طرح معامله‌های بزرگ، در میانه تهدیدات سرزمینی و تعرفه‌ای
ترامپ در پس بازی تهدید و توافق، به دنبال چیست؟
تصمیمات ترامپ در بازگشت به کاخ سفید بسیار بحث برانگیز شده است. ترامپ در همین 13 روز، فرمان خروج از سازمان بهداشت جهانی و پیمان آب‌و‌هوایی پاریس را امضا، چهره‌های تلویزیونی پرحاشیه‌ای برای پست‌های حساس ازجمله وزارت دفاع تعیین، دستور تجدیدنظر در سیاست‌های جنسیتی را صادر و به تهدید مجدد اعمال تعرفه علیه چین، مکزیک، کانادا و بریکس پرداخت. افزون بر این موارد؛ تهدیدات سرزمینی ترامپ علیه کانادا، تغییر نام خلیج مکزیک و اصرار بر جدی بودن در زمینه تصاحب گرینلند و کانال پاناما را باید به رویکردهای عجیب ترامپ افزود. زمزمه‌های ترامپ و تیم او درباره توافق با ایران و قطع کمک‌های سنگین به اپوزیسیون، پایان جنگ با اوکراین ولو به قیمت واگذاری سرزمین به روسیه و نهایی کردن پیمان ابراهیم را نیز می‌توان ازجمله رویکردهای بحث برانگیز ترامپ برشمرد که پیشتر اشاراتی به آن کرده بود. اکنون پرسش این است که ترامپ در پس این بازی تهدید و توافق، به‌دنبال چیست و به چه می‌اندیشد؟
نگرانی در دانمارک و پاناما در پی تهدیدات ترامپ
تهدید ترامپ برای تصاحب جزایر گرینلند در دانمارک نگرانی در این رابطه را افزایش داد. ایسنا در گزارشی به نقل از نظرسنجی «یوگاو» نوشته است: حدود نیمی(۴۶درصد) از دانمارکی‌ها آمریکا را «یک تهدید بسیار بزرگ» یا «یک تهدید نسبتاً بزرگ» برای دانمارک می‌دانند. افزون بر آن اخیرا نتایج یک نظرسنجی در گرینلند نشان داد که 85درصد ساکنان این منطقه مخالف پیوستن به آمریکا هستند. با این وجود، مارکو روبیو وزیر خارجه تندرو آمریکا تأکید کرده است موضع ترامپ درباره تصاحب گرینلند شوخی نبوده است. علاوه بر آن «خوزه رائول مولینو» رئیس‌جمهور پاناما نیز تأکید کرده است بر سر مالکیت و کنترل کانال پاناما هیچ مذاکره‌ای با دولت ترامپ نخواهد داشت.
تعرفه ابزار جنگ اقتصادی و قلدری مرد دیوانه
تهدید مجدد ترامپ در مورد اعمال تعرفه بر کالاهای کالاهای کانادا، مکزیک و چین در روز پنجشنبه، سبب به هم ریختگی بازارهای مالی و ضربه به ارزش پول ملی این کشورها شد. ایرنا در این‌باره نوشت: «در پی انتشار این خبر، پزو مکزیک ۱.۱درصد، دلار کانادا تا ۱.۲درصد و یوان چین ۰.۴درصد کاهش ارزش داشت… انتظار می‌رود این تعرفه‌ها باعث تقویت دلار آمریکا شوند، زیرا فشارهای تورمی ناشی از آن می‌توانند نرخ بهره را در آمریکا بالا نگه دارند. در مقابل، دلار کانادا که در سه‌ماهه گذشته، ۶درصد از ارزش خود را از دست داده، ممکن است به پایین‌ترین سطح خود در دو دهه گذشته برسد». این تهدیدات از آن جایی اهمیت می‌یابد که ترامپ چند روز قبل با تهدید اعمال تعرفه 25تا 50درصدی بر کالاهای کلمبیا، این کشور را مجبور به پذیرش هوپیماهای حامل مهاجران دیپورت شده، با وجود مخالفت شدید دولت «گوستاوو پترو» نمود. ترامپ همچنین، تهدید مشابهی علیه کالاهای اروپایی و کشورهای بریکس نیز مطرح کرده است. او اعلام کرد در صورت تلاش بریکس برای استفاده از ارز مشترک یا جایگزینی یک ارز دیگر به جای دلار آمریکا، علیه این کشورها تعرفه 100درصدی اعمال می‌کند.
بازی تهدید از اقتصاد تا سرزمین؛ با هدف معامله‌های بزرگ
به‌نظر می‌رسد ترامپ در پس این مواضع و تصمیمات، درصدد یک هدف‌گذاری کلان و بلندمدت است. هدف کلان ترامپ علاوه بر احیای قدرت دلار و افزایش سلطه اقتصادی آمریکا، وادار کردن کشورهای مختلف به پذیرش خواسته‌های او از ترس فشار اقتصادی و خدشه به حاکمیت و تمامیت سرزمینی است. همچنین اشارات مکرر به تصاحب سرزمین‌های مختلف، می‌تواند پیامی از سوی ترامپ به همه کشورها ازجمله متحدان آمریکا باشد که او ابایی از معامله کردن بر سر خاک آنان ندارد و اگر کشوری می‌خواهد مورد هجوم یا آمریکا یا ابزار معامله ترامپ نشود باید هزینه این مسئله را بپردازد. این رویکرد می‌تواند پیامی به اوکراین، تایوان، کشورهای عربی و حتی اروپایی باشد با این مضمون که اگر به‌دنبال دفع تهدیدات روسیه، چین یا تهدید ادعایی ایران هستید باید هزینه حمایت آمریکا را بپردازید یا طرح‌های آمریکا را اجرا کنید. تأکید او بر کوچ اهالی غزه به مصر و اردن و یا نهایی کردن پیمان ابراهیم برای عادی‌سازی با اسرائیل را نیز می‌توان بر همین اساس تحلیل کرد.
جاه‌طلبی فردی و روحیه سلطه‌طلبی؛ کلید فهم برنامه‌های ترامپ
در همین چارچوب برای فهم دقیق‌تر برنامه‌های ترامپ باید به روحیه فردی او که ترکیبی از نگاه تاجرمسلک و اقتصادی و جاه‌طلبی و سلطه‌طلبی است، پرداخت. روانشناسی سیاسی ترامپ می‌گوید او به‌دنبال سلطه‌گری و پیشبرد برنامه‌های خود با کمترین هزینه و بیشترین سود است. در نگاه ترامپ، برپایی جنگ هزینه‌بر است اما ابزار نظامی و تهدید به جنگ در کنار جنگ اقتصادی می‌تواند کم‌هزینه‌ترین و پرسود‌ترین راه برای تحقق بلندپروازی‌ها و اهدافش باشد. در این مسیر، مواجهه با رقبایی چون چین، ایران و روسیه و مهار آنان از طریق معامله‌هایی که القا کند به آنان تحمیل شده، ازجمله اهداف ترامپ است. ترامپ می‌خواهد نام خود را در تاریخ با چنین توافق‌ها و معامله‌هایی ثبت کند تا در آینده نیز زمینه برای روی کار آوردن اطرافیان یا فرزندان خود در آمریکا را فراهم کند./