انجام پژوهش و تحقیق و ارایه مقاله از جمله نشانههای اعتلای هر فعالیتی در سطح جهان و یکی از مهمترین عوامل توسعه به حساب میآید؛ چراکه این پژوهشها میتواند موجب افزایش بهرهوری در بخشهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشور دارد.
ملیحه محمودخواه، شهروندآنلاین: موضوع مهم این است که اگر امروز پژوهش را کماهمیت فرض کنیم و برای آن هزینه نکنیم، در آینده باید هزینههای گزافتری را متحل شویم، اما رئیس کتابخانه سازمان پژوهش گفته کرونا، پژوهش را از میدان خارج نکرده است.
کرونا و پژوهش
اما امسال وجود کرونا تمام بخشهای علمی کشور را تحتتأثیر خود قرار داد. کرونا که آمد، مدارس و دانشگاهها غیرحضوری شد و مراکز عمومی مانند کتابخانهها که مرکز اصلی پژوهش در کشور به حساب میآمدند، بسته شد. موسسات پژوهشی نیز فعالیتهای خود را تقلیل دادند و در ماههای نخستین که کرونا آمد، این بخش تا حدودی سردرگم بود، اما کمکم شرایط بهگونهای شد تا این تهدید به فرصت تبدیل شود و راههای جایگزین برای روشهای تحقیق و پژوهش پیدا شد.
در حوزه پژوهش از نظر مالی و امکانات مشکلی وجود ندارد
اکرم عینی، رئیس کتابخانه سازمان پژوهش کشور در گفتوگو با «شهروند» توضیح میدهد که در حوزه پژوهش از حیث منابع مالی و تجهیزات مشکلی نداریم و از سوی دیگر وجود قوانین و مقررات مناسب و تسهیلگر همچنین تعامل بهرهوری میان مراکز متعدد تصمیمگیری از عواملی است که حوزه پژوهش را موفق کرده است.
او ادامه میدهد: «آمار بالای تحصیلات تکمیلی توسط دانشجویان نشان میدهد که ما در این بخش وضعیت خوبی داریم. در جمعآوری دادهها، انجام کارها و مراکز کتابخانهها شرایط مناسبی داریم؛ هرچند کرونا سبب شده بود که در دسترسی به منابع اطلاعاتی محدودیت داشته باشیم، اما این اتفاق سبب شده است که مراکز پژوهشی راه دیگری را در پیش بگیرند و به کتابخانههای دیجیتال رو بیاورند.»
کرونا شرایط پژوهش را سخت کرده بود
عینی ورود به این شرایط را سخت ندانسته و توضیح میدهد که در ماههای نخستین که کرونا شرایط آموزش را در کشور دچار اختلال کرده بود، کار پژوهش نیز به سختی انجام میشد و به همین دلیل کارها به سختی دنبال میشد؛ زیرا امکان جمعآوری دادهها کم بود و این سبب شده بود که حتی کار پژوهشی در دانشگاهها نیز به سختی دنبال شود.
او با اشاره به اینکه مراکزی مانند کتابخانه ملی راههای دسترسی به اطلاعات را تغییر دادهاند، تصریح میکند: «درحال حاضر بسیاری از مراکز علمی دسترسی به کتابخانههای الکترونیک را باز کردهاند و به این طریق فردی که نیاز به پژوهش و استفاده از کتابهای مختلف دارد، میتواند با استفاده از این ظرفیت کار تحقیقاتی خود را ادامه دهد.»
او به ایران راک مرکزی که پایاننامههای دانشجویی را ثبت میکند نیز اشاره کرده و میگوید: «با امکاناتی که در این مرکز قرار داده شده است، هر دانشجو میتواند پنج پایانه را بارگذاری و از آن استفاده کند، درحالیکه قبلا این قابلیت وجود نداشت و نمیشد از آن استفاده کرد.»
عینی خاطرنشان میکند: «مهمترین عامل برای رسیدن به پژوهشی تأثیرگذار بر تولید ناخالص داخلی، داشتن یک جامعه دانشمحور است. جامعهای که منابع خود را برای تولید دانش و صدور آن صرف کند، نه آنکه این منابع را به امور مصرفی اختصاص دهد.»