کمیسیون مشترک برجام امروز در فضایی بسیار متفاوت از گذشته برگزار می‌شود؛ فضایی متأثر از شکست ترامپ و پایان فشار حداکثری او بر ایران. البته در این شرایط هر چند امید به احیای برجام افزایش یافته، اما تروییکای اروپا و بایدن سیاست همسویی را برای بهره‌گیری از تحریم‌ها در پیش گرفته‌اند.
شهروندآنلاین: امروز چهارشنبه بیست‌وششم آذرماه نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارت خارجه ایران و گروه ۱+۴ به ریاست «هلگا اشمید» دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا به شکل ویدیو کنفرانس برگزار می‌شود. در این نشست «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزارت امور خارجه، ریاست هیأت کشورمان را برعهده خواهد داشت.
نشست امروز کمیسیون مشترک برجام تفاوت چشمگیری با نشست‌های قبلی دارد و دلیل آن انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. در شرایط کنونی که بایدن پیروز رقابت‌های انتخاباتی شده و تا اواخر دی ماه وارد کاخ سفید می‌شود، انتظارات و مطالبات دو طرف تغییر پیدا کرده است. تیم جدید نه راه ترامپ و اوباما بلکه راهی میانه را برگزیده است. برخلاف دولت ترامپ، بایدن و اعضای تیم او همچون «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه و «جک سالیوان» مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری منتخب تلاش زیادی را برای همسویی با اروپایی‌ها در برجام به کار بسته‌اند. بنابراین همانند دوره اوباما در دولت آتی آمریکا نیز شاهد همصدایی دو سوی آتلانتیک خواهیم بود.
همسویی و همصدایی تیم بایدن با اتحادیه اروپا در حمایت از برجام هر چند به نفع توافق تمام خواهد شد، اما وجه دیگری هم دارد. این همسویی بسترساز طرح مطالبات مشترک و جدید در توافق هسته‌ای است. آنها درصددند تا از سیاست فشار حداکثری ترامپ برای گرفتن امتیاز در زمینه‌های موشکی و منطقه‌ای سود ببرند. از این‌رو در نشست کمیسیون مشترک می‌توان انتظار داشت که پیشنهاد اعضای اروپایی برجام همان پیشنهاد آمریکای بایدن باشد.
در میان اعضای گروه ۱+۴ برخی هستند که گره‌زدن مسائل غیرهسته‌ای به برجام را نگران‌کننده می‌دانند. «میخاییل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین از جمله این افراد است. او به تازگی در صفحه توییتر خود با تأکید بر اینکه نباید عادی‌سازی برجام را به مسائلی چون برنامه موشکی ایران گره زد، نوشت: «عاقلانه نیست که پرونده هسته‌ای را با سایر مسائلی که در چارچوب تحولات منطقه‌ای قابل رسیدگی است، تجمیع کرد.»
ایران شدیدترین مواضع را در قبال مطالبات خارج از چارچوب طرف مقابل اتخاذ کرده است، به عنوان نمونه «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان کمتر از دو هفته پیش در نشست مجازی «گفتوگوهای مدیترانه‌ای» با بیان اینکه «ما درباره توافقی که پیش از این بر سرش مذاکره کرده‌ایم، مذاکره نخواهیم کرد»، گفت: «این توافق یک بده‌وبستان بود، این‌طور نبود که یک طرف مطالبه و طرف دیگر اجابت کند. موضوع این است که اروپا و آمریکا محدودیت‌هایی ۲۰ به علاوه ۱۰ ساله می‌خواستند. ایران مذاکره را بر سر هیچ محدودیتی آغاز کرد و جایی در این بین به توافق رسیدیم. این موضوع دو سال مذاکره بود و دیگر درباره آن مذاکره نخواهد شد و تمام. این نشانه عدم سوءنیت است.»
ناظران امکان طرح مطالبات آمریکا مبنی بر گنجاندن مباحث موشکی و منطقه‌ای را در نشست امروز کمیسیون مشترک برجام دور از ذهن نمی‌دانند. این در حالی است که آنها در پی شکست ترامپ در انتخابات ابتدا باید به فکر انجام تعهدات خود باشند تا اعتماد به ایران بازگردد؛ تعهداتی که تنها در شعار به مرحله اجرا درآمد و وارد فاز اجرایی نشد.
بنابراین گره‌زدن اختلافات پیچیده و حساس به برجام کمکی به حل مسأله نخواهد کرد. ضمن اینکه بازگشت آمریکا به برجام نیز بدون رفع تحریم و جبران خسارت کارساز نیست. ایران حتی تا یک‌سال پس از خروج آمریکا از برجام از تعهدات خود نکاست و نشان داد تعهدپذیرترین طرف توافق است. اینک توپ در زمینه ۱+۴ و آمریکای بایدن قرار گرفته تا گامی رو به جلو برای اعتمادزادیی و امیدآفرینی و در نهایت نجات توافق بردارند.