نشست خبری همایش بینالمللی امام حسین علیهالسلام با حضور حجتالاسلام و المسلمین دکتر داود مهدویزادگان، رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) و دکتر محمد علی فتحاللهی، دبیر همایش، برگزار شد. در این نشست، ابعاد مختلف این رویداد، اهداف آن و برنامههای مرتبط با آن تشریح شد.
فاضله شوکتپور، شهروندآنلاین| دکتر مهدویزادگان رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) در نشست خبری همایش بینالمللی امام حسین علیهالسلام با اشاره به پیشینه این همایش گفت: «حدود یک دهه پیش، پیشنهادی از سوی سازمان «سمت» برای برگزاری یک همایش مشترک میان وزارتخانههای علوم ایران و عراق مطرح شد.
این پیشنهاد در قالب یک تفاهمنامه به امضا رسید که طبق آن، همایشی با عنوان «امام حسین علیهالسلام» بهصورت نوبتی بین دو کشور ایران و عراق برگزار خواهد شد. اولین دوره این همایش در سال ۱۳۹۵ به میزبانی وزارت علوم عراق در شهر مقدس کربلا برگزار گردید. با این حال، به دلیل برخی وقفهها، برگزاری دوره دوم به تأخیر افتاد. اما با تلاشهای مشترک، امسال این همایش در تاریخ سوم شعبان، مصادف با چهاردهم بهمنماه، برگزار خواهد شد.
این همایش با عنوان «حماسه حسینی؛ راه روشن دینداری و آزادگی» برگزار میشود و شامل محورهای مهمی از جمله سعادت و تعالی انسان و جامعه، دانشگاه و دینداری، آزادگی، مقاومت اسلامی، پیروزی ارزشهای الهی و اخلاقی، و تأثیر حماسه حسینی در نهضتهای آزادیبخش جهان است. هدف از این رویداد، تقویت همکاریهای علمی و معنوی میان ایران و عراق و بهرهگیری از پیام حماسه حسینی برای الهامبخشی به جوامع علمی و دانشگاهی است.
ویژگیهای بینالمللی همایش امام حسین علیهالسلام
دکتر فتح الهی، دبیر همایش، درباره ویژگیهای بینالمللی این رویداد بیان داشت: «این همایش یک رویداد بینالمللی است. البته در همایشهای بینالمللی معمولاً تمرکز بر این است که از کشورهای مختلف مقالاتی دریافت شود و افراد متعددی از سایر کشورها در آن شرکت کنند. اما ویژگی منحصر به فرد این همایش این است که حتی در برگزاری آن نیز چندملیتی بودن لحاظ شده است. به این معنا که برگزارکنندگان همایش محدود به یک کشور نیستند. دوره اول این همایش توسط کشور عراق برگزار شد و اکنون دوره دوم آن به میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار میشود.»
اهداف و محورها
وی افزود: «این تجربه میتواند الگویی برای تسری به کشورهای دیگر باشد و همایشهای مشترک و چندملیتی را در دیگر کشورها برگزار کنیم. جایگاه حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام به گونهای است که میتواند کشورهای اسلامی و غیر اسلامی را زیر پرچم خود گرد آورد و زمینهساز فعالیتهای بینالمللی شود. امیدواریم این همایش نیز گامی ارزشمند در این مسیر باشد.»
دکتر فتحالهی افزود: «یکی از محورهای اصلی این همایش، موضوع مقاومت و بیداری اسلامی است. با توجه به تحولات اخیر در غزه و لبنان، این همایش به بررسی نقش الهامبخش حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام در تقویت مقاومت اسلامی میپردازد.»
حضور هیئتهای علمی از کشورهای مختلف
وی ادامه داد: «در این همایش، مقالاتی از کشورهای مختلف از جمله عراق، پاکستان، هند، ایران و مصر دریافت و از میان آنها حدود ۳۰ مقاله برگزیده شد. چکیده مقالات در روز نخست همایش چاپ و در اختیار شرکتکنندگان قرار خواهد گرفت. پس از پایان همایش نیز مجموعه مقالات به دو زبان عربی و فارسی منتشر خواهد شد. البته ممکن است فاصلهای بین برگزاری همایش و انتشار این مجموعه وجود داشته باشد.»
مقالات و سخنرانیها
وی افزود: «برنامه سخنرانیهای همایش نیز به دو زبان عربی و فارسی ارائه خواهد شد. هدف ما این است که این همایش، مسیری را برای پایهریزی فعالیتهای بینالمللی در حوزه علوم انسانی در منطقه فراهم کند و این مسیر با تکیه بر منبع عظیمی چون جایگاه حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام شکل بگیرد. برنامه همایش شامل سخنرانی افتتاحیه و اختتامیه خواهد بود و تمامی رویدادها در یک روز برگزار میشود. البته، نتایج و دستاوردهای این همایش ممکن است پس از برگزاری آن روشنتر و جدیتر مشخص شوند. طبیعتاً در خلال همایش، ملاقاتهایی میان اساتید و پژوهشگران حاضر انجام خواهد شد و ایدههای جدیدی مطرح میشود. ممکن است برخی از این ایدهها به مقالات یا سخنرانیهای جدید منجر شوند. همه این موارد پس از برگزاری همایش مورد بررسی و توجه قرار خواهد گرفت.»
حضور هیئتهای علمی از کشورهای مختلف
دکتر مهدویزادگان در پاسخ به سوال خبرنگار «شهروندآنلاین» درباره حضور هیئتهای عراقی در همایش اظهار داشت: «خانم دکتر لبنا خمیس، یکی از مسئولین ارشد وزارت علوم عراق، سرپرست هیئت عراقی در این همایش حضور خواهند داشت. حدود ۱۰ نفر از اساتید دانشگاههای معتبر عراق، از جمله دانشگاه بغداد، دانشگاه مستنصریه و دانشگاه بابل، که مقالاتشان مورد پذیرش قرار گرفته است، در این رویداد شرکت خواهند کرد و مقالات خود را ارائه خواهند داد. ما امیدواریم که حضور این عزیزان به تقویت همکاریهای علمی و پژوهشی میان ایران و عراق کمک کند.»
وی ادامه داد: «سال گذشته نیز در سفری به عراق، از نزدیک با دانشگاههای بابل، مستنصریه و بیتالحکمه دیدار داشتیم و شاهد اشتیاق طرف عراقی برای گسترش همکاریهای علمی و پژوهشی بودیم. این همکاریها میتواند در زمینههایی چون تولید کتابهای درسی و فعالیتهای علمی مشترک گسترش یابد.»
وی افزود: «با توجه به مأموریت سازمان «سمت» که تولید کتابهای درسی است، در این بازدیدها مشاهده کردیم که دوستان عراقی نیز علاقه و آمادگی بالایی برای همکاری در این حوزهها دارند. بنابراین، برگزاری چنین همایشی که به نام مبارک حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام مزین است، میتواند نقش مؤثری در تقویت و پیشرفت این همکاریها داشته باشد. امیدواریم این رویداد گامی مؤثر در این مسیر باشد.»
نقش سازمان سمت در نشر فرهنگ حسینی
دکتر مهدویزادگان همچنین درپاسخ به سوال خبرنگار «شهروندآنلاین» درباره نقش سازمان «سمت» در نشر فرهنگ حسینی در جامعه دانشگاهی بیان داشت: «محتوای حماسه حسینی را در عنوان این همایش، یعنی «دینداری و آزادگی»، خلاصه کردهایم. این دو مفهوم بهخوبی نشاندهنده نقشی است که میتوان برای این حماسه در جامعه دانشگاهی و فراتر از آن قائل شد. جهان امروز با بحرانها، دردها و رنجهای گستردهای روبهرو است؛ از جمله مظلومیت مردم غزه که نمونهای از این رنجهاست. در چنین شرایطی، نیاز به یک منبع معرفتی قدسی و الهامبخش برای عبور از این بحرانها کاملاً احساس میشود.»
وی تصریح کرد: «حماسه حسینی یک منبع عمیق و گسترده معنوی است که میتواند الهامبخش جهان امروز باشد. بهویژه در فضای دانشگاهی، این حماسه میتواند بهعنوان الگویی نظری و عملی مورد بهرهبرداری قرار گیرد. دانشگاهیان ما میتوانند از این منبع قدسی الهام بگیرند و با تکیه بر آن، در مسیر دینداری، آزادگی و دفاع از مظلومان نقشآفرینی کنند. این همایش میتواند بستری فراهم کند تا دانشگاهیان هم خودشان به مطالعه و پژوهش در این زمینه بپردازند و هم این الگو را در جامعه ترویج دهند. امیدواریم که به برکت حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام، این تأثیرگذاری در دانشگاهها و جامعه علمی ما محقق شود.»
برنامههای آینده و استمرار همایش
همچنین، همانطور که همه ما با جایگاه و اهمیت راهپیمایی اربعین آشنا هستیم، میبینیم که این رخداد بزرگ چگونه توانسته ملتهای اسلامی و حتی غیرمسلمان را گرد هم آورد و تجربهای مشترک از زیست معنوی و انسانی فراهم کند. این تجربه باید با فعالیتهای علمی و پژوهشی تکمیل شود. این همایش نیز در کنار آن رخداد بزرگ تعریف میشود و امیدواریم بتواند به گسترش فرهنگ حسینی کمک کند.
این همایش میتواند در تبیین صحیح فرهنگ حسینی و تقویت مبانی نظری و فکری آن نقش مهمی ایفا کند. همچنین، برگزاری موفق این همایش به ما کمک خواهد کرد تا در آینده، با فاصله زمانی کمتر و برنامهریزی منظمتر، دورههای بعدی این همایش را برگزار کنیم.
وی در خصوص استمرار این همایش گفت: «امیدواریم دیگر وقفهای مانند گذشته در برگزاری این رویداد ایجاد نشود. تفاهمنامهای میان سازمان «سمت» و وزارت علوم عراق در سال ۱۳۹۵ منعقد شد که بر اساس آن، زمینههای همکاری مشترک متعددی تعریف شد. از جمله این موارد، تولید و ترجمه کتابهای درسی بود.
در آن زمان، ۶۰ عنوان کتاب برای تألیف و ترجمه مشخص شد که تاکنون ۳۵ عنوان از آنها تألیف شد. از این تعداد، ۱۰ عنوان در وزارت علوم عراق تصویب و در میان دانشگاهیان آن کشور توزیع شد. همچنین، ۲۰ عنوان دیگر نیز برای تصویب به وزارت علوم عراق ارسال شد. منتظر تأیید نهایی آنها هستیم تا برای دانشگاههایشان ارسال و توزیع شود.
برگزاری همایش امام حسین علیهالسلام
این تفاهمنامه همچنین شامل برگزاری مستمر همایش امام حسین علیهالسلام بود که متأسفانه وقفهای در آن ایجاد شد. با این حال، به لطف خدا و با اشتیاق هر دو طرف، امسال این همایش در تاریخ ۱۴ بهمنماه، مصادف با سوم شعبان، برگزار خواهد شد.»
دکتر مهدویزادگان درباره برنامههای آینده گفت: «امیدواریم این همایش، سنگ بنایی برای برگزاری دورههای بعدی با مشارکت کشورهای اسلامی دیگر باشد. اگرچه این همایش با همکاری ایران و عراق آغاز شده است، اما میتوان با مشارکت کشورهای همسایه و اسلامی دیگر، این مسیر را ادامه داد. حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام، بهعنوان وجه مشترک همه مسلمانان، میتواند محور اصلی این همکاریها باشد و در تقویت همبستگی جوامع اسلامی نقش ایفا کند.»
دکتر مهدوی زادگان افزود: «این همایش فرصتی است تا دانشگاهها و حوزههای علمیه سهم خود را در ایجاد همبستگی میان مسلمانان ایفا کنند. امیدواریم این تلاشها زمینهساز همکاریهای بیشتر و تقویت روابط فرهنگی و دانشگاهی میان ایران و عراق باشد.»
در خصوص انتشار مقالات، دکتر مهدویزادگان اعلام کرد: «چکیده مقالات در روز برگزاری همایش منتشر خواهد شد و نسخه دیجیتال آن نیز در دسترس قرار میگیرد. مجموعه کامل مقالات پس از تدوین و آمادهسازی، به دو زبان فارسی و عربی منتشر خواهد شد.»
برگزاری همایشهای مشابه در کشورهای دیگر
دکتر مهدویزادگان درباره امکان برگزاری همایشهای مشابه در سایر کشورها اظهار داشت: «در سفرهایی که به عراق و روسیه داشتیم، شاهد اشتیاق طرفهای مقابل برای آشنایی با ظرفیتهای علمی و پژوهشی ایران بودیم. این همایش میتواند الگویی برای برگزاری رویدادهای مشابه در کشورهای دیگر باشد. اگر محتوای این همایش به کشورهای دیگر منتقل شود، قطعاً آنها نیز علاقهمند به مشارکت یا میزبانی دورههای بعدی خواهند بود.»
تأثیر فرهنگی همایش بر روابط دو کشور
دکتر مهدویزادگان در پایان در پاسخ به سوال خبرنگار «شهروندآنلاین» درباره تأثیر فرهنگی این رویداد بین دو کشور ایران و عراق بیان کرد: «حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام بهعنوان نماد مشترک همه مسلمانان، میتواند محور اصلی این همکاریها باشد. با تمرکز بر این نقطه اشتراک و فعالیت در این زمینه، همکاریهای مشترک میان ایران و عراق بهطور طبیعی تقویت میشود و وحدت میان مسلمانان نیز مستحکمتر خواهد شد.»
راه و پیام امام حسین علیهالسلام، که الهامبخش دینداری و آزادگی است، تأثیر عمیقی بر مردم جهان دارد. این پیام میتواند در تقویت همبستگی جوامع اسلامی و حرکت به سمت تحقق امت اسلامی نقش مؤثری ایفا کند.
ما امیدواریم که با تکثیر و گسترش اینگونه همایشهای علمی بینالمللی، بتوانیم سهم دانشگاهها و حوزههای علمیه را در ایجاد همبستگی میان مسلمانان ایفا کنیم. انشاءالله این تلاشها زمینهساز همکاریهای بیشتر و تقویت روابط فرهنگی و دانشگاهی میان ایران و عراق خواهد بود.»
دومین همایش بین المللی امام حسین(ع) در چهاردهم بهمن ماه برگزار خواهد شد.