پرخطرترین مناطق مسکونی تهران کجا هستند؟
ساخت‌وساز در حریم گسلهای تهران ممنوع شد. در گفت و گو با یک کارشناس این ماجرا را مرور کرده ایم
ساخت وساز در گسلهای تهران ممنوع شد. این موضوعی است که محمد شکرچیزاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، گفته و توضیح داده است: «زلزلهای که در کرمانشاه و در شهر سرپل ذهاب رخ داد، اگر در تبریز و تهران رخ می داد، خسارتهای آن صد برابر این خسارت رخداده در سر پل ذهاب بود.»
حالا سیل به اندازه بودجه عمرانی یک سال ایران یعنی چیزی حدود 30 تا 40هزار میلیارد تومان خسارت به بار آورده است و زلزله کرمانشاه معادل نیمی از بودجه عمرانی کشور را تنها به یک استان خسارت رسانده است. علی بیتاللهی، رئیس کارگروه مخاطرات و زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی، به «شهروند» می گوید: «گسلهای تهران به صورت دقیق روی نقشه های شهرداری نواحی مختلف مشخص شده است.»
علی بیتاللهی، رئیس کارگروه مخاطرات و زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه‌وشهرسازی در این زمینه به «شهروند» می‌گوید: «برای شهر تهران حریم گسل‌ها تعیین شده و در اختیار شهرداری تهران نیز قرار گرفته است و خوشبختانه این نقشه‌ها بر روی نقشه شهر تهران قرار گرفته است و کسانی که جویای اطلاعات بیشتری هستند، می‌توانند به سایت اینترنتی نواحی مختلف شهرداری مراجعه کرده و استعلام دقیق آن را دریافت کنند.»
در چه مناطقی خانه نخریم؟
او ادامه می‌دهد: «به طور کلی ما یک خط عمده گسل شمال تهران را داریم که از ارتفاعات شمال تهران به سمت مناطق مسکونی شهر تهران یعنی منطقه یک، دو، پنج و بیست‌ودو گسترش پیدا می‌کند و جالب است که بدانید بسیاری از نواحی با مناطق مسکونی تلاقی دارند که این اتفاق بیشتر از همه در مناطق فرحزاد، دارآباد و گلاب‌دره رخ داده است و در واقع این نواحی جزو پرخطرترین مناطق مسکونی تهران هستند.»
بیتاللهی در ادامه توضیح می‌دهد: « علاوه بر خطر زلزله و وجود گسل، این مناطق در مسیر سیل قرار دارند و تجربه نشان داده چندین و چند بار علاوه بر خطر گسل، سیلاب نیز در این مناطق رخ می‌دهد. یک خط مهم دیگر خطر در تهران، خط گسل نیاوران است؛ مناطق مختلفی از شهر تهران به‌ویژه شمال و شمال شرق تهران از محدوده نیاوران تا در امتداد باند شرقی و غربی یادگار امام به سمت شرق تهران گسترش پیدا می‌کند که درواقع منطقه گسترده و شناخته‌شده‌ای است که مجموعه فرهنگی نیاوران را در برمی‌گیرد.»
بیتاللهی با اشاره به اینکه بیشتر مناطق تهران روی خط گسل قرار دارد، در این زمینه توضیح داد: «همچنین در محدوده لویزان یک خط گسل عمده داریم که مناطق مختلفی را در برگرفته و در شمال شرق تهران وجود دارد. همچنین در جنوب تهران ما شاهد گسل در این منطقه و ری هستیم که یک باند باریکی داریم و بیشتر گسل شمال ری و اراضی اطراف آن را در بر گرفته که متاسفانه علاوه بر ساختمان‌های مسکونی در این محدوده ساختمان‌های مهم نیز ساخته شده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «علاوه بر آن در شمال شهر تهران نزدیک به 16 بیمارستان و مرکز درمانی، مراکز آتش‌نشانی و ساختمان‌های مهم دیگر وجود دارد که بر روی خط گسل قرار دارند که بیش از 990 ساختمان بلندمرتبه در تهران به عبارتی ساختمان‌هایی بیش از 12 طبقه دارند نزدیک به 100 ساختمان بلندمرتبه دقیقا بر روی خط گسل ساخته شده‌اند که همه نشان‌دهنده آن است که از نظر ریسک و خطر زلزله شهر تهران بشدت می‌تواند آسیب‌پذیر باشد و الزامی است که در این زمینه تمهیداتی در نظر گرفته شود.»
او در خاتمه اضافه کرد: «یکی از الزامات ارتقای اطلاعات عمومی مردم، فرهنگ عمومی مردم در رابطه با همین مناطق پرخطر است. البته باید به این نکته توجه داشت که در آیین‌نامه‌های رسمی ساخت‌وساز کشور، ساخت ساختمان‌های معمولی و منازل مسکونی چند طبقه ممنوع نشده است اما برای ساخت‌وساز ساختمان‌های مهم ممنوعیت وجود دارد. البته لازم به ذکر است در صورتی که ساختمان بلندمرتبه باشد طبق تعریف شورای عالی شهر و شهرسازی ساختمان‌های بیش از 12 طبقه امکان ساخت‌وساز در ان مناطق برای‌شان وجود ندارد. این موضوع در حالی اتفاق افتاده است که در جای جای دنیا حتی امکان ساخت‌وساز منازل مسکونی وجود ندارد و تنها مکان‌های کاربردی چون انبار‌ها در مناطقی که بر روی گسل قرار دارد، ساخته می‌شوند؛ به عبارتی مناطقی که ازدحام جمعیت ندارند.»