پیشتاز رشد کیفیت علم دنیا کدام کشور است؟
ایران پیشتاز رشد کیفیت و اثرگذاری علم در بین قدرتهای علمی دنیا شد
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از افزایش ۱۰ پلهای جایگاه کیفی انتشارات علمی در ۱۱ سال اخیر و پیشتازشدن ایران در رشد کیفیت علم دنیا خبر داد.
محمدجواد دهقانی در اینباره اظهار داشت: «بررسیهای انجامشده در پایگاه استنادی بینالمللی اسکوپوس نشان میدهد رشد استنادهای دریافتی پژوهشگران کشور در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ به حدود 5درصد رسید.»
او افزود: «بر این اساس جمهوری اسلامی ایران پیشتاز رشد کیفیت و اثرگذاری علم در بین قدرتهای علمی دنیا شد. این واقعیتی است که با نرمالسازی استنادها در اسکوپوس در سال ۲۰۱۹ و مقایسه آن با سال ۲۰۱۸ به دست آمده است.»
جایگاه نخست ایران در رشد کیفی
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تصریح کرد: «بر اساس بررسیها، با حذف خود استنادی، ایران هنوز جایگاه نخست رشد کیفی دنیا را در اختیار دارد. از سوی دیگر، نتایج بیشتر بررسی و تجزیه و تحلیل علمسنجی نشان میدهد ایران از نظر شاخص استناد نرمالشده از جایگاه ۲۳ دنیا در سال ۲۰۱۱ به جایگاه ۱۲ در سال ۲۰۲۰ ارتقا یافته است.»
دهقانی ادامه داد: «ایران در سال ۲۰۱۹ در جایگاه ۱۴ دنیا قرار داشت، این در حالی است که از نظر حجم و کمیت انتشارات علمی در پایگاه استنادی بینالمللی اسکوپوس در سال ۲۰۱۹ در جایگاه ۱۵ دنیا بود که این موضوع حاکی از تأکید و توجه پژوهشگران به اثربخشی و کیفیت انتشاریافتههای پژوهشی است.»
او افزود: «محاسبه مقدار خام استنادها روش صحیحی برای سنجش میزان اثرگذاری علمی نیست. به همین دلیل استنادها را قبل از مقایسه نرمالسازی میکنند.»
او یادآور شد: «تعداد استنادهای دریافتی از یک رشته به رشته دیگر متفاوت است، همچنین مقالات قدیمیتر فرصت بیشتری برای دریافت استناد دارند.»
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در این زمینه مثالی زد و خاطرنشان کرد: «به عنوان مثال، مقالهای که در سال ۲۰۱۲ منتشر شده است، فرصت بیشتری برای دریافت استناد نسبت به مقالهای که در سال ۲۰۲۰ منتشر شده، دارد. همچنین تفاوت بین رشتههای موضوعی در علم نیز باید لحاظ شود.»
رشد متوسط دریافت استناد مقالات ایران
دهقانی همچنین اظهار داشت: «بر اساس شاخص استناد نرمالشده در پایگاه اسکوپوس، مقالات جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۰۵ حدود ۲۵درصد کمتر از متوسط بینالمللی، استناد دریافت میکرد. این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۱.۱۳درصد رسید؛ یعنی مقالات ایران ۱۳درصد بیش از متوسط بینالمللی استناد دریافت میکنند.»
سرپرست ISC گفت: «بررسی رتبه جهانی ایران از نظر شاخص استناد نرمالشده در طول ۱۰ سال گذشته نشان میدهد کشور در سال ۲۰۱۱ در جایگاه ۲۳ بود که بهتدریج این جایگاه بهبود یافت؛ به طوری که در سال ۲۰۱۷ در جایگاه ۱۸، در سال ۲۰۱۹ به جایگاه ۱۴ و در سال ۲۰۲۰ به جایگاه ۱۲ ارتقا یافته است.»
او تأکید کرد: «این در حالی است که جایگاه کشور از نظر کمیت و حجم انتشارات علمی در همین سال ۱۵ است.»
رتبه سایر کشورها
دهقانی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران بهسرعت در حال رشد است، به این نکته نیز اشاره کرد که کشور نیازمند تقویت خود در حوزه مرجعیت علمی است.
او تأکید کرد: «ایران براساس استناد نرمالشده در سال ۲۰۱۹ رتبه ۱۴ و در سال ۲۰۲۰ رتبه ۱۲ دنیا را در اختیار دارد.»
او افزود: «کشورهای دانمارک، هلند، سوییس، بلژیک، سوئد، استرالیا، انگلستان، کانادا، ایتالیا، آمریکا، آلمان، اسپانیا و فرانسه بهمراتب استنادهای بیشتری نسبت به ایران دریافت میکنند.»
سرپرست ISC در ادامه به پیشتازی ایران در رشد کیفیت و اثرگذاری علم اشاره کرد و اظهار داشت: «بررسیهای بیشتر نشان میدهد میزان رشد استناد نرمال شده ایران در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ به حدود 5درصد رسیده که بر اساس آن جمهوری اسلامی ایران پیشتاز رشد کیفیت و اثرگذاری علم در بین قدرتهای علمی دنیا شد.»
او ادامه داد: «با حذف خوداستنادی، رتبه ایران در سال ۲۰۱۹ از ۱۴ به ۱۸ و نیز در سال ۲۰۲۰ از رتبه ۱۳ به ۱۶ میرسد. در این حالت کشورهای سوییس، بلژیک، هلند، دانمارک، سوئد، استرالیا، انگلستان، کانادا، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، آلمان، تایوان، کره جنوبی و ترکیه قبل از ایران قرار میگیرند. مقالات دانمارک، سوییس، هلند، بلژیک، سوئد، استرالیا، کانادا و انگلستان حتی بعد از حذف خوداستنادی بین ۱ تا ۳۳درصد بیش از متوسط بینالمللی استناد دریافت میکنند.»