١٠٠ روز پر هرج‌ومرج در کاخ سفید

به گزارش «رویترز»، الیوت آبرامز، محافظه‌کاری که در دوره اول ترامپ خدمت می‌کرد، گفت: «ترامپ اکنون بسیار رادیکال‌تر از هشت سال پیش است. من شگفت‌زده شده‌ام.» دستور کار «اول آمریکا»ی ترامپ در دور دوم دوستان را دور و دشمنان را جسورتر کرده است. همچنین سوالاتی درباره اینکه تا چه حد این سیاست پیش می‌رود، به وجود آورده است. اقدامات او، همراه با این نااطمینانی، برخی دولت‌ها را چنان عصبی کرده که به شیوه‌هایی واکنش نشان می‌دهند که خنثی‌کردن آن دشوار است، حتی اگر رئیس‌جمهوری دیگر در سال ٢٠٢٨ انتخاب شود.

زوال دموکراسی؛ از حملات لفظی به قضات تا فشار علیه دانشگاه‌ها و مهاجران

همه اینها و اقدامات دیگری از جمله حملات لفظی به قضات، کمپین فشار علیه دانشگاه‌ها و انتقال مهاجران به زندان بدنام السالوادور به‌عنوان بخشی از اخراج گسترده‌تر، در حالی رخ می‌دهد که منتقدان ترامپِ جمهوری‌خواه، آن را نشانه‌‌ای از زوال دموکراسی در آمریکا می‌دانند که نگرانی‌هایی در خارج از کشور برانگیخته است.
دنیس راس، مذاکره‌کننده سابق خاورمیانه برای دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه، می‌گوید: «آنچه ما می‌بینیم یک اختلال بزرگ در امور جهانی است. هیچ‌کس در این مرحله مطمئن نیست که چه چیزی در حال حاضر اتفاق می‌افتد یا در آینده چه پیش خواهد آمد.»

عواقب سیاست‌های یک رئیس‌جمهوری دمدمی‌مزاج

بسیاری از تحلیلگران و مقامات به رویترز گفتند که اگرچه برخی از آسیب‌هایی که وارد شده ممکن است طولانی‌مدت باشد، اما اگر ترامپ رویکرد خود را نرم کند، وضعیت ممکن است غیرقابل جبران نباشد. او قبلا درباره برخی مسائل از جمله وضع تعرفه‌های شدید عقب‌نشینی کرده است. اما آنان شانس کمی برای تغییر چشمگیر ترامپ می‌بینند و انتظار دارند بسیاری از کشورها تغییرات پایداری در روابط خود با آمریکا ایجاد کنند تا خود را از سیاست‌گذاری‌های متغیر او محافظت کنند.
به‌عنوان مثال، برخی از متحدان اروپایی به دنبال تقویت صنایع دفاعی خود برای کاهش اتکا به تسلیحات آمریکایی هستند. بحث در مورد توسعه زرادخانه هسته‌ای در کره جنوبی تشدید شده است. همچنین گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه وخامت روابط ممکن است شرکای آمریکا را وادار کند تا حداقل از نظر اقتصادی به چین نزدیک شوند، افزایش یافته است. کاخ سفید این تصور را که ترامپ به اعتبار آمریکا لطمه زده، رد می‌کند.

سیاست از نگاه یک دلال؛ تضعیف دلار، تلاطم بازار و کاهش تولید

به گفته کارشناسان، آینده سیستم جهانی که در طول هشت دهه گذشته شکل گرفته و بر پایه تجارت آزاد، حاکمیت قانون و احترام به تمامیت ارضی استوار بود، در خطر است. در دوران ترامپ که سازمان‌های چندجانبه را تحقیر می‌کند و اغلب امور جهانی را با نگاه کاسبکارانه یک دلال سابق املاک و مستغلات می‌نگرد، نظم جهانی در حال تزلزل است.
ترامپ با متهم کردن شرکای تجاری به تیغ‌زدن آمریکا برای دهه‌ها، تعرفه‌های گسترده‌ای بر کالاهای وارداتی وضع کرد. این سیاست بازارهای مالی را به تلاطم انداخت، دلار را تضعیف کرد و هشدارهایی را درباره کاهش تولید اقتصادی در سراسر جهان و افزایش خطر رکود ایجاد کرد. ترامپ تعرفه‌ها را «دارو»ی ضروری خوانده، اما اهداف او همچنان نامشخص است. این در حالی است که دولتش برای مذاکره با ده‌ها کشور با هدف تصویب قراردادهای جداگانه تلاش می‌کند.

تحقیر اروپا و ناتو، نزدیک شدن به مسکو

در عین‌حال، ترامپ سیاست آمریکا درباره جنگ سه‌ساله اوکراین را معکوس کرد. روابط او با مسکو گرم شده و این نگرانی را برانگیخته که کی‌یف مورد حمایت ناتو را مجبور به پذیرش از دست دادن قلمرو کند؛ در حالی که بهبود روابط با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، را در اولویت قرار می‌دهد. تحقیر اروپا و ناتو توسط دولت ترامپ، که مدت‌ها ستون اصلی امنیت فراآتلانتیک بودند اما ترامپ و دستیارانش آنها را به مفت‌خوری از آمریکا متهم کردند، باعث نگرانی عمیقی شده است.

لفاظی‌های توسعه‌طلبانه؛ از غزه تا گرینلند

در ضربه‌ای بزرگ‌تر به وجهه جهانی واشنگتن، ترامپ به لفاظی‌های توسعه‌طلبانه پرداخته که روسای‌جمهوری امروزی مدت‌ها از آن اجتناب می‌کردند. برخی تحلیلگران می‌گویند اگر چین تصمیم به حمله به تایوان بگیرد، میتواند از این اظهارات به عنوان توجیه استفاده کند.
او با شیوه‌ای زورگویانه، اصرار داشت که آمریکا، گرینلند -جزیره‌ نیمه خودمختار دانمارک- را به چنگ می‌آورد. او کانادا را با گفتن اینکه دلیلی برای وجود ندارد و باید بخشی از آمریکا شود، خشمگین کرد. ترامپ تهدید کرد که کانال پاناما را که سال ١٩٩٩ به این کشور تحویل داده شد، تصرف می‌کند. او پیشنهاد کرد که واشنگتن غزه ویران شده از جنگ را تحت کنترل خود درآورد و محدوده فلسطین را به یک تفرجگاه ساحلی تبدیل کند.
با این‌حال، او هیچ جزئیاتی درباره چگونگی دستیابی آمریکا به قلمرو بیشتر ارائه نکرده است. برخی از کارشناسان می‌گویند که ترامپ ممکن است مواضع افراطی را به عنوان ترفندهای چانه‌زنی در نظر بگیرد، اما برخی کشورها او را جدی می‌گیرند.

مقابله با ترامپ؛ از اروپا تا آسیا  

برای مقابله با ترامپ، دولت‌ها شروع به بازنگری در سیاست‌ها کرده‌اند. اتحادیه اروپا -که ترامپ بدون هیچ مدرکی مدعی شده برای کلاهبرداری از آمریکا تشکیل شده- مجموعه‌ای از تعرفه‌های تلافی‌جویانه را در صورت شکست مذاکرات آماده کرد. برخی از کشورها مانند آلمان و فرانسه به دنبال هزینه بیشتر برای ارتش خود هستند. ترامپ این را خواسته، اما ممکن است به معنای سرمایه‌گذاری بیشتر در صنایع دفاعی خود و خرید تسلیحات کمتر از آمریکا باشد. با توجه به اینکه روابط تاریخی کانادا با آمریکا اکنون تیره است، این کشور به دنبال تقویت پیوندهای اقتصادی و امنیتی با اروپاست.
کره جنوبی نیز تحت تأثیر سیاست‌های ترامپ، از جمله تهدیدهای او مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی، متلاطم است. در عین حال، سئول گفته تلاش می‌کند با ترامپ همکاری و اتحادی را که برای مقابله با تهدید کره شمالی هسته‌ای حیاتی می‌داند، حفظ کند. ژاپن، متحد آمریکا، نیز وضطرب است. یکی از مقامات ارشد دولت ژاپن گفت که ژاپن از شدت تعرفه‌های ترامپ غافلگیر شد و اکنون در حال تلاش برای پاسخگویی است.

چین به جای آمریکا

سوال کلیدی این است که آیا برخی از دولت‌ها به سمت روابط تجاری نزدیک‌تر با چین، هدف شماره یک تعرفه‌ای ترامپ، خواهند رفت؟ پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، اوایل آوریل با رئیس‌جمهوری چین، شی جین‌پینگ، در پکن دیدار کرد. چین هم اعلام کرد که اخیرا درباره تقویت همکاری اقتصادی با اتحادیه اروپا تبادل نظر کرده است. پکن خود را به عنوان راه حلی برای کشورهایی معرفی کرده که از رویکرد تجاری ترامپ آزار می‌بینند.
آرون دیوید میلر، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی در دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات، گفت: «برای تغییر مسیر ترامپ در سیاست خارجی خیلی دیر نیست، به ویژه اگر او فشار از طرف جمهوری‌خواهان در مورد خطرات اقتصادی را احساس کند.»
میلر، که اکنون یکی از اعضای ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی در واشنگتن است، افزود: «آنچه در حال رخ دادن است هنوز فراتر از نقطه بی‌بازگشت نیست. اما اینکه اکنون چقدر روابط ما با دوستان آسیب دیده و دشمنان چقدر سود خواهند برد، احتمالا غیرقابل محاسبه است.»/