در سال‌های اخیر، ایران گام‌های مهمی در جهت توسعه و ساماندهی هوش مصنوعی برداشته است. یکی از این گام‌ها، اصلاح تبصره ماده واحده تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی است که امروز توسط رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد. این اصلاحات به منظور بهبود ساختار و عملکرد این سازمان و شورای ملی راهبری هوش مصنوعی انجام شده است.
تشکیل و اصلاح ساختار سازمان ملی هوش مصنوعی
در ۱۵ آبان ۱۴۰۳، ماده واحده «اصلاح تبصره ذیل مصوبه ماده واحده تشکیل شورای ملی راهبری و تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی» به تصویب رسید و برای اجرا به وزارتخانه‌های مختلف و سازمان‌های مرتبط ابلاغ شد. این اصلاحات به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری وظیفه داده است تا ظرف سه ماه، اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی را تدوین و به تصویب هیات وزیران برساند.
نقش شورای ملی راهبری هوش مصنوعی
شورای ملی راهبری هوش مصنوعی با ترکیب گسترده‌ای از مقامات عالی‌رتبه کشور تشکیل شده است. این شورا با هدف برنامه‌ریزی، راهبری، هماهنگی و نظارت بر اجرای سند ملی هوش مصنوعی فعالیت می‌کند. اعضای شورا شامل رئیس‌جمهور، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، وزرای مختلف و دیگر مقامات عالی‌رتبه می‌باشند. اخیراً، ترکیب این شورا با اضافه شدن رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه و رئیس سازمان صدا و سیما تکمیل شده و به ۲۰ نفر افزایش یافته است.
چالش‌ها و فرصت‌ها
یکی از چالش‌های اصلی در مسیر توسعه هوش مصنوعی در ایران، هماهنگی میان نهادهای مختلف و تدوین سیاست‌های جامع و کاربردی است. اما فرصت‌های زیادی نیز وجود دارد. با توجه به جمعیت جوان و تحصیل‌کرده ایران و ظرفیت‌های علمی و تحقیقاتی موجود، امکان رشد سریع در این حوزه فراهم است. استفاده از هوش مصنوعی در حل مسائل بومی و ارتقاء کیفیت زندگی می‌تواند به توسعه پایدار کشور کمک کند.
استراتژی‌های توسعه هوش مصنوعی در سایر کشورها
حال در پاسخ به وضعیت هوش مصنوعی در کشورهای دیگر باید گفت،بسیاری از کشورها استراتژی‌های ملی برای توسعه هوش مصنوعی تدوین کرده‌اند. به عنوان مثال، ایالات متحده با اجرای ابتکار هوش مصنوعی آمریکا بر سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، حذف موانع نوآوری و آموزش نیروی کار متمرکز شده است. اتحادیه اروپا نیز با تأکید بر رهنمودهای اخلاقی و چارچوب‌های قانونی، استراتژی خود را برای تضمین هوش مصنوعی قابل اعتماد تدوین کرده است.
تأسیس سازمان‌ها و نهادهای تخصصی
کشورها برای نظارت و اجرای استراتژی‌های هوش مصنوعی خود، سازمان‌ها یا نهادهای خاصی را تأسیس کرده‌اند. به عنوان مثال، فرانسه با ایجاد ابتکار «هوش مصنوعی برای بشریت»، مؤسسه ملی تحقیقات هوش مصنوعی را راه‌اندازی کرده است. در چین، وزارت صنعت و فناوری اطلاعات نقش مهمی در توسعه هوش مصنوعی دارد و در کنار آن، آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دولتی متعددی نیز فعالیت می‌کنند.
همکاری‌های عمومی-خصوصی
کشورها همچنین با ایجاد همکاری‌های عمومی-خصوصی به توسعه هوش مصنوعی سرعت می‌بخشند. این همکاری‌ها معمولاً شامل نهادهای دولتی، مؤسسات دانشگاهی و شرکت‌های خصوصی است که در زمینه تحقیق و کاربردهای هوش مصنوعی با یکدیگر همکاری می‌کنند. به عنوان مثال، بریتانیا با اجرای توافق‌نامه بخش هوش مصنوعی، که بخشی از استراتژی صنعتی آن است، همکاری بین دولت و رهبران صنعت را برای تقویت نوآوری در هوش مصنوعی تشویق می‌کند.
نگرانی‌ها از توسعه هوش مصنوعی
با وجود تأسیس سازمان‌ها و استراتژی‌های مختلف، کشورها با چالش‌هایی مانند تضمین حریم خصوصی داده‌ها، پرداختن به مسائل اخلاقی و مدیریت تأثیرات اجتماعی هوش مصنوعی مواجه هستند. توازن بین نوآوری و مقررات‌گذاری یک موضوع مشترک است. کشورهایی مانند کانادا بر توسعه هوش مصنوعی اخلاقی تأکید دارند و با ابتکاراتی مانند «اعلامیه مونترال برای هوش مصنوعی مسئولانه» به راهنمایی استفاده مسئولانه از فناوری‌های هوش مصنوعی می‌پردازند.
تأثیرات واقعی هوش مصنوعی
در مجموع، کشورها در سراسر جهان به‌طور فعالانه در حال پیگیری استراتژی‌هایی برای افزایش قابلیت‌های هوش مصنوعی خود از طریق استراتژی‌های ملی، سازمان‌های تخصصی و همکاری‌های عمومی-خصوصی هستند. این تلاش‌ها برای حفظ رقابت‌پذیری در رقابت جهانی هوش مصنوعی و تضمین توسعه و بهره‌برداری مسئولانه از فناوری‌های هوش مصنوعی بسیار حیاتی است. تأسیس سازمان‌ها و ابتکارات خاص هوش مصنوعی نشان‌دهنده تعهد به بهره‌برداری از پتانسیل‌های هوش مصنوعی و در عین حال پرداختن به چالش‌های آن است. این رویکرد نه تنها به پیشرفت فناوری کمک می‌کند، بلکه کشورها را برای تغییرات نیروی کار و اجتماعی ناشی از هوش مصنوعی آماده می‌سازد.
بر این اساس،اصلاحات و تحولات اخیر در ساختار و عملکرد سازمان ملی هوش مصنوعی و شورای ملی راهبری هوش مصنوعی نشان‌دهنده تلاش ایران برای بهره‌برداری از پتانسیل‌های این فناوری است. با توجه به سیاست‌های حمایتی دولت و تأکیدات رهبر معظم انقلاب، آینده روشنی برای هوش مصنوعی در ایران پیش‌بینی می‌شود. با این حال، موفقیت این تلاش‌ها به توانایی در غلبه بر چالش‌های موجود و استفاده بهینه از فرصت‌ها بستگی دارد./
انتهای پیام