رئیس بخش زلزلهشناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به ادعای معاون شهرداری تهران در خصوص پیشبینی زلزله واکنش نشان داد.
به گزارش شهروند آنلاین، متن پاسخ علی بیت اللهی به شرح زیر است:
خبری در روز 11-6-1403 به نقل از معاون پیشگیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران با عنوان” هشدار زلزله به تهرانیها 12 ثانیه قبل از وقوع” در رسانهها و فضای مجازی منتشر شد. نوشتار حاضر با هدف توضیحی بر این خبر تدوین شده که امید میرود مفید باشد.
نکته اول: هشدار زلزله 12 ثانیه قبل از وقوع عبارت درستی نیست. قبل از وقوع زلزله نمیتوان وقوع زلزلهای را هشدار دارد. اگر هم هشداری داده شود، خطا به دلیل عدم قطعیتها در آن زیاد خواهد بود. در دنیا نیز چنین سیستمی که بتواند قبل از وقوع زلزله هشدار قطعی زلزلهای را صادر کند، وجود ندارد.
نکته دوم: اساس کار سیستم های هشدار زلزله بدین گونه است که با وقوع زلزله در محل رومرکز زلزله، با استفاده از پالس الکترومعناطیسی( امواج EM) که سرعتی معادل سرعت نور را دارد به سایت هدف سیگنالی ارسال میشود و چون سرعت امواج زلزله به مراتب کمتر از سرعت امواج الکترومغناطیسی است، بنابراین چند ثانیه زمان با دریافت سیگنال EM تا زمان رسیدن امواج زلزله( موج تراکمی p یا موج برشی s) به سایت هدف، فرصت برای اقدام سریع وجود خواهد داشت. احتمالا منظور از اعلام خبر “هشدار زلزله 12 ثانیه قبل از وقوع زلزله” نیز “هشدار زلزله 12 ثانیه قبل از رسید امواج زلزله” به تهران بوده است.
نکته سوم: با فرض اصلاح عنوان خبر با عبارت” هشدار زلزله 12 ثانیه قبل از زمان رسید امواج زلزله به تهران”، باز نیاز است که خبر کاملتر شود. اگر سرعت امواج زلزله را بطور متوسط بین 4000 تا 5000 متر بر ثانیه فرض کنیم( این اعداد برای انواع امواج و فازهای آنها و نیز جنس لایههای زمین مسلما متفاوت است و دامنه تغییرات وسیع و پرنوسان است و بطور معمول بین 3000 تا 6000 متر بر ثانیه در لایههای سنگی زیر سطحی زمین نوسان دارد) در این صورت:
– اگر زلزله در فاصله 40 تا 50 کیلومتری تهران رخ دهد، حدود 12 ثانیه طول خواهد کشید که امواج الاستیک و ارتعاشی زلزله به شهر تهران برسد( واضح است که از شرق به غرب و از شمال به جنوب شهر تهران نیز به دلیل طولانی شدن مسافت زمان رسید امواج بطور تقریبی در حد 1 تا 3 ثانیه متغیر خواهد بود).
– اگر زلزله در فاصله 20 تا 25 کیلومتری تهران رخ دهد، زمان رسید امواج حدود 5 تا 6 ثانیه خواهد بود نه 12 ثانیه.
– اگر زلزله در مجاور شهر تهران و یا در داخل محدوده رخ دهد، بطور تقریبی زمان رسید امواج بین 1 تا 3 ثانیه خواهد بود( بسته به موقعیت مرکز دریافت سیگنال الکترومغناطیسی).
– بنابراین عدد اعلامی 12 ثانیه هشدار زودهنگام زلزله، ثابت نیست و بسته به موقعیت مرکز وقوع زلزله میتواند بین 1 تا 12 ثانیه بطور تقریبی در نوسان باشد.
– بدیهی است و انتظار بر این است که در اساس کار سامانه هشدار، پالسهای مربوط به زلزلههای کوچک و غیر موثر بر تهران اطلاعرسانی عمومی نشوند.
نکته چهارم: پر واضح است که اگر فاصله نقطه وقوع زلزله از تهران دور باشد، زمان طولانیتری صرف خواهد شد تا موج زلزله به تهران برسد و اگر محل وقوع خیلی نزدیک به تهران و یا در محدوده شهری تهران باشد، این زمان به مراتب کوتاهتر خواهد بود. اما باید به این نکته هم توجه کرد که اگر زلزله دورتر باشد، شتاب و شدت آن در شهر تهران به مراتب کمتر خواهد بود. به عنوان مثال اگر زلزلهای در 50 کیلومتری محدوده شهر تهران رخ دهد، شتاب زلزله حدود 2 تا 4 برابر کمتر از زلزلهای خواهد بود که در فاصله 10 کیلومتری رخ بدهد.
نتیجهگیری: میتوان گفت که برای زلزلههایی که موثرتر و شدیدتر و مخربتر برای تهران تلقی شوند، زمان واکنش را باید بین 1 تا 5 ثانیه در نظر گرفت. البته زلزلههای بزرگ( بزرگی 7 و بالاتر از آن) رخ داده در بازه فاصلهای تا 50 – 60 کیلومتری نیز بطور مسلم اثرات تخریبی قابل ملاحظه بر تهران خواهند داشت و لذا سیستمی که با کوشش و حمایت مدیران و کارشناسان سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران بعد از چندین سال قرار است با ارسال پیامک و پالس هشدار به مسئولین، دستگاههای اجرائی هدف و مردم راهاندازی شود، سامانهای ارزشمند برای کاهش خسارت و تلفات زلزلههای موثر بر تهران تلقی میشود.
تذکر: در تماسی که معاونت محترم پیشگیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران داشتند، تاکید داشتند که منظور از هشدار قبل از رسیدن موج مخرب زلزله به تهران بوده و ایشان تاکید کردند که اگر زلزله در محدوده شهری تهران رخ دهد، امکان هشدار نخواهد بود./تسنیم
انتهای پیام