تلویزیون به دنبال نمایش سویهای از جنگ که ندیدهایم!
گزارش شهروند درباره تلاشهای جدید تلویزیون برای جبران کمکاری صداوسیما در عرصه سریالسازی برای دفاع مقدس
[شهروند] زمانی نه چندان دور تلویزیون در مناسبتهای مرتبط با دفاع مقدس چارهای جز پخش و بازپخشهای متعدد سریالهایی مانند «شوق پرواز»، «سفر به چزابه»، «خاک سرخ»، «خوشرکاب»، «کیمیا»، «زیرخاکی»، «نجلا» و البته «در چشم باد» نداشت- که در کنار سریالهایی مانند «بازگشت پرستوها»، «قفسی برای پرواز» و «گل پامچال» تمام بضاعت صداوسیما در این زمینه بودند. در واقع در زمینه دفاع مقدس نیز مانند دیگر مناسبتهای مذهبی و تقویمی، برای صداوسیما چارهای نمانده بود، مگر اینکه سراغ سریالهای قدیمیاش رفته و به ساختههای پیشین خود تکیه کند- که این هم انتقاد و اعتراض بیشتر مخاطبان صداوسیما را موجب شده و نارضایتی آنها را رقم میزد. با این حال در یکی دو سال اخیر، به رغم اینکه هنوز و همچنان انتقادات بسیاری تلویزیون را نشانه رفته، ولی به نظر میرسد که حداقل در عرصه سریالهای دفاع مقدس گامهایی در تلویزیون برداشته شده و برگهای جدیدی به تولیدات حوزه دفاع مقدس اضافه شده است- که از این بین میتوان به ساخت چند سریال جدید و بهطور مشخص دو پروژه دفاعمقدسی اشاره کرد. گامهایی که اگر به نتیجه برسند، شاهد عبور تلویزیون از سریالهای تکراری در حوزه دفاع مقدس خواهیم بود.
یادآوری یک کمکاری
هرچند مرور هشت سال دفاع مقدس و روایت رشادت بزرگمردان تاریخ ایران در این برهه تاریخساز و دورانساز رویکردی الزامی است و نیاز به تکرار و یادآوری مداوم دارد، اما فراموش نباید کرد که سنگینی اصلی این بار همواره بر دوش تلویزیون بوده- که مرجعی قابل استناد در تمامی حوزهها خصوصا در حوزه دفاع مقدس محسوب میشود و میتواند با به تصویر کشیدن بسیاری از خاطرات آن دوران، این رویداد مهم هشت ساله را در قالب سریالهای جدید به مخاطبان ارائه داده و تاریخ را در اذهان نسل کودک و نوجوان نیز ماندگار کند.
در واقع رسانه ملی که علاوه بر سرگرم کردن مردم وظیفه فرهنگسازی را نیز بر عهده دارد؛ این امر را میتواند با سریالسازی درباره رویدادهای تاریخی این مرزوبوم- در راستای نمایش فرهنگ ایرانیاسلامی- جامه عمل پوشانده و راه را برای اشاعه تفکرات و سبکهای زندگی غیرایرانی مسدود سازد. بررسیها اما نشان میدهد برنامههای تلویزیونی در این حوزه انگشتشمار هستند و برنامههایی که به حوزه دفاع مقدس و جنگ تحمیلی مرتبط بوده، آثاری معمولی و محدودند که همهساله نیز به صورت تکراری روی آنتن تلویزیون میروند.
گام آغازین جبران
با این که بازپخش و تکرار شماری از فیلمها و سریالهایی مانند «گل پامچال»، «سفر به چذابه» و «در چشم باد» که در گذشته درباره دفاع مقدس تولید شدهاند، همچنان جذاب و لذتبخش است و خاطرات بسیاری را برای بینندگان یادآوری میکند، ولی با این حال اولین گام برای جبران هر کمبود و کمکاری به رسمیت شناختن آن و تلاش برای انکار نکردن آن است و بنابراین به صرف خاطرات نوستالژیکی که بخش قابل توجهی از مخاطبین صداوسیما با تماشای «گل پامچال»- به عنوان اولین سریالی که به شکل مستقل درباره جنگ روی آنتن شبکه یک سیما رفته- یا هر سریال قدیمی دیگری احساس نمیکنند، جای خالی تلاشهای تازه در این زمینه را نمیتوان پنهان کرد.
سریالهای جدید دفاع مقدس
با این که خیلیها بابت تکراری بودن برنامههای تلویزیون انتقادات زیادی از رسانه ملی دارند؛ اما به نظر میرسد این روزها برگهای جدیدی به تولیدات حوزه دفاع مقدس اضافه شده- که از آن میان میتوان به دو پروژه دفاعمقدسی به نامهای «تانکخورها» و «قرارگاه سری نصرت» اشاره کرد که نامشان به تازگی و همزمان با دیدار پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما از پشت صحنه این سریالها رسانهای شده است.
نگاهی نو به جنگ
«تانکخورها» را پرویز شیخطادی کارگردانی کرده است. سریالی با نویسندگی محمد صادق رمضانیمقدم؛ محصول گروه تولیدات تاریخی سیمافیلم؛ که این روزها مراحل پایانی فیلمبرداری خود را پشتسر میگذارد و گفته میشود در ایام سالگرد آغاز دفاعمقدس در 32 قسمت تقدیم مخاطبان تلویزیون خواهد شد. درباره «تانکخورها» نکته مهم نگاه و دیدگاه ویژه این سریال به دوران دفاع مقدس است- و گفته میشود که این سریال با نگاهی نوآورانه به دوران دفاعمقدس پرداخته و با نمایش روابط میان رزمندگان حوزه زرهی- که کمتر به آن پرداخته شده- ماجرای «شکلگیری گردان زرهی ۷۷ خراسان» را به روایت نشسته است.
درباره «تانکخورها» باید به این نکته نیز اشاره کرد که آرش مجیدی، سروش جمشیدی، بهراد خرازی، علیرضا استادی، احمد نجفی و ثریا قاسمی در این سریال طنزآمیز به ایفای نقش پرداختهاند.
قرارگاه نصرت
اما «قرارگاه سری نصرت» به بخشی از جنگ تحمیلی میپردازد که تاکنون در قاب تلویزیون دیده نشده است. این سریال که البته چندی پیش تصاویرِ فیلم سینمایی آن نیز- که در سازمان هنری رسانهای اوج مشغول تولید است- رونمایی شد؛ به کارگردانی مهدی جعفری و تهیهکنندگی مجتبی فرآورده قرار است با اقتباس از چند کتاب نگاهی به زندگی و فعالیتهای شهید علی هاشمی به عنوان فرمانده قرارگاه فوق سری نصرت داشته باشد و در واقع اتفاقات این قرارگاه را روایت کند. جعفری که پیش از این کارگردانی فیلمهای سینمایی «یدو» و «23 نفر» را برعهده داشته؛ طراحی قرارگاه نصرت را در دوران دفاع مقدس- با ابتکار و خلاقیت شهید علی هاشمی- دستمایه روایت سریالش درباره یکی از وقایع کمتر دیده شده تاریخ جنگتحمیلی قرار داده است. گفته میشود که این سریال که پس از 3 سال طراحی، تحقیق و پژوهش در حال تولید است؛ میتواند به عنوان دومین اثر از سهگانه «جغرافیای مظلوم» با محوریت رشادتهای مرزنشینان ایران در طول تاریخ به شمار آید.
درباره ارزش و اهمیت این سریال برای صداوسیما همین بس که پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما در زمان بازدید از پشت صحنه سریال «قرارگاه سری نصرت» گفته بود: «کاری که برای به تصویر کشیدن این واقعه انجام میشود، بسیار سخت و ارزشمند است، زیرا بخشی از جنگ را در قاب تصویر آورده که تا به حال دیده نشده است و حتی برای نسل ما هم کمتر شناخته است، چه برسد به نسل جدید که باید با تاریخ دفاعمقدس بیش از اینها آشنا شود».