌دهد: «مطالعه‌ای که در ٥استان کشور درخصوص دیابت انجام شده، نشان می‌دهد حدود ٨٠درصد بیماران دیابتی از مراقبت کافی برخوردار نیستند.» به‌گفته «داوری» به همین دلیل، به‌طور متوسط هر بیمار دیابتی به‌دلیل مراقبت ناکافی ٥,٥سال از عمر خود را از دست می‌دهد: «با توجه به شیوع دیابت در کشور و با محاسبه سرانگشتی می‌بینیم که ٣٥میلیون سال از دست رفته، به‌دلیل مراقبت ناکافی در مدیریت دیابت داریم. با توجه به اینکه حدود ٧٠درصد از جمعیت بیماران دیابتی در سن فعالیت اقتصادی هستند، از دست رفتن این سال‌ها زیان اقتصادی بسیار قابل توجهی را به جامعه وارد می‌کند.»

هزينه هاي گزاف به دليل تأخیر در تشخیص دیابت 
«دوره طلایی تشخیص بیماری بسیار مهم است زیرا اگر دیابت در زمان درست تشخیص داده شود، بیمار با عوارض آن کمتر دست‌وپنجه نرم می‌کند.»  مدیر گروه اقتصاد و مدیریت داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بيان اين مطلب به «شهروند» مي گويد: خودِ دیابت قابل مدیریت است، اما عوارضی که به‌دنبال دارد، بسیار خطرناک است.

به‌گفته «شکوفه نیک‌فر» مشکلات قلبی- عروقی، کلیه، گوارش و زخم پای دیابتی همه و همه از عوارضی است که در بدن فرد بیمار ایجاد می‌شود، البته اگر از همان ابتدا که بیماری تشخیص داده شد، رعایت کند کمتر با این مشکلات مواجه می‌شود، اما درصورتی که بیماری جدی گرفته نشود، این مشکلات دامان فرد بیمار را خواهد گرفت و هزینه‌های زیادی را نیز به خانواده تحمیل می‌کند: «مطالعات نشان می‌دهد هزینه‌هایی که برای هر یک سال تأخیر در درمان شروع می‌شود، حدود ٥٠درصد به هزینه‌های بعدی مثل بستری در بیمارستان، مراجعه به اورژانس و دارو درمانی اضافه می‌کند و همین تأخیر در تشخیص، حدود ٦٠درصد از هزینه‌های مشکلات ناشی از دیابت را افزایش می‌دهد.»

دیابت را باید جدی گرفت
«دیابت را باید جدی گرفت و به هر علائمی که در بدن ایجاد می‌شود، توجه کرد.» به‌گفته نیک‌فر،  عرق‌ریزه شبانه، پرخوری، لاغر شدن و تشنگی‌های زیاد می‌تواند از علائمی باشد که شما را به‌وجود دیابت در بدن‌تان مشکوک کند: «نکته‌ای که در این میان اهمیت دارد، این است که جامعه سالمندی ما در حال گسترش است و ما کمربندی از متولدین دهه ۶۰ داریم که به کهنسالی و دیابت نزدیک می‌شوند و در نتیجه هزینه‌های درمان به‌شدت بالا می‌رود.»

بنابر نظر مدیر گروه اقتصاد و مدیریت داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ما دیابت را جدی نمی‌گیریم، چراکه جای آموزش در کشور خالی است. هیچ‌چیز به اندازه آموزش نمی‌تواند در اصلاح سبک زندگی افراد دیابتی تأثیر‌گذار باشد: «تنها آموزش می‌تواند مجموعه‌ای از مشکلات دیابت را که به‌طور پیوسته خانواده با آن درگیر است، کاهش دهد.» به‌گفته «نیک‌فر» فاکتورهای ژنتیک در دیابت نقش زیادی دارند و باید مراقبت‌ها و پیشگیری‌ها در مورد دیابت در خانواده‌هایی که زمینه این بیماری را دارند، مورد توجه قرار گیرد. از یک سو باید از عوارض این بیماری واهمه داشت و از سوی دیگر لازم است به این آگاهی رسید که می‌توان با رعایت سبک زندگی درست، بر آن غلبه کرد.

بوي گنديدگي و ادرار 
«وقتی بدن در برابر تولید انسولین مقاومت می‌کند فرد دچار بیماری دیابت می‌شود که این مشکل در افراد به دو نوع یک و دو تفکیک می‌شود.» به‌گفته یکی از پزشکان متخصص غدد، دیابت نوع یک به عوامل ژنتیک و ناشناخته مربوط است، اما در دیابت نوع دو عوامل محیطی مانند سبک زندگی، چاقی، غذاهای ناسالم نیز تأثیرگذار است. «بهادر نبوی» به «شهروند» می‌گوید: «در کودکان هر دو نوع دیابت ممکن است بروز کند.»

بنابرنظر «نبوی» تکرار ادرار، مصرف آب زیاد، لاغر شدن کودک یا ضعف‌های پی‌درپی می‌تواند از علائم ابتلای کودک به دیابت باشد و زنگ خطر را برای خانواده‌ها به صدا در بیاورد: «حالت پیشرفته بیماری در کودکان کمی خطرناک است.» به‌گفته «نبوی» گاهي دهان کودک بوی بد گندیدگی می‌دهد یا اینکه پوست، بوی ادرار به‌خودش می‌گیرد در چنین شرایطی حتما نیاز به بستری برای کودک وجود دارد، زیرا این می‌تواند به کمای دیابتی در کودک منجر شود: «نکته اینجاست که بسیاری از خانواده‌هایی که بیمار دیابتی دارند، می‌دانند که باید در برابر کودک یا فرد بزرگسال مبتلا به دیابت چطور رفتار کنند، اما گاهی بچه‌ها در مدرسه به مشکل برمی‌خورند، درواقع بالا بردن سطح آگاهی معلم، مدیر و هم‌کلاسی‌ها در برخورد با دانش‌آموزی که دچار دیابت است، بسیار اهمیت دارد زیرا یک اشتباه می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به‌دنبال داشته باشد.»