در سایه تشدید اختلافات اروپا و آمریکا بر سر پایان جنگ اوکراین و خشم اروپاییها از کنار گذاشته شدن از روند تصمیمگیری در اینباره توسط ترامپ، جدالهای لفظی مقامات اروپا و آمریکا و همچنین اوکراین با یکدیگر افزایش یافته است. ترامپ در تازهترین اظهارات خود در رابطه با بحران اوکراین، کییف را مقصر آغاز جنگ با روسیه معرفی کرد. از سوی دیگر و در پی بینتیجه ماندن نشست اضطراری سران اروپا در پاریس، پس از دعوت نشدن به نشست آمریکا و روسیه در ریاض، شامگاه سهشنبه مقامات فرانسوی به رویترز گفتند نشست دیگری این بار با حضور تعداد بیشتری از اعضای ناتو برگزار خواهند کرد اما آنتونیو کوستا رئیس شورای اروپا گفت اتحادیه برنامه خاصی برای نشست اضطراری درباره اوکراین ندارد. علاوه بر این، برخی رسانهها و تحلیلگران غربی صراحتا روسیه را پیروز مذاکرات ریاض اعلام کردند. در ادامه نگاهی به آخرین اخبار و تحولات جنگ اوکراین، مذاکرات کشورها بر سر پایان جنگ و چالش اروپا و آمریکا در این رابطه خواهیم داشت:
بیانیه وزارت خارجه روسیه چه میگوید؟ معاملهای فراتر از اوکراین
اندکی پس از پایان گفتوگوهای 4 ساعته ریاض با حضور تیمهای مذاکرهکننده روسیه و آمریکا، وزارت خارجه روسیه در بیانیهای ضمن تأکید بر توافق جهت احیای روابط رسمی دیپلماتیک نوشت: «طرفین توافق کردند که گفتوگویی را برای بررسی راههایی بهمنظور ازسرگیری همکاری اقتصادی، ازجمله[در زمینه] انرژی، اکتشافات فضایی و دیگر حوزههای مورد علاقه، برقرار کنند… روسیه و آمریکا بار دیگر بر تعهد متقابل برای حلوفصل مناقشه اوکراین تأکید کردند. طرف روسی بر اهمیت برطرف کردن ایجاد شرایط مناسب برای دستیابی به صلحی پایدار و تضمین امنیت و منافع مشروع کشورهای منطقه تأکید کرد». در این بیانیه همچنین از ادامه همکاری در رابطه با حل بحران اوکراین و از سر گرفتن کانالهای ارتباطی در سایر موضوعات بینالمللی نیز سخن گفته شده است.
روایت نخستوزیر انگلیس از پایان دوران اتکای اروپا به آمریکا
با تشدید نگرانی درباره حذف اروپا و مقامات کییف از مذاکرات صلح اوکراین در میان سران این قاره، نخستوزیر انگلیس دوران تکیه اروپا به آمریکا را رو به پایان دانست. مهر به نقل از کییر استارمر آورده است: «اکنون دیگر زمان اعتماد به آمریکا در حوزه امنیت به پایان رسیده و رهبران اروپا باید واقعیات جدید نظام بینالملل را به رسمیت بشناسند. در این لحظات باید دوران جدیدی که در آن قرار داریم را درک کرده و زمان آن فرا رسیده است تا مسئولیت امنیت خود و قاره خود را برعهده بگیریم».
ترامپ: اوکراین مقصر جنگ است/زلنسکی از سرنوشت کمکها بیخبر است
در بحبوحه جدال بر سر حل مناقشه اوکراین، ترامپ حملات خود به زلنسکی را از سر گرفته است. وی در اظهارنظری علیه زلنسکی گفت: «محبوبیت زلنسکی کاهش یافته و کشورش ویران شده است. روسها نمیخواستند کییف را نابود کنند و اگر میخواستند این کار را میکردند. زلنسکی نمیداند نیمی از ۳۵۰میلیارد دلاری که به اوکراین دادیم؛ کجا رفت! من مشتاقانه منتظر صلح هستم و توانایی پایان دادن به جنگ را دارم» او همچنین در نشستی مطبوعاتی در فلوریدا به خبرنگاران گفت: «اوکراین نباید جنگ با روسیه را آغاز میکرد… شنیدم گفتهاند «ما را دعوت نکردند»؛ شما سه سال فرصت داشتید و باید جنگ را تمام میکردید. اصلاً نباید آن جنگ را شروع میکردید.»
ترامپ در دام پوتین افتاده است؟
این اظهارنظر ترامپ درباره شروع جنگ اوکراین با واکنش برخی چهرههای دمکرات مواجه شد. در همین رابطه مهر به نقل از سین ساوِت، سخنگوی شورای امنیت ملی دولت جو بایدن آورده است: «بهنظر میرسد که ترامپ کاملاً در دام پوتین افتاده است. روسیه مسئول تداوم این جنگ است». «کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در مواضعی مشابه در صفحه ایکس خود نوشت: «روسیه تلاش خواهد کرد میان ما شکاف ایجاد کند. وارد دام آنها نشوید. ما و آمریکا در همکاری با هم میتوانیم براساس شروط کییف به صلحی عادلانه برسیم.»
ادامه عصبانیت زلنسکی از آمریکاییها
پس از نشست ریاض زلنسکی که در دیدار اردوغان گفته بود اهمیتی به این مذاکرات نمیدهد در اظهارنظری تازه گفت: «پس از نشست کذایی ریاض، مشخص شد که نمایندگان روسیه بار دیگر دروغ میگویند… ما هرگز نباید فراموش کنیم که روسیه توسط دروغگویان بیمارگونه اداره میشود. نمیتوان به آنها اعتماد کرد و باید تحت فشار قرار گیرند». وی همچنین خطاب به مقامات آمریکا عنوان کرد: «شما نمیتوانید درخواستهای اوکراین را نادیده بگیرید. این روش، کارایی ندارد. فکر نمیکنم کسی علاقه داشته باشد که افغانستان دیگری در اروپا ایجاد شود…تجربه نشان داده که وقتی بدون فکر کاری را پایان میدهید و به سرعت نیروها را خارج میکنید، چه اتفاقی میافتد.» او همچنین درباره خواسته آمریکا برای تصاحب معادن اوکراین برای تسویه بدهیها گفت نمیتوان کشور را بفروشم.
تقلای اروپا برای مقابله با آمریکا؛ تحریم جدید علیه روسیه و کمک هنگفت به اوکراین
در همین حین اروپا با اعمال فشارهای تازه بر مسکو و اهدای کمکهای بیشتر به اوکراین درصدد برجسته کردن اختلاف رویکرد خود با آمریکا در مورد پایان جنگ است. سفرای کشورهای اتحادیه اروپا توافق کردهاند آلومینیوم خام روسیه و همچنین تانکرهای نفتی این کشور را مورد تحریم قرار دهند. علاوه بر آن سه مقام ناشناس اروپایی به پولیتیکو گفتهاند اروپا یک بسته کمکی تسلیحاتی جدید به ارزش 6 میلیارد یورو به اوکراین اهدا خواهد کرد.
روایت منابع غربی از پیروزی روسها در ریاض
در ادامه بازتابهای نشست ریاض، شبکه سیانان از دست بالاتر و پیروزی مسکو سخن گفت. ایرنا به نقل از این شبکه آمریکایی نوشت: «توافق واشنگتن و مسکو بیشتر به نفع روسیه خواهد بود. روسها از زمان آغاز جنگ سعی داشتند به دنیا بقبولانند که جنگ اوکراین نبردی ناخواسته از سوی ناتو است که به آنها تحمیل شد. در نهایت هم این جنگ با دادن برخی امتیازات به مسکو و بازگشت آن به نظم جهانی، پایان مییابد. روسیه در حال پیروز شدن است…». ایرنا همچنین از قول گاردین مذاکرات ریاض را تشبیه به «مذاکرات مونیخ» در سپتامبر 1938 و پیش از جنگ جهانی دوم نموده است که رهبران ایتالیا، انگلیس و فرانسه «کوههای سودت» متعلق به چکسلواکی را به آلمان هیتلر بخشیدند. پایگاه شبکه اروپایی یورونیوز هم در گزارشی درباره مذاکرات روسیه و آمریکا نوشت: «برت بروئن، مشاور سیاست خارجی دولت اوباما، گفت: «نکته واقعاً نگرانکننده این است که ترامپ، در عرض تنها چند روز، روسیه را از یک کشور منزوی به یک شریک ارزشمند تبدیل کرده است. جیک آوچینکلاس، نماینده دمکرات و رئیس مشترک گروه حامی اوکراین در کنگره آمریکا نیز گفت روسیه پیروز دور اول مذاکرات بوده است.»
تحلیلگر سابق پنتاگون: نشست ریاض میتواند پایانی بر ناتو باشد
در همین رابطه مایکل مالوف تحلیلگر پیشین وزارت دفاع آمریکا(پنتاگون)، عنوان کرد: «مذاکرات میان آمریکا و روسیه در ارتباط با جنگ اوکراین، میتواند پایانی برای پیمان ناتو باشد». ایرنا به نقل از وی نوشت: «پایان ناتو به این معناست که در نهایت اروپا ممکن است اتحادهای دفاعی و منطقهای ایجاد کند، اما دیگر نمیتواند میان ۳۲ کشور اتحاد منسجم نظامی برقرار کند. مذاکرات ریاض نشان داد که روسیه و آمریکا(نه اروپا و اوکراین) شرکای استراتژیک حیاتی برای پایان دادن به این مناقشه هستند…واشنگتن دیگر قصد ندارد از جنگهای اروپا حمایت کند. تمرکز بیشتر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا بر گرینلند، پاناما، کانادا خود گواه این موضوع است. او ترجیح میدهد اختلافات با دشمنان و مخالفین خود را از طریق رقابت اقتصادی و همکاری حل کند.»