گزارشهای تکراری و ملالآور آژانس علیه ایران در نشست شورای حکام
زمینهسازی برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت
نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه در حالی در وین آغاز شد که رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تکرار ادعاهای پیشین علیه ایران پرداخت و با اتهامزنی مبنی بر عدمعمکاری کافی جمهوریاسلامی، خواستار همکاری هرچه بیشتر ایران در زمینه ادعاهای آژانس علیه برنامه هستهای کشورمان شد. مطابق آنچه در نشست پیشین به تصویب رسید بنا بود در نشست فعلی یک «گزارش جامع» درباره پرونده هستهای ایران تدوین شود، که بهگفته کارشناسان زمینهساز ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت خواهد بود. حدود سه هفته قبل گروسی اعلام کرد این گزارش پس از نشست فصلی مارس 2025 انتشار خواهد یافت. طرح سؤال مجدد درباره موضوع دو مکان حلشده ازجمله رویکردهای غیرصادقانه و سیاسی آژانس درباره برنامه هستهای ایران است که نشاندهنده رویکرد احتمالی گزارش جامع نیز خواهد بود. در ادامه نگاهی به سخنان گروسی در نشست فصلی شورای حکام و چشمانداز پرونده هستهای ایران با وضعیت کنونی خواهیم داشت:
تکرار گزارشهای همیشگی و چند ادعای تازه
گزارش گروسی به اعضا در نشست فصلی شورای حکام، در کلیت آن تفاوت خاصی با گزارشهای جهتدار پیشین نداشت. گروسی در این نشست گفت ذخایر اورانیوم 60 درصدی ایران از 182 کیلوگرم در حدود سه ماه قبل به 275 کیلوگرم رسیده است. گروسی با زیر سؤال بردن همکاری ایران و اعلام تمامی مکانها، مواد و فعالیتهای هستهای توسط کشورمان، مدعی شد این مسئله با ذرات یافتشده ادعایی آژانس در نقاط دیگر در تناقض است.
وی همچنین در ادعایی تازه گفت: «در توازن مواد آزمایشات فلزهای اورانیوم ایران در آزمایشگاه جابربن حیان ناهمخوانی وجود دارد». مدیرکل آژانس با ادعای اینکه نگران موارد پادمانی باقیمانده میان ایران و آژانس است مجددا خواهان اجرای کد اصلاحی 3.1 شد و به انتقاد از نپذیرفتن تعیین چهار بازرس جدید از سوی ایران پرداخت.
گروسی همچنین از عدم پیشرفت جدی در اجرای بیانیه مشترک ایران و آژانس و تدوین گزارش جامع براساس مصوبه نشست قبلی شورای حکام در نوامبر 2024 سخن گفت. با این حال وی عنوان کرد: «ممکن است فضایی برای مصالحه سازنده با ایران وجود داشته باشد».
علاوه بر این گروسی در کنفرانس خبری در حاشیه نشست آژانس، با طرح این موضوع که آمریکاییها هنوز درباره تعامل با ایران به جمعبندی نرسیدهاند، به ابراز امیدواری برای دیدار با مقامات کشورمان و حل موضوع از طریق دیپلماتیک سخن گفت. با این حال روندی که گروسی در پیش گرفته بیشتر به زمینه سازی برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت شباهت دارد تا دیپلماسی و تعامل سازنده ای که مدعی آن است.
دوربرگردان آژانس؛ خاطره تلخ و تکراری ایران
مطابق آنچه که از گزارش آژانس در چهارشنبه هفته قبل و پیش از آغاز نشست فصلی مشخص شد، مدیرکل طرح سؤالات تازه درباره دو مکان حل شده پیشین را به گزارش تازه خود اضافه کرده است. مسئلهای که بارها و بارها با وجود همکاری ایران در بیست و چند سال گذشته تکرار شده است. موضوع فعالیتهای اعلام نشده و مشکوک در مکانهای ادعایی مریوان و لویزان-شیان که پیشتر حلوفصل آن توسط آژانس اعلام شده بود، در گزارش نشست جدید(علاوه بر موضوع ورامین و تورقوزآباد) مجددا مورد سؤال قرار گرفته است.
سخنگوی وزارت خارجه: جواب تقابل، تقابل است
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان روز دوشنبه در نشست خبری خود با اشاره به نشست فصلی شورای حکام گفت: «ایران همواره در مورد موضوع هستهای خود متعهد و پایبند به اصول دیپلماتیک بوده و ما هیچ وقت رویکرد تقابلی نداشتهایم؛ چرا که ماهیت فعالیتهای هستهای ما صلحآمیز است…از دیگر سو هیچ توجیهی نمیبینیم که دیگران بخواهند بحث تقابل را مطرح کنند. بهصورت طبیعی جواب تقابل، تقابل خواهد بود.»
مقدمهچینی برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و فعالکردن مکانیسم ماشه؟
گزارش تازه گروسی و تکرار ادعاهای پیشین علیه ایران و طرح مجدد موضوع دو مکان حلشده، نشان میدهد رویکرد گزارش جامع آژانس که در روزهای آتی و در پایان نشست فصلی ارائه میشود، بهاحتمال زیاد، غیرسازنده و حاوی ادعاهای سیاسی، فراقانونی و زیادهخواهانه است. این گزارش درصورت طرح چنین رویکردهایی با ادبیات تند و ردیف کردن اتهامات پرتعداد علیه جمهوریاسلامی و هراسافکنی هر چه بیشتر درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا ایران و فعالیتها و مکانهای اعلام نشده ادعایی؛ میتواند زمینهساز ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و فعالکردن مکانیسم ماشه(بازگشت خودکار قطعنامههای تعلیقشده شورای امنیت علیه ایران) شود. مگر آنکه اروپا با توجه به اختلافات و چالشهای اخیر با آمریکا نیم نگاهی به تعامل با ایران در مسئله هستهای داشته باشد که این مسئله نه سابقهای دارد و نه در حال حاضر شواهدی برای آن وجود دارد.