وعده‌ای که بالاخره محقق شد
گزارش «شهروند» از افزایش ٣٥درصدی حقوق بازنشستگان حداقلی بگیر تامین اجتماعی
[لیلا مهداد] حقوق بازنشستگان حداقلی‌بگیر ٣٥درصد افزایش می‌یابد. بر اساس آخرین تحقیقات خبرنگار «شهروند» حین تهیه گزارش مشخص شد بازنشستگان مبلغ افزایشی در نظر گرفته شده را دریافت کرده اند. در واقع افزایش حقوق بازنشستگان وعده ای است که محقق شده است. این افزایش ٣٥ درصدی خبر خوشی است که بازنشستگان را کمی به آینده امیدوار می کند و تا حدودی مشکلات معیشتی بازنشستگان را کاهش خواهد داد.
«به موجب این مصوبه از اول فروردین ١٤٠٣، تمامی مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی و مجموع مستمری‌های بازماندگان مشمول قانون تامین اجتماعی که تا پایان سال ١٤٠٢ برقرار شده، برای دریافت‌کنندگان حداقل مستمری که مشمول موضوع مواد (٩٦) و (١١١) قانون تامین اجتماعی مصوب ١٣٥٤ می‌شود، به میزان ٣٥درصد افزایش می‌یابد.
افزایش ٣٥درصدی دستمزد حداقلی‌بگیران
دریافتی بازنشستگان یکی از دغدغه‌هایی است که جسته‌وگریخته به آن پرداخته می‌شود. هر بار که صحبت از مشکلات معیشتی بازنشستگان به میان می‌آید، خبرهایی هم در این راستا، حاکی از اقدامات و برنامه‌هایی است که قرار است در آینده به بهبود معیشت بازنشستگان کمک کند. برنامه‌ها و وعده‌ای که گویی به واقعیت بدل شده‌اند و قرار است در سال ١٤٠٣ معیشت بازنشستگان به سمت بهبود برود، البته هنوز هم جا دارد این قشر از جامعه از رفاه بیشتری برخوردار باشند. اگرچه به گفته «محمدرضا رخشانی‌مقدم»، مدیرکل مستمری‌های سازمان تامین‌اجتماعی، وفق ماده ٩٦ قانون تامین اجتماعی، سازمان مکلف است میزان تمامی مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و مجموع مستمری بازماندگان را در فواصل زمانی و با توجه به افزایش هزینه زندگی با تصویب هیأت وزیران به همان نسبت افزایش دهد. فواصل زمانی که نباید کمتر از یک سال باشد. «محمدرضا رخشانی‌مقدم» در گفت‌وگو با «شهروند» با ذکر اینکه هیأت وزیران ١٢ اردیبهشت ١٤٠٣، همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ١٤٠٣ را تصویب کرده است، می‌گوید: «به موجب این مصوبه از اول فروردین ١٤٠٣، تمامی مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی و مجموع مستمری‌های بازماندگان مشمول قانون تامین اجتماعی که تا پایان سال ١٤٠٢ برقرار شده، برای دریافت‌کنندگان حداقل مستمری که مشمول موضوع مواد (٩٦) و (١١١) قانون تامین اجتماعی مصوب ١٣٥٤ می‌شود، به میزان ٣٥درصد افزایش می‌یابد.
افزایش ٢٢درصدی، مستمری دریافت‌کنندگان بالاتر از حداقل
مدیرکل مستمری‌های سازمان تامین‌اجتماعی با اشاره به اینکه مجموع دریافتی مستمری‌بگیران با احتساب افزایش مذکور و کمک‌هزینه‌های جنبی عائله‌مندی، اولاد، تامین معیشت و مسکن کمتر از ١٠میلیون و ٩٦١هزار و ٥٦٠ تومان نخواهد بود، می‌گوید: «مستمری دریافت‌کنندگان بالاتر از حداقل، به میزان ٢٢درصد مستمری آنان در پایان اسفندماه ١٤٠٢ افزایش می‌یابد، ضمن آنکه مبلغ ثابت ٦میلیون و ٩٠٠هزار و ٧٨٠ریال نیز به آن اضافه می‌شود. همچنین کمک‌هزینه عائله‌مندی و اولاد تمامی مستمری‌بگیران واجد شرایط همانند بازنشستگان دستگاه‌های اجرایی وفق بند (٤) ماده (٦٨) قانون مدیریت خدمات کشوری افزایش می‌یابد.»
«مستمری دریافت‌کنندگان بالاتر از حداقل، به میزان ٢٢درصد مستمری آنان در پایان اسفندماه ١٤٠٢ افزایش می‌یابد، ضمن آنکه مبلغ ثابت ٦میلیون و ٩٠٠هزار و ٧٨٠ریال نیز به آن اضافه می‌شود. همچنین کمک‌هزینه عائله‌مندی و اولاد تمامی مستمری‌بگیران واجد شرایط همانند بازنشستگان دستگاه‌های اجرایی وفق بند (٤) ماده (٦٨) قانون مدیریت خدمات کشوری افزایش می‌یابد.»
افزایش مستمری‌بگیران از محل منابع داخلی سازمان تامین
طبق اخبار منتشره براساس حکم قانون بودجه، منابع ریالی برای اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان از محل افزایش یک‌درصدی مالیات بر ارزش افزوده فراهم شده است. البته «داوود منظور»، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه، ٢٣ اردیبهشت اعلام کرد: «منابع افزایش یک‌درصدی مالیات بر ارزش افزوده به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان اختصاص خواهد یافت که برآورد می‌شود حدود ۵۰همت (هزار میلیارد تومان) باشد و به محض اینکه قانون بودجه در اواخر اردیبهشت ابلاغ شود، احکام آن از خرداد صادر و اجرای آن از ابتدای سال محاسبه می‌شود.» هرچند «محمدرضا رخشانی‌مقدم»، مدیرکل مستمری‌های سازمان تامین‌اجتماعی، این مسئله را رد کرده و می‌گوید: «افزایش مستمری‌بگیران در اجرای ماده ٩٦ قانون تامین اجتماعی از محل منابع داخلی سازمان تامین می‌شود.»
متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در برنامه هفتم توسعه
البته چند روز پیش «احمد نادری»، عضو هیات‌رئیسه مجلس، گفته بود: «مجلس با تصویب پرداخت بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی و پیگیری تسریع در پرداخت ١٣٠ همت به سازمان تامین اجتماعی از همسان‌سازی حقوق بازنشستگان حمایت خواهد کرد.» او اعلام کرد: «بعد از ابلاغ قانون برنامه هفتم توسعه کشور، اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را دنبال خواهیم کرد.» «حاجی‌بابایی»، رئیس کمیسیون تلفیق بودجه، هم سال گذشته گفته بود: «بودجه متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان پیش‌بینی شده است.» او با اشاره به اینکه موضوع ٩٠درصد متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در برنامه هفتم مصوب شده است، اظهار کرد: «وقتی برنامه هفتم توسعه تبدیل به قانون شود، دولت مکلف است احکام جدید حقوق بازنشستگان را صادر کند.»
«همسان‌سازی زمانی که قانون برنامه هفتم ابلاغ شود، اجرا خواهد شد. حال با توجه به اینکه گفته می‌شود اصلاحیه آورده‌اند، آن اصلاحیه هم اصلاح شود، قطعا همسان‌سازی حقوق بازنشستگان از تاریخ اجرای قانون انجام خواهد شد.»
همسان‌سازی با ابلاغ قانون اجرا خواهد شد
اما این همسان‌سازی چه زمانی اجرایی خواهد شد؟سوالی که «صولت مرتضوی»، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پیش از این در پاسخ به آن گفته بود: «همسان‌سازی زمانی که قانون برنامه هفتم ابلاغ شود، اجرا خواهد شد. حال با توجه به اینکه گفته می‌شود اصلاحیه آورده‌اند، آن اصلاحیه هم اصلاح شود، قطعا همسان‌سازی حقوق بازنشستگان از تاریخ اجرای قانون انجام خواهد شد.» به گفته «صولت مرتضوی»، تاریخ اجرایی برنامه هفتم از ابتدای سال ١٤٠٣ یعنی از اول فروردین سال ١٤٠٣ خواهد بود، بنابراین هرگونه اصلاحی در احکام بازنشستگان از اول فرودین ١٤٠٣ اعمال می‌شود.
افزایش حقوق بازنشستگان به ٩٠ درصد شاغلان همتراز طی ٣سال
خبر خوش سال ١٤٠٣ برای بازنشستگان، افزایش حقوق حداقلی‌بگیرها به میزان ٣٥درصد بود. اگرچه هنوز این سوال به قوت خود باقی است که این میزان دریافتی می‌تواند باری از دوش این بخش از جامعه بردارد؟ و اینکه در سال‌های آتی روند افزایشی حقوق‌بگیران حداقلی بازنشسته به چه میزان خواهد بود. هرچند بنابر گفته‌های سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه، در آبان ١٤٠٢ کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه مصوب کرد که در طول سال‌های برنامه با تاکید بر سه سال اول به گونه‌ای میزان افزایش حقوق و درصد افزایش حقوق بازنشستگان نسبت به شاغلان صورت گیرد که حقوق بازنشستگان بتواند به ٩٠درصد حقوق شاغلان همتراز دست پیدا کند.
بنابرنظر محسن زنگنه فرمولی که درنهایت نمایندگان به آن رأی دادند، به این ترتیب است که اگر فرض کنیم فاصله‌ای بین حقوق کارمند شاغل و بازنشسته وجود دارد و این فاصله صد است، مقرر شد که ٤٠درصد در سال اول، ٣٠درصد در سال دوم و مابقی در سال سوم جبران شده تا نهایتا به ٩٠درصد حقوق بازنشسته برسد. ولی چرا از همین سال اول این حقوق به میزان ٩٠درصد افزایش پیدا نمی‌کند؟ «زنگنه» در ادامه در مورد دلایل این مسئله می‌گوید: «اگر بخواهیم حقوق بازنشستگان را در سال ١٤٠٣ در کل کشور به ٩٠درصد حقوق شاغلان برسانیم، حدودا بین ٢٠٠ تا ٢٣٠هزار میلیارد تومان منابع نیاز داریم. طبیعی است تامین این منابع در یک سال امکان‌پذیر نیست. به همین علت ما یک فضای پلکانی را ترتیب دادیم که بتوانیم در سه سال به این رقم دست پیدا کنیم.»
اگر بخواهیم حقوق بازنشستگان را در سال ١٤٠٣ در کل کشور به ٩٠درصد حقوق شاغلان برسانیم، حدودا بین ٢٠٠ تا ٢٣٠هزار میلیارد تومان منابع نیاز داریم. طبیعی است تامین این منابع در یک سال امکان‌پذیر نیست. به همین علت ما یک فضای پلکانی را ترتیب دادیم که بتوانیم در سه سال به این رقم دست پیدا کنیم.
خدا خیرشان بدهد
هفتاد و چندساله به نظر می‌رسد و پشت پراید سفید زوار در رفته‌ای نشسته. در خیابان کوهک مسافرکشی می‌کند؛ از مترو چیتگر تا مجتمع طوبی و بالعکس. هر مسافری که می‌نشیند با لبخند و روی خوش سلام و روز به خیر می‌گوید. وقتی از او می‌پرسم که بازنشسته‌ای یا نه؟ لبخند تلخی می‌زند و می‌گوید: «اره… بازنشسته‌ام. چه فرقی دارد بازنشسته کدام سازمان باشی. بازنشسته یعنی هشتت گرو نُه باشد.» همان‌طور که دَنده را جا می‌زند، ادامه می‌دهد: «خدا را شکر. شنیدم کمی حقوق‌مان تکان می‌خورد. پدر جان هر قدر هم که باشد بالاخره باری از روی دوش من پیرمرد برمی‌دارد. حداقلش این است که یکی دوساعت بیشتر خانه می‌مانم. خدا خیرشان بدهد.»
خوش خبر باشی، دل یک پیرمرد را شاد کردی
مغازه شیکی در میانه راهروهای یک مجتمع تجاری، ویترینش را پر کرده از عینک‌های آفتابی و طبی مد روز. پیرمردی با قد متوسط و موهای یکدست سفید پشت میز نشسته: «مغازه متعلق به خودتان است، هرچند خودم اینجا شاگردم.»
پدر جان شاگردید؟ شوخی می‌کنید؟
جدی می‌گویم دخترم. می‌دانی همین مغازه چقدر سرمایه می‌خواهد؟ من بازنشسته کجا این همه پول دارم!
حالا چرا شاگردی؟
توان راننده اسنپ شدن یا مسافرکشی را ندارم. یک آشنایی من را معرفی کرد اینجا. آخر عمری شدم شاگرد کسی که هم‌سن پسر کوچک‌ترم است. بازنشسته یکی از کارخانه‌های موادغذایی است: «سی و خُرده‌ای سال کار کردم. انگار کار کردن به سرنوشت‌مان گره خورده، چون الان با ٧٩ سال هنوز دارم کار می‌کنم.»
کشوی عینک‌ها را یکی بعد از دیگری باز می‌کند و فرم‌های مختلف را به مشتری نشان می‌دهد: «حقوق بازنشستگی‌ام زیر ١٠میلیون است، زورش به خرج و دخل امروز نمی‌رسد.»
قرار است حقوق بازنشستگان ٣٥درصد افزایش پیدا کند.
جدی می‌گویی دخترم؟
بله در خبرها آمده.
خوش خبر باشی. دل یک پیرمرد را شاد کردی. راستی نگفته‌اند چقدر می‌شود؟
حدود ١١ میلیون.
خدا را صدهزار مرتبه شکر. هرچند همین هم رقمی نیست، اما خیلی بهتر از چیزی است که الان می‌گیرم.